Η Διάσκεψη της Κοπεγχάγης για την Κλιματική Αλλαγή τελείωσε, αλλά οι αποφάσεις της, ή καλύτερα η δυστοκία λήψης δεσμευτικών αποφάσεων, θα μας απασχολήσει για πολύ ακόμη. Να σηματοδοτεί άραγε η αποτυχία αυτή και το τέλος του ΟΗΕ στη σημερινή του μορφή; Τέτοιες τεραστίων διαστάσεων διασκέψεις και μάλιστα χωρίς απτά αποτελέσματα συνάδουν με το πνεύμα της εποχής μας; Δεν θα πρέπει να υπάρξουν κι άλλες ζυμώσεις, ιδιαίτερα σε ένα θέμα τόσο σοβαρό όπως η προστασία του κλίματος;

«Ελλιπής η προετοιμασία της διάσκεψης»

Ήταν κατ΄αρχήν ένα τρίκ, αλλά σε αυτό χρωστάμε το ότι η Διάσκεψη της Κοπεγχάγης δεν θα περάσει στα βιβλία της ιστορίας ως μια αποτυχημένη συνάντηση. Τελικά, οι καταπονημένοι από τις συνεχείς διαβουλεύσεις εκπρόσωποι από τις 192 χώρες του κόσμου δήλωσαν ότι «λαμβάνουν γνώση» τις αποφάσεις μιας ομάδας 25 χωρών. Σε άλλες περιπτώσεις θα έπρεπε να είχε γίνει ψηφοφορία, όπως προβλέπει ο κανονισμός διαδικασίας του ΟΗΕ. Όμως αυτό που εκτυλίχθηκε στο κέντρο Μπέλα της Κοπεγχάγης κάνει σαφές ότι έτσι τα πράγματα δεν μπορούν να συνεχιστούν. Οι συναντήσεις κορυφής θα πρέπει να γίνονται με λιγότερους συμμετέχοντες, αυτό τουλάχιστον υποστηρίζει ο Οτμαρ Εντενχόφερ, κορυφαίος οικονομολόγος του Ινστιτούτου Έρευνας των επιπτώσεων από το Κλίμα του Πότσνταμ.

«Θα πρέπει μετά την Κοπεγχάγη να παραδεχτούμε, ότι αυτό το σύστημα των ΗΕ, δηλαδή η διεθνής διπλωματία για την επίλυση συγκεκριμένου προβλήματος έχει παταγωδώς αποτύχει», μας είπε. «Η προετοιμασία της Διάσκεψης ήταν ελλιπής και οι επικεφαλής της δανικής προεδρίας έκαναν μια σειρά από σοβαρά λάθη τακτικής και στρατηγικής. Από την αρχή καταδείχθηκε ότι οι διαπραγματεύσεις της Κοπεγχάγης ωθούσαν τις υπό ανάπτυξη χώρες στο περιθώριο. Κι αυτό είναι κάτι που δεν επιτρέπεται από το σύστημα αξιών των ΗΕ».

Με άλλα λόγια, όποιος επιδιώκει μια παγκόσμια συμφωνία, θα πρέπει να κάνει και παγκόσμιες διαπραγματεύσεις. Το πρωτόκολλο του Κιότο έγινε υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και αυτό λειτούργησε, ακόμη και χωρίς τις ΗΠΑ. Προηγήθηκε το λεγόμενο πρωτόκολλο του Μόντρεαλ για την προστασία του στρώματος όζοντος. Τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 1989 και πέτυχε στους στόχους του, επειδή έλαβε υπόψη τα συμφέρονται των αναπτυσσόμενων χωρών.

Και πάλι στο προσκήνιο η ομάδα των 20

Σε ότι αφορά όμως την προστασία του κλίματος τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά. Στην Κοπεγχάγη, από την αρχή φάνηκε ότι η συμφωνία θα προέρχονταν από μια μικρή ομάδα χωρών. Το βάρος ανέλαβαν οι αρχηγοί 25 χωρών, βιομηχανικών και υπό ανάπτυξη, που προσπάθησαν να καταλήξουν σε μια κατ΄αρχήν συμφωνία. Η προσπάθεια απέτυχε. Ήρθε όμως και πάλι στο προσκήνιο η ομάδα των 20, μια ομάδα από ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, που αναβαθμίστηκε εξ αιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης.

«Τώρα, ολόκληρη η ατζέντα θα αναδιαμορφωθεί και θα επεκταθεί ριζικά, γιατί παρατηρούμε ότι από το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης η ομάδα των 8 έχασε τη σημασία που είχε ως όργανο επίλυσης των βασικών προβλημάτων του πλανήτη», υποστηρίζει ο Ντιρκ Μέσνερ., διευθυντής του Γερμανικού Ινστιτούτου Αναπτυξιακής Πολιτικής. «Όλα τα προβλήματα της διεθνούς πολιτικής μπαίνουν στην ατζέντα της ομάδα των 20, η πείνα, το κλίμα, η μετανάστευση, όλο το πλέγμα της διεθνούς πολιτικής.

Αλλά και η καγκελάριος Μέρκελ θεωρεί ότι το σχήμα των 20 είναι το κατάλληλο για την αντιμετώπιση των μεγάλων προβλημάτων του πλανήτη. «Τώρα έχουμε την ομάδα των 20, των 8 και των 5, καθώς και τις μεγάλες οικονομίες, όπως λέγονται, για την προστασία του κλίματος. Νομίζω ότι το σχήμα των 20 θα πρέπει να είναι η βάση εκκίνησης για τις αποφάσεις που αφορούν στο μέλλον. Η ομάδα των 20 είναι αντιπροσωπευτική, τουλάχιστον σε ότι αφορά το οικονομικό μέγεθος των χωρών που μετέχουν σε αυτήν», τόνισε η γερμανίδα καγκελάριος.

Πάντως στο θέμα προστασία του κλίματος θα πρέπει να δημιουργηθεί μια περιβαλλοντική οργάνωση, όπως είναι η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας των ΗΕ, η οποία θα ενσωματώσει στο Πρόγραμμα των ΗΕ για το Περιβάλλον που έχει έδρα το Ναϊρόμπι τη Γραμματεία για το κλίμα, που έχει έδρα τη Βόννη. Γιατί ακριβώς μετά την αποτυχία της Κοπεγχάγης, έγινε σαφές ότι χωρίς τον ΟΗΕ δεν μπορεί να υπάρξει συμφωνία, καθώς η διεθνής κοινότητα χρειάζεται μια συμφωνία που να έχει νομικά δεσμευτικό χαρακτήρα.

Henrik Böhme/Ειρήνη Αναστασοπούλου

Υπεύθυνος Σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος