Μετά την έλλειψη ημιαγωγών στη διεθνή αγορά και τις διαταραχές στην εφοδιαστική αλυσίδα λόγω πανδημίας η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία δέχεται ένα ακόμη πλήγμα, καθώς συνεχίζεται ο πόλεμος στην Ουκρανία. Επισήμως οι άμεσα ενδιαφερόμενοι παραμένουν επιφυλακτικοί. Απαντώντας σε σχετικό ερώτημα της Deutsche Welle, εκπρόσωπος του ομίλου Volkswagen, της μεγαλύτερης αυτοκινητοβιομηχανίας στον κόσμο, επισημαίνει ότι «δεχόμαστε πολλά ερωτήματα, καθώς η κατάσταση είναι εν δυνάμει επικίνδυνη, αλλά και ιδιαίτερα ευμετάβλητη. Στο τέλος θα γίνει ο απολογισμός».

Από την πλευρά του ο Στέφαν Μπράτσελ, πολιτικός επιστήμων και ιδρυτής του Center of Automotive Management (CAM), δηλώνει στην Deutsche Welle ότι «δεν πρέπει να υποτιμούμε τις ελλείψεις σημαντικών πρώτων υλών για τους κατασκευαστές, αλλά και για τους προμηθευτές τους. Το αποτέλεσμα θα είναι υψηλότερες τιμές, μεγαλύτερες καθυστερήσεις στην παράδοση νέων οχημάτων και επιπλέον εμπόδια στις προσπάθειες για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης».

Νέον από την Ουκρανία, παλλάδιο από τη Ρωσία

Παράδειγμα: Όπως επισημαίνει ο Σύνδεσμος της Γερμανικής Αυτοκινητοβιομηχανίας (VDA), η Ουκρανία είναι ένας από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως προμηθευτές του ευγενούς αερίου νέον που είναι απαραίτητο για την κατασκευή ημιαγωγών. Αλλά και από τη Ρωσία η αυτοκινητοβιομηχανία και οι προμηθευτές της εισάγουν παλλάδιο και νικέλιο. Το παλλάδιο, ένα πολύτιμο μέταλλο, χρησιμοποιείται για να κατασκευαστούν οι καταλύτες των συμβατικών οχημάτων. «Η Ρωσία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής διεθνώς με 38% της παγκόσμιας αγοράς, προηγείται μόνο η Ν.Αφρική με 39%» λέει ο Μίχαελ Σμιτ, εκπρόσωπος του Γερμανικούς Συνδέσμου Πρώτων Υλών (DERA). Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα τελευταία χρόνια η τιμή του αυξάνεται συνεχώς. Τον Ιούνιο του 2021 είχε φτάσει στην τιμή-ρεκόρ των 2.900 δολαρίων ανά ουγγιά, στη συνέχεια έπεσε στα 1.800 δολάρια, αλλά με την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία άρχισε να ανεβαίνει και πάλι, για να αγγίξει τα 2.270 δολάρια στις αρχές της εβδομάδας. «Το παλλάδιο έχει μεγάλη έλλειψη στην αγορά, εδώ και χρόνια» τονίζει ο Σμιτ και επισημαίνει ότι «αυτή η κατάσταση δεν πρόκειται να αλλάξει γρήγορα», καθώς «η παραγωγή στη Ν.Αφρική δεν μπορεί να αυξηθεί ούτε βραχυπρόθεσμα, ούτε απεριόριστα...»

Ακόμη πιο απρόβλεπτες είναι οι διακυμάνσεις για το νικέλιο. Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία η τιμή του τόνου ξεπέρασε τα 100.000 δολάρια, έναντι 20.000 δολαρίων στο πρόσφατο παρελθόν. Αναλυτές προβλέπουν πτώση τις επόμενες εβδομάδες, αλλά σταθεροποίηση σε υψηλότερα επίπεδα, γύρω στις 34.000 δολάρια στα μέσα του 2022. «Σήμερα η Ρωσική Ομοσπονδία είναι η τρίτη μεγαλύτερη παραγωγός νικελίου διεθνώς», λέει στην DW o Μίχαελ Σούρλις από το Ομοσπονδιακό Ίδρυμα Γεωεπιστημών και Πρώτων Υλών. Το νικέλιο θεωρείται απολύτως απαραίτητο για τις μπαταρίες λιθίου, που χρησιμοποιούνται μεταξύ άλλων στην ηλεκτροκίνηση των οχημάτων.

Η εταιρεία συμβούλων GlobalData, με έδρα το Λονδίνο, εκτιμά ότι οι συνεχείς ελλείψεις στην αγορά της Ρωσίας θα οδηγούσαν στα ύψη τις τιμές των ηλεκτρικών κινητήρων, υποσκάπτοντας παράλληλα τις προσπάθειες δυτικών κυβερνήσεων για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και υλοποίηση των φιλόδοξων κλιματικών στόχων. Αλλά όσο καθυστερεί η ηλεκτροκίνηση, τόσο θα εξαρτώμαστε από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. «Διανύουμε κρίσιμη συγκυρία για την καθιέρωση των ηλεκτρικών κινητήρων, καθώς οι βιομηχανικές χώρες επιταχύνουν τις διαδικασίες για να μπει τέλος στη χρήση ορυκτών καυσίμων» τονίζει ο Ντάνιελ Κλαρκ, συνεργάτης της GlobalData.

Όταν επωφελείται η Κίνα...

Την ίδια στιγμή οι κατασκευαστές ηλεκτρικών οχημάτων και μπαταριών στην Κίνα θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τις δυτικές κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας, αγοράζοντας τη ρωσική παραγωγή και μάλιστα σε πιο συμφέρουσες τιμές. «Ήδη σήμερα η Κίνα κατέχει κυρίαρχη θέση στην παραγωγή μπαταριών», λέει ο Ντάνιελ Κλαρκ. «Θα την ενίσχυε ακόμη περισσότερο, εάν αγόραζε νικέλιο σε χαμηλότερες τιμές, επωφελούμενη των δυτικών κυρώσεων». Μόνη εναλλακτική λύση για τις βιομηχανικές χώρες της Δύσης θα ήταν να στραφούν σε εναλλακτικούς παρόχους, όπως η Ινδονησία ή οι Φιλιππίνες.

Όμως αυτή η εξέλιξη συνεπάγεται άλλα προβλήματα, εκτιμά η Λίλ Ρεντ, αναλύτρια της GlobalData. Και αυτό γιατί «μεγαλώνουν οι αποστάσεις από τους αγοραστές στη Δύση, κατά συνέπεια αυξάνονται οι εκπομπές ρυπαντών στη διάρκεια της μεταφοράς και εντείνονται τα περιβαλλοντικά προβλήματα στις ίδιες τις χώρες εξόρυξης». Επιπλέον, τη σημερινή απεξάρτηση από τη Ρωσία θα ακολουθούσε μία μεγαλύτερη μελλοντική εξάρτηση από την Κίνα, καθώς «κινεζικές επιχειρήσεις διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο στη λειτουργία των ορυχείων νικελίου στην Ασία».

Νέες τεχνολογικές λύσεις

Υπάρχει και η εναλλακτική λύση των νέων τεχνολογιών, οι οποίες όμως απαιτούν χρόνο. Η Ρεντ πιστεύει ότι «στην τεχνολογία των μπαταριών η καινοτομία προελαύνει με εντυπωσιακούς ρυθμούς, αλλά οι αλλαγές δεν γίνονται μέσα σε μια μέρα. Πιστεύουμε πάντως ότι μεσοπρόθεσμα, ειδικά αν συνεχιστεί η πολεμική αντιπαράθεση, θα δούμε περισσότερες μπαταρίες ιόντων λιθίου, νέας γενιάς (LFP), για την κατασκευή των οποίων δεν χρειάζεται νικέλιο, ούτε κοβάλτιο».

Κλάους Ούλριχ

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου