Τα τελευταία χρόνια πραγματοποιήθηκαν στην Ιρλανδία πολλές πορείες διαμαρτυρίας είτε υπέρ είτε κατά του δικαιώματος στην άμβλωση. Στην αυστηρά καθολική χώρα οι αμβλώσεις απαγορεύονταν ανέκαθεν. Το 1983 ύστερα από δημοψήφισμα που οδήγησε στην 8η τροποποίηση του Ιρλανδικού Συντάγματος εισήχθη ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο για τα δικαιώματα του εμβρύου. Η επίμαχη 8η τροποποίηση προβλέπει μέχρι σήμερα ίσα δικαιώματα στη ζωή τόσο για το κυοφορούμενο έμβρυο όσο και για τη μητέρα. Μάλιστα σε περίπτωση άμβλωσης, προβλέπεται ποινή φυλάκισης για τη γυναίκα μέχρι και 14 χρόνων.

Τουρισμός αμβλώσεων

Σημαντικό επίσης είναι ότι ο νόμος δεν προβλέπει σχεδόν καμία εξαίρεση. Έτσι για παράδειγμα, εάν προκύψει εγκυμοσύνη από βιασμό ή αν το έμβρυο δεν είναι υγιές, ακόμη και σε περίπτωση αιμομιξίας, η διακοπή της εγκυμοσύνης απαγορεύεται αυστηρά. Η αυστηρότατη αυτή νομοθεσία έχει ως αποτέλεσμα πολλές Ιρλανδές να ταξιδεύουν στο εξωτερικό για να προχωρήσουν στη σχετική επέμβαση. Σύμφωνα με το βρετανικό υπουργείο Υγείας κάθε χρόνο περισσότερες από 3.000 γυναίκες από την Ιρλανδία μεταβαίνουν στο εξωτερικό για να διακόψουν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Οι περισσότερες εξ αυτών ταξιδεύουν στη γειτονική Αγγλία ή παραγγέλνουν παράνομα φάρμακα, τα οποία λαμβάνουν ταχυδρομικώς.

Η μοναδική εξαίρεση που προβλέπει η νομοθεσία -και αυτή μόλις από το 2014 και μετά- είναι όταν η ζωή της εγκυμονούσας βρίσκεται σε κίνδυνο. Από το 2016 μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί συνολικά 25 τέτοιες περιπτώσεις. Ο λόγος που θεσπίστηκε αυτός ο νόμος είναι τραγικός: το 2012 η Σαβίτα Χαλαπαναβάρ έπαθε μόλυνση του πλακούντα στην 17η εβδομάδα της κύησης, η οποία εξελίχθηκε σε αποβολή και σηψαιμία. Ωστόσο η καρδιά του παιδιού χτυπούσε ακόμη και έτσι οι γιατροί, ακολουθώντας τη νομοθεσία, δεν προχώρησαν σε άμβλωση. Όταν η καρδιά του εμβρύου σταμάτησε να χτυπά και τελικά αφαιρέθηκε από τη γυναίκα, ήταν πλέον αργά. Η σηψαιμία είχε προχωρήσει και η Χαλαπαναβάρ κατέληξε λίγο αργότερα. Η υπόθεση είχε προκαλέσει μαζικές διαμαρτυρίες στην Ιρλανδία και ασκήθηκαν έντονες πιέσεις στην κυβέρνηση προκειμένου να αλλάξει το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο.

Θα ανοίξει το δημοψήφισμα το δρόμο για νέο νόμο;

Στο δημοψήφισμα της 25ης Μαΐου οι πολίτες καλούνται να αποφασίσουν για την κατάργηση της 8ης τροποποίησης του Συντάγματος. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, η πλειοψηφία των πολιτών επιθυμεί την κατάργηση. Εάν επικρατήσει η τάση αυτή, τότε η κυβέρνηση θα πρέπει να προχωρήσει στην κατάρτιση νέου νομοθετικού πλαισίου που θα επιτρέπει τη διακοπή της εγκυμοσύνης μέχρι τη 12η εβδομάδα και σε εξαιρετικές περιπτώσεις -όταν κινδυνεύει η ζωή της εγκύου ή του εμβρύου- μέχρι την 22η εβδομάδα.

Πάντως σε έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας επισημαίνεται ότι στην Ιρλανδία οι γυναίκες «αντιμετωπίζονται ως μηχανές που γεννοβολούν» ενώ η επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών χαρακτήρισε την απαγόρευση άμβλωσης της Ιρλανδίας «φρικτή, απάνθρωπη και ταπεινωτική» και κάλεσε την ιρλανδική κυβέρνηση να την αναθεωρήσει.

Ράχελ Κλάιν / Αλεξάνδρα Κοσμά