Το 4 % των προϊόντων γούνας που παράγονται σε όλο τον κόσμο ράβονται στην Καστοριά. Παλαιότερα το μερίδιο αγοράς ήταν αρκετά υψηλότερο ωστόσο ο ανταγωνισμός από την Κίνα ήρθε να αλλάξει τα δεδομένα. Ο αριθμός των απασχολούμενων στην πόλη της Καστοριάς έχει μειωθεί σημαντικά ενώ η ανεργία ξεπερνά το 30 %. Οι νέοι αναζητούν την τύχη τους σε άλλες περιοχές της Ελλάδας ή και στο εξωτερικό. Σε μια προσπάθεια να σταματήσει η «έξοδος» των νέων και να δοθεί μια νέα προοπτική στους κατοίκους της, η πόλη αποφάσισε να επενδύσει στον τουρισμό. Το θέμα συζητήθηκε πρόσφατα σε ειδική ημερίδα που διοργανώθηκε στην Καστοριά από το γερμανικό ίδρυμα Φρίντριχ Έμπερτ στα πλαίσια του Ελληνογερμανικού Δικτύου «Περιφέρειες, Δήμοι, Άνθρωποι».

Ιδανικές συνθήκες, αλλά…

Η Καστοριά βρίσκεται σε ύψος 700 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας, κτισμένη στις όχθες της ομώνυμης λίμνης. Ωστόσο λόγω της κακής ποιότητας των υδάτων, η λίμνη δεν ενδείκνυται για κολύμβηση. Τα αστικά και περιαστικά λύματα τα οποία μέχρι το 1990 κατέληγαν αυτούσια στη λίμνη, δημιούργησαν σοβαρό πρόβλημα ρύπανσης με συνέπειες την υπέρμετρη ανάπτυξη της υδρόβιας βλάστησης και του φυτοπλαγκτόν. Όπως εξηγεί ο περιβαλλοντολόγος του δήμου Καστοριάς Στέργιος Γαργάλας:

«(Ο ευτροφισμός) προερχόταν παλαιότερα από τα αστικά λύματα. Το μεγαλύτερο μέρος του προβλήματος έχει λυθεί, αλλά όχι οριστικά. Υπάρχουν οικοδομές που δεν είναι συνδεδεμένες με το δίκτυο, επομένως προφανώς και καταλήγουν ακόμη και σήμερα λύματα στη λίμνη. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν τα βιομηχανικά απόβλητα αλλά και οι καλλιέργειες».

Και αυτό γιατί τα φυτοφάρμακα από τα γειτονικά χωράφια καταλήγουν με τη βοήθεια της βροχής στη λίμνη.

H γερμανική εμπειρία

Τη γερμανική εμπειρία μετέφερε ο επικεφαλής του Ινστιτούτου Θαλάσσιων Ερευνών της λίμνης της Κωνσταντίας Χάιντς Γκερντ Σρέντερ. Η λίμνη είχε απειληθεί από την ανεξέλεγκτη μόλυνση. Και εκεί τα αστικά λύματα είχαν οδηγήσει σε ευτροφισμό, στην υπερβολική δηλαδή ανάπτυξη της χλωρίδας. Χάρη σε μονάδες επεξεργασίας λυμάτων αλλά και στη λήψη αυστηρών μέτρων στάθηκε δυνατό να διασφαλιστεί μετά από δεκαετίες μια εξαιρετική ποιότητα υδάτων. Αποφασιστικής σημασίας όμως, σημειώνει ο κ. Σρέντερ, είναι η συμμετοχή των πολιτών:

«Το ζητούμενο δεν είναι απλώς η λήψη και εφαρμογή μέτρων αλλά και η συμμετοχή του κόσμου. Πολλά εξαρτώνται από τη στάση του, εάν έχουν αναγνωρίσει το πρόβλημα, εάν θέλουν να συμμετέχουν. Σε αυτή την περίπτωση ο καθένας βάζει το λιθαράκι του. Σε διαφορετική περίπτωση απαιτείται περισσότερος χρόνος γιατί θα βρεθούν άνθρωποι που θα πουν ότι δεν τους αφορά».

Οφέλη για τον τουρισμό

Στη λίμνη της Κωνσταντίας η επένδυση αυτή απέφερε καρπούς. Περισσότεροι από 1,2 εκατομμύρια τουρίστες την επισκέπτονται ετησίως. Στο «καθαρό» ίματζ της περιοχής συνέβαλαν και οι βιολογικές καλλιέργειες. Οι αγρότες δημιούργησαν συνεταιρισμούς , όπως σημειώνει ο βουλευτής Λόταρ Ρίμπσαμεν, προκειμένου να μπορούν να πουλάνε τα προϊόντα τους στους τουρίστες χωρίς μεσάζοντες. Έτσι επωφελήθηκαν άμεσα από τον τουρισμό και οι ίδιοι οι αγρότες. Αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει παράδειγμα προς μίμηση και για την Καστοριά, όπως είπε ο Χριστιανοδημοκράτης πολιτικός απευθύνοντας ένα κάλεσμα:

«Θα πρότεινα οι σημαντικότεροι φορείς και ειδικοί της περιοχής να μας επισκεφτούν για μερικές εβδομάδες, ίσως και μήνες, στη διοίκηση, για να δουν πώς αντιμετωπίζουμε εμείς τις προκλήσεις στον τομέα της προστασίας του περιβάλλοντος».

Έτσι η Ελλάδα θα μπορούσε να αποφύγει τα λάθη που έγιναν στην περίπτωση της Κωνσταντίας.

Για κάτι τέτοιο όμως είναι μάλλον αρκετά νωρίς ακόμη. Όπως φάνηκε στην ημερίδα, η τοπική αυτοδιοίκηση και οι ειδικοί έχουν αντιληφθεί πλήρως τα προβλήματά και τα αίτιά τους, ωστόσο, όπως σημειώνει και η αντιδήμαρχος Καστοριάς Ειρήνη Γεωργοσοπούλου-Μισκία:

«Όταν Έλληνες λένε σε άλλους Έλληνες τι πρέπει να κάνουν, δεν τους ακούνε. Εάν όμως έχουμε απτά παραδείγματα από λαούς που ζουν όχι πολύ μακριά από εμάς, και τα οποία είναι αποτελεσματικότατα, πιστεύω ότι σιγά σιγά θα αρχίσουν να πείθονται».

Από γερμανικής πλευράς πάντως υπάρχει πρόταση συνεργασίας. Αυτή προϋποθέτει βέβαια να υπάρξει προηγουμένως σχετικό αίτημα από την Ελλάδα.


Παναγιώτης Κουπαράνης

Υπεύθυνος σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος