Την αποκάλεσαν «δίκη του αιώνα». Είναι ίσως η μεγαλύτερη δίκη στην ιστορία της μεταπολεμικής Γερμανίας και αφορά τη δράση του νεοναζιστικού δικτύου NSU. Την Τετάρτη το Εφετείο του Μονάχου ανακοίνωσε την απόφασή του: ακολουθώντας τη σχετική πρόταση της εισαγγελίας, το δικαστήριο καταδικάζει σε ισόβια την Μπεάτε Τσέπε για μία σειρά δολοφονιών και βομβιστικών επιθέσεων σε όλη τη Γερμανία την περίοδο 2000-2007. Παράλληλα, επιβάλλει μικρότερες ποινές φυλάκισης σε τέσσερις συγκατηγορούμενούς της. Μεταξύ των θυμάτων ήταν και ο Θεόδωρος Βουλγαρίδης, μετανάστης δεύτερης γενιάς από τις Σέρρες, τον οποίο η NSU, τον Ιούνιο του 2005, εκτέλεσε εν ψυχρώ μέσα στο κλειδαράδικο που διατηρούσε με γερμανό συνεταίρο του στο Μόναχο.

Πέντε χρόνια διήρκεσε η δίκη στο Εφετετείο του Μονάχου. Και αυτό γιατί το δικαστήριο έπρεπε να δώσει απάντηση στο δύσκολο ερώτημα, εάν η Μπεάτε Τσέπε είναι συναυτουργός των εγκληματικών ενεργειών, αν και η ίδια ποτέ δεν βρισκόταν στον τόπο του εγκλήματος. Με απλά λόγια: μπορεί να είναι δράστης των δολοφονιών κάποιος, ο οποίος ποτέ δεν πάτησε τη σκανδάλη; Θεωρητικά αυτό είναι δυνατό και προβλέπεται στον ποινικό κώδικα, προϋποθέτει όμως προσεκτική τεκμηρίωση. Τελικά το Εφετείο του Μονάχου αποδέχθηκε ότι αυτό ακριβώς συνέβη με τη Μπεάτε Τσέπε. Η ίδια παρέμεινε σιωπηλή σε όλη τη διάρκεια της δίκης, με εξαίρεση την περασμένη εβδομάδα όταν, κάνοντας χρήση του δικαιώματός της για μία τελευταία τοποθέτηση στην αυλαία της δίκης, κάλεσε τους δικαστές να αποφασίσουν χωρίς να επηρεάζονται από πολιτικές πιέσεις και να μην την καταδικάσουν «για κάτι που δεν έκανε». Η Μπεάτε Τσέπε έχει δηλώσει επανειλημμένα διά των δικηγόρων της ότι δεν γνώριζε το παραμικρό για τις δολοφονίες.

Ένταση έξω από το δικαστήριο

Από νωρίς το πρωί της Τετάρτης είχε συγκεντρωθεί κόσμος έξω από το Εφετείο του Μονάχου. Η αστυνομία πραγματοποιούσε αυστηρούς ελέγχους, καθώς εκφράζονταν φόβοι για κινητοποιήσεις. Σε μία πρώτη πολιτική αντίδραση, ο επικεφαλής της Κ.Ο. των Πρασίνων στο γερμανικό Κοινοβούλιο, Άντον Χόφραιτερ, έκανε λόγο για «ελλιπή διαλεύκανση» της υπόθεσης. Παρεμφερής κριτική και από το Κόμμα της Αριστεράς (Die Linke): «H NSU δεν αποτελείται μόνο από μερικούς νεοναζί» δηλώνει εκπρόσωπος του κόμματος μέσω Twitter. Αλλά και το Κεντρικό Συμβούλιο Μουσουλμάνων της Γερμανίας ζητεί να συνεχιστούν οι δίκες στην υπόθεση του ακροδεξιού δικτύου, επισημαίνοντας ότι δεν έχει διαλευκανθεί επαρκώς ο ρόλος συνεργατών και υποστηρικτών του. «Αυτή η παράλειψη επιβαρύνει τις οικογένειες των θυμάτων και την κοινωνική ειρήνη στη Γερμανία» προειδοποιεί το Συμβούλιο.

Οι συνήγοροι της Μπεάτε Τσέπε έχουν ήδη δηλώσει ότι θα ασκήσουν έφεση και η υπόθεση NSU θα φτάσει τελικά στο Ανώτατο Δικαστήριο της Γερμανίας. Οι ίδιοι απορρίπτουν τη συναυτουργία και αρχικά είχαν ζητήσει η ποινή της Τσέπε να μην υπερβαίνει τα δέκα χρόνια λόγω ήσσονος σημασίας αδικημάτων. Στη συνέχεια ζήτησαν και την αποφυλάκισή της με την αιτιολογία ότι είχε ήδη παραμείνει προφυλακισμένη για έξι χρόνια.

Ανοιχτά ερωτήματα παραμένουν

Δύο από τους πιο στενούς συνεργάτες της στο δίκτυο NSU,  ο Ούβε Μπόντλος και ο Ούβε Μπένχαρντ, με τους οποίους η αινιγματική Τσέπε διατηρούσε και προσωπική σχέση, αυτοκτόνησαν το 2011, πιθανώς για να μην συλληφθούν από την αστυνομία. Στη συνέχεια η Τσέπε έβαλε φωτιά στο διαμέρισμά τους, κάτι που αξιολογείται ως προσπάθεια να καταστρέψει αποδεικτικά στοιχεία. Μέχρι στιγμής δεν έχει απαντηθεί το ερώτημα τι επιθυμούσε να αποκρύψει. Ανοιχτά ερωτήματα παραμένουν και για τον ρόλο πιθανών συνεργατών του ακροδεξιού δικτύου, αλλά και για την αρχική καθυστέρηση των αστυνομικών αρχών να ρίξουν φως στην υπόθεση NSU.

DPA, tagesschau.de, Γιάννης Παπαδημητρίου