Λευκός καπνός ανεβαίνει από τα ερείπια ενός χριστιανικού ναού στη Μοσούλη του βορείου Ιράκ. Είναι ένα συμβολικό μήνυμα ειρήνης από τον Πάπα Φραγκίσκο, που επισκέπτεται την πολύπαθη αυτή χώρα. Εκεί που πριν από λίγα χρόνια το αποκαλούμενο Ισλαμικό Κράτος κυριαρχούσε με τη βία και την τρομοκρατία, σήμερα χιλιάδες Χριστιανοί κατεβαίνουν στους δρόμους για να τον επευφημήσουν. Είναι η πρώτη φορά που ο προκαθήμενος της Καθολικής Εκκλησίας επισκέπτεται το Ιράκ.

Τέσσερις ημέρες κοπιαστικές και πλούσιες σε επικαιρότητα είχε προβλέψει το πρόγραμμα του Ποντίφηκα, με συνοδεία 70 δημοσιογράφων. Όλοι κάνουν λόγο για μία ιστορική επίσκεψη. Αλλά τι ακριβώς επέτυχε ο Πάπας Φραγκίσκος; Η αλήθεια είναι ότι η πραγματοποίηση της επίσκεψης και μόνο αποτελεί ήδη επιτυχία. Ακόμη και λίγες μέρες πριν την άφιξη του Ποντίφηκα συνεχίζονταν οι εκρήξεις στη Βαγδάτη και οι επιθέσεις με πυραύλους στο Ερμπίλ, στις κουρδικές περιοχές του Ιράκ. Επιπλέον αυξάνονται συνεχώς τα κρούσματα της πανδημίας και μάλιστα στο Ιράκ περισσότερο από άλλες χώρες της περιοχής. Αλλά φαίνεται οτι ο 84χρονος Φραγκίσκος, άρτι εμβολιασθείς, ήθελε οπωσδήποτε να πραγματοποιήσει αυτό το ταξίδι.

Η αποδεκατισμένη χριστιανική μειονότητα του Ιράκ

Όπως και σε άλλες περιοδείες του Πάπα Φραγκίσκου, έτσι και στο Ιράκ χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους για να τον υποδεχθούν. Στη Μοσούλη και στην πόλη Καρακός ο Ποντίφηκας χαιρετούσε τα πλήθη από το αυτοκίνητό του, χωρίς πάντοτε να φοράει μάσκα προστασίας. Οι καμπάνες ηχούσαν χαρμόσυνα. Και πράγματι, για τη χριστιανική μειονότητα του Ιράκ η επίσκεψη αυτή ήταν ένα ιδιαίτερα χαρμόσυνο γεγονός. Σύμφωνα με εκτιμήσεις πολλών ΜΚΟ στο Ιράκ δεν έχουν απομείνει σήμερα περισσότεροι από 590.000 χριστιανοί, έναντι 1,4 εκατομμυρίου στα τέλη της δεκαετίας του '80. Η αμερικανική εισβολή το 2003, ο πόλεμος και η προέλαση του Ισλαμικού Κράτους τα τελευταία χρόνια έδιωξαν πολλούς, ιδιαίτερα στο βόρειο Ιράκ. Η επίσκεψη του Ποντίφηκα είναι ένα μήνυμα ελπίδας για όσους απέμειναν.

Είναι όμως και για το Ιράκ μία ευκαιρία να προβάλλει θετικές ειδήσεις στη διεθνή κοινή γνώμη, αποστρέφοντας για λίγο το βλέμμα από τους πρόσφυγες, τους ενεργούς πυρήνες του Ισλαμικού Κράτους, τις επιθέσεις σιϊτικών παραστρατιωτικών ομάδων και τις μαζικές διαδηλώσεις διαμαρτυρίας για τη διαφθορά και την οικονομική ανέχεια. Είναι και μία χειρονομία συμφιλίωσης. "Fratelli Tutti" (Είμαστε όλοι αδέλφια) είναι το μήνυμα που μεταφέρει ο Ποντίφηκας στο Ιράκ. Το μήνυμα γίνεται σύνθημα στους δρόμους της Βαγδάτης, ενώ λίγο αργότερα ο Πάπας Φραγκίσκος επισκέπτεται την ιερή πόλη των μουσουλμάνων Νατντζάφ και συναντάται με τον Αγιατολάχ Αλί Σιστανί, ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη των Σιιτών του Ιράκ. Στα 90 του χρόνια ο Αλί Σιστανί έχει αποτραβηχθεί στην ιδιωτική κατοικία του και σπάνια δέχεται επισκέπτες. Οι προσδοκίες ότι ο Πάπας θα υπέγραφε με τον Αγιατολάχ των Σιιτών ένα κοινό κείμενο, όπως εκείνο που συνέταξε το 2019 στο Άμπου Ντάμπι με τον Μεγάλο Ιμάμη του Αλ Αζχάρ, δεν εκπληρώθηκαν. Αλλά η συνάντηση θεωρείται από μόνη της ιστορική.

"Εθνική εορτή" η επίσκεψη του Πάπα

Στην πολιτική σκηνή του Ιράκ η επίσκεψη του Ποντίφηκα αφήνει ανεξίτηλα ίχνη. Ο πρωθυπουργός Μουσταφά Αλ Κασίμι κηρύσσει "εθνική εορτή ανεκτικότητας και συμφιλίωσης" την 6η Μαρτίου, ημέρα της επίσκεψης του Πάπα Φραγκίσκου στην ιερή πόλη Ναντζάφ. Την ίδια μέρα ο Πάπας μετέβη και στην Κοιλάδα της αρχαίας Ουρ, γενέτειρας του Αβραάμ κατά τη βιβλική παράδοση, για να συνομιλήσει με εκπροσώπους των χριστιανών, των μουσουλμάνων, αλλά και της κουρδόφωνης μειονότητας των Γιεζίντι. Εκπρόσωποι της ιουδαϊκής θρησκείας είχαν προαναγγείλει κι εκείνοι τη συμμετοχή τους στη συνάντηση, αλλά την ανέβαλαν την τελευταία στιγμή.

Γιοχάνες Νόιντεκερ (DPA)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου