Η σημερινή ανακοίνωση της αμερικανικής φαρμακευτικής εταιρίας Pfizer και της γερμανικής εταιρίας βιοτεχνολογίας Biontech, δημιουργούν ελπίδες για ένα αποτελεσματικό εμβόλιο κατά του κορωνοϊού: με βάση τα προσωρινά αποτελέσματα στην τρίτη φάση κλινικών δοκιμών που έχουν μέχρι τώρα, το εμβόλιο που ανέπτυξαν από κοινού Γερμανοί και Αμερικανοί κρίνεται αποτελεσματικό στο 90% των περιπτώσεων, χωρίς να εμφανίζει σημαντικές παρενέργειες. Τα στοιχεία αυτά έχει συγκεντρώσει ανεξάρτητη ομάδα παρατηρητών (Data Monitoring Committee- DMC), η οποία δεν διαπιστώνει "σοβαρό κίνδυνο" για την υγεία των ασθενών και ενθαρρύνει την Pfizer και την Biontech να προχωρήσουν στα περαιτέρω στάδια της έρευνας. Το αργότερο μετά τα μέσα Νοεμβρίου πάντως, οι δύο εταιρίες θα απευθυνθούν στην αμερικανική Αρχή για την επίβλεψη Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), για να ζητήσουν την έγκριση του εμβολίου με εσπευσμένες διαδικασίες (emergency use authorization). Πρόκειται για μία "ενθαρυντική εξέλιξη", εκτιμά ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγέσους.

Θετικές είναι και οι πρώτες αντιδράσεις της επιστημονικής κοινότητας. "Τα στοιχεία είναι καταπληκτικά και υπόσχονται μία εξαιρετική συνέχεια, είναι απίστευτο πως μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα αναπτύχθηκε ένα εμβόλιο και έγιναν κλινικές δοκιμές" εκτιμά ο Γκερντ Φετκενχόιερ, διευθυντής της μονάδας λοιμωξιολογίας στην πανεπιστημιακή κλινική της Κολωνίας. "Πιστεύω ότι αυτό θα αλλάξει τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την πανδημία και ελπίζω να έχουμε σύντομα στη διάθεσή μας μεγάλες ποσότητες του εμβολίου", αναφέρει ο Γερμανός ειδικός. Στο ίδιο μήκος κύματος ο Φλόριαν Κράμερ, καθηγητής μικροβιολογίας στο Μάουντ Σινάι των ΗΠΑ κάνει λόγο για "φανταστικά αποτελέσματα" και ευελπιστεί ότι σύντομα το εμβόλιο θα κυκλοφορήσει. Μία επιφύλαξη εκφράζει μόνο: "Θα ήταν καλύτερα να είχαμε συγκεκριμένα στοιχεία για κάθε ηλικιακή ομάδα, αλλά εκτιμώ ότι σύντομα θα δημοσιευθούν και αυτά. Κατά τα άλλα, αυτή είναι η καλύτερη είδηση που έχω ακούσει μετά τις 10 Ιανουαρίου..." Πιο επιφυλακτική φαίνεται η Μέριλιν Άντο από την πανεπιστημιακή κλινική στο Έπεντορφ του Αμβούργου. Όπως επισημαίνει "πρόκειται για ενδιαφέροντα, πρώτα στοιχεία, τα οποία όμως μέχρι στιγμής γνωστοποιούνται απλώς σε ένα δελτίο τύπου. Δεν υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία, ούτε έχουν γινει δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά".

"Χρειάζονται δισεκατομμύρια εμβόλια"

Ακόμη και στην περίπτωση που άρχιζε αμέσως η μαζική παραγωγή του εμβολίου, δεν θα υπήρχαν αρκετές ποσότητες για όλους. Όπως δηλώνει στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA) η Σου Μίντλετον, στέλεχος του Ευρωπαϊκού Συνδέσμου Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων (EFPIA), θα χρειάζονταν σχεδόν οκτώ δισεκατομμύρια δόσεις για να εμβολιαστεί ο μισός πληθυσμός της γης, ενώ αυτή τη στιγμή οι δυνατότητες παραγωγής όλων των φαρμακευτικών εταιριών παγκοσμίως δεν ξεπερνούν τα πέντε δισεκατομμύρια δόσεις. Αυτό σημαίνει ότι θα χρειαστεί χρόνος μέχρι να εμβολιαστούν όλοι, εάν υποθέσουμε ότι το συγκεκριμένο εμβόλιο κριθεί πράγματι απολύτως ικανοποιητικό. Πάντως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι ο μαζικός εμβολιασμός θα μπορούσα να αρχίσει στα μέσα του 2021. Ασφαλώς θα προηγηθούν οι ευπαθείς ομάδες, καθώς και οι εργαζόμενοι στο σύστημα υγείας.

Ο εμβολιασμός των ηλικιωμένων αποτελεί μία ιδιαίτερη πρόκληση. Καθώς το ανοσοποιητικό τους σύστημα είναι κατά τεκμήριο πιο εξασθενημένο, το εμβόλιο ίσως εγκυμονεί μεγαλύτερους κινδύνους παρενεργειών. Το πιο πιθανό είναι ότι οι ηλικιωμένοι θα χρειαστούν μεγαλύτερη δόση του εμβολίου για μία εξίσου αποτελεσματική προστασία με τις νεότερες ηλικίες, εκτιμά ο Σεμπάστιαν Ούλμπερτ, διευθυντής του τμήματος Ανοσιολογίας στο Ινστιτούτο Φράουνχοφερ της Λειψίας. Όπως συμβαίνει και με άλλες μεταδοτικές ασθένειες- ο Ούλμπερτ αναφέρει ως παράδειγμα τον ιό του Δυτικού Νείλου που έχει εμφανιστεί πλέον και στη Γερμανία- οι άνω των 60 ετών θεωρούνται πιο ευπαθείς και μπορούν να υποφέρουν περισσότερο από τον κορωνοϊό, εάν μολυνθούν.

"Πάρτι" στο Χρηματιστήριο

Πριν ολοκληρωθούν οι κλινικές μελέτες, η ανακοίνωση για το εμβόλιο που ανέπτυξαν οι Pfizer και Biontech ήταν αρκετή για να ένα μικρό "πάρτι" στα χρηματιστήρια. Στη Φρανκφούρτη ο δείκτης DAX κατέγραψε άνοδο κατά σχεδόν 6%. Στο +25% εκτοξεύθηκε η μετοχή της Pfizer στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης, ενώ η μετοχή της γερμανικής Biontech, που περιλαμβάνεται στον τεχνολογικό δείκτη Nasdaq, έκλεισε με άνοδο περίπου 13%. Άνοδο κατέγραψαν και οι μετοχές άλλων επιχειρήσεων, οι οποίες μπορεί να μην έχουν σχέση με τη φαρμακευτική έρευνα, αλλά εκτιμάται ότι θα επωφελούνταν ιδιαίτερα από την κυκλοφορία ενός αποτελεσματικού εμβολίου. Για παράδειγμα η μετοχή της πολύπαθης, το τελευταίο χρονικό διάστημα, Lufthansa ανέβηκε κατά σχεδόν 25%. Για "χρηματιστηριακό ράλι του εμβολίου" κάνει λόγο η γερμανική οικονομική επιθεώρηση Handelsblatt.

Γιάννης Παπαδημητρίου (DW, DPA, AFP, Handelsblatt)