Η Γερμανία συνεχίζει τις προμήθειες όπλων προς την Ουκρανία. Πηγές του υπουργείου Οικονομικών επιβεβαίωσαν την Πέμπτη στο πρώτο κανάλι της γερμανικής τηλεόρασης (ARD) ότι αποστέλλονται στην Ουκρανία 2.700 αντιαεροπορικοί πύραυλοι τύπου Strela, από τα αποθέματα του «Λαϊκού Στρατού» της πρώην Ανατολικής Γερμανίας. Τα όπλα είχαν ξεχαστεί σε αποθήκη του γερμανικού στρατού στο κρατίδιο της Βάδης-Βυρτεμβέργης. Θεωρούνται μάλλον ξεπερασμένα, καθώς εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στη δεκαετία του '60, ενώ τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν σημαντικές φθορές. Από το 2012 η «Μπούντεσβερ» δεν επιτρέπεται να τα χρησιμοποιεί.

Η ειρωνεία της ιστορίας είναι ότι πρόκειται για όπλα σοβιετικής κατασκευής, τα οποία αυτή τη φορά δεν αποκλείεται να χρησιμοποιηθούν κατά των ρωσικού στρατού. Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων (AFP), η Γερμανία θα παραδώσει σύντομα άλλα 18.000 κράνη στους Ουκρανούς. Μέχρι πρότινος η Γερμανία είχε αρνηθεί να προμηθεύσει όπλα στα «εμπόλεμα μέρη», επικαλούμενη νομικούς και ιστορικούς λόγους. Η «στροφή» του Βερολίνου οριστικοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα, όταν η γερμανική κυβέρνηση αποφάσισε την αποστολή 1.000 αντιαρματικών πυραύλων και 500 πυραύλων εδάφους-αέρος τύπου Stinger. Εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείο Άμυνας δηλώνει στην παρούσα φάση «εξετάζονται» και άλλα αιτήματα της Ουκρανίας.

Χάμπεκ: «Υποστηρίζουμε το δικαίωμα αυτοάμυνας»

Σε συνέντευξη τύπου στο Βερολίνο, το απόγευμα της Πέμπτης, ο υπουργός Οικονομίας και αντικαγκελάριος Ρόμπερτ Χάμπεκ εξήγησε πιο αναλυτικά τη νέα πολιτική της Γερμανίας: «Η Ουκρανία βρίσκεται σε πόλεμο και εμείς αποφασίσαμε να υποστηρίξουμε και με την παροχή στρατιωτικής βοήθειας το δικαίωμα αυτοάμυνας της Ουκρανίας, καθώς έχει προηγηθεί μία τόσο κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου», ανέφερε.

Με την ευκαιρία αυτή ο «Πράσινος» αντικαγκελάριος ξεκαθάρισε ότι κατ΄αυτόν τον τρόπο «ούτε γινόμαστε, ούτε φοβάμαι ότι θα γίνουμε ένα από τα εμπόλεμα μέρη. Υπάρχει μία ξεκάθαρη διαχωριστική γραμμή, την οποία πάντα σεβόμουν. Υπάρχει υποστήριξη, αλλά όχι ενεργός συμμετοχή στον πόλεμο. Νατοϊκά στρατεύματα ή Γερμανοί στρατιώτες δεν πρόκειται να πατήσουν στο έδαφος της Ουκρανίας».

Ποιος είναι «εμπόλεμος»;

Μέχρι το 1945, όταν ακόμη ο πόλεμος δεν είχε απαγορευθεί από τον Καταστατικό Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών ως μέσο επίλυσης διεθνών διαφορών, επικρατούσε μία πιο συντηρητική αντίληψη για την έννοια του «εμπόλεμου μέρους». Σύμφωνα με αυτή, μία χώρα ήταν είτε «ουδέτερη», οπότε έπρεπε να απέχει από κάθε είδους υποστήριξη απέναντι σε ένα από τα εμπόλεμα μέρη, είτε γινόταν και η ίδια «εμπόλεμη», οπότε όφειλε να υποστεί τις συνέπειες. Ωστόσο στα μεταπολεμικά χρόνια η έννοια του «εμπόλεμου κράτους» έχει διαφοροποιηθεί.

Όπως επισημαίνει στην γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung ο καθηγητής διεθνούς δικαίου και γενικός γραμματέας της International Law Association, Μάρκους Κραγιέφσκι, «η αποστολή όπλων, πυρομαχικών ή στρατιωτικού υλικού δεν αρκεί». Ακόμη και η παρουσία ένοπλων εθελοντών από μία συγκεκριμένη χώρα δεν την καθιστά «εμπόλεμη», εκτός αν αποδειχθεί ότι η ένοπλη ομάδα ακολουθεί οδηγίες από την επίσημη οδηγία της χώρας.

Η αλήθεια είναι βέβαια, επισημαίνει η Süddeutsche Zeitung, ότι από αυτή την ερμηνεία του διεθνούς δικαίου είχε επωφεληθεί για μεγάλο διάστημα η ίδια η Ρωσία: «Στην ρωσική κατάκτηση της Κριμαίας το 2014ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλάντιμιρ Πούτιν ισχυριζόταν συνεχώς ότι όλοι οι Ρώσοι που βρίσκονταν εκεί δεν ήταν στρατιώτες, αλλά ‘εθελοντές» από τη Ρωσία που είχαν βρεθεί στην Κριμαία για δικό τους λογαριασμό». Πότε γίνεται κανείς «εμπόλεμο κράτος» σε ένοπλη σύρραξη που έχουν ξεκινήσει τρίτες χώρες; «Το αργότερο όταν συμμετέχει στις ένοπλες συγκρούσεις με τις δικές του στρατιωτικές δυνάμεις», τονίζει στην γερμανική τηλεόραση (ARD) ο Πιέρ Τίλμποργκερ, καθηγητής διεθνούς δικαίου στο πανεπιστήμιο του Μπόχουμ.

Γιάννης Παπαδημητρίου (DPA, AFP, SZ)