Για εκατομμύρια ανθρώπους ο τρόπος να πλένει κανείς τα δόντια είναι δεδομένος: το μόνο που χρειάζεται είναι μία οδοντόβουρτσα, λίγη οδοντόκρεμα και λίγο νερό. Όμως οι ταμπλέτες καθαρισμού δοντιών θέτουν πλέον αυτήν τη ρουτίνα υπό αμφισβήτηση.

Οι ταμπλέτες αυτές μοιάζουν με δισκία, αλλά τις μασάμε, δεν τις καταπίνουμε. Με το μάσημα δημιουργείται αφρός στο στόμα, με τον οποίο στη συνέχεια βουρτσίζουμε τα δόντια μας. Αν και στην αρχή τέτοιες ταμπλέτες βρίσκονταν κυρίως σε ειδικά καταστήματα, τώρα υπάρχουν σε περισσότερα φαρμακεία και σούπερ μάρκετ, αλλά και στο διαδίκτυο.

Γιατί ταμπλέτες καθαρισμού;

Οι ταμπλέτες αυτές συσκευάζονται συνήθως σε επαναχρησιμοποιήσιμες συσκευασίες, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της κατανάλωσης πλαστικού. Επιπλέον, οι ταμπλέτες είναι πρακτικές και για τα ταξίδια, μιας και το περιεχόμενο δεν διαρρέει όπως μπορεί να συμβεί με τις οδοντόπαστες.

Ορισμένες εταιρείες υποστηρίζουν επίσης πως οι ταμπλέτες τους έχουν οφέλη για την υγεία - ή πως οι συμβατικές οδοντόκρεμες είναι δυνητικά ανθυγιεινές. Μάλιστα επικρίνουν τόσο την ύπαρξη φθορίου στις οδοντόκρεμες, αλλά και άλλων συστατικών, όπως εκείνων που δίνουν στις οδοντόπαστες τη χαρακτηριστική όψη και γεύση τους.

Αν και μέχρι προσφάτως υπήρχε ζήτηση για ολοένα και πιο δραστικά συστατικά, η τάση έχει αλλάξει εντελώς λόγω και των συζητήσεων για τη βιωσιμότητα και την προστασία του κλίματος, όπως λέει ο επικεφαλής του Τμήματος Οδοντιατρικής του Πανεπιστημίου Βίττεν-Χερντέκε, Στέφαν Τσίμερ: «Τα προϊόντα θα πρέπει τώρα να είναι όσο το δυνατόν πιο αγνά». Με άλλα λόγια, θα πρέπει να έχουν όσο το δυνατόν λιγότερα συστατικά.

Είναι οι οδοντόκρεμες ανθυγιεινές;

Το Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Αξιολόγησης Κινδύνων (BfR) ενημερώνει πως δεν έχει «ενδείξεις» ότι τα συστατικά της οδοντόκρεμας απορροφώνται σε ανησυχητικές ποσότητες. Ψευδείς πληροφορίες και ασαφείς ισχυρισμοί κυκλοφορούν εδώ και πολύν καιρό, ειδικά για το φθόριο. «Είμαι οδοντίατρος εδώ και 35 χρόνια και ανέκαθεν ορισμένες ομάδες ασθενών έχουν επιφυλάξεις για το φθόριο», λέει ο Τσίμερ. Ωστόσο πολλοί ειδικοί συμπεριλαμβανομένου και του ιδίου τονίζουν πως το ιχνοστοιχείο δεν είναι επιβλαβές - τουλάχιστον όχι στις χαμηλές δόσεις που περιέχονται σε μία οδοντόκρεμα.

Σύμφωνα με το περιοδικό "Ökotest" ένας ενήλικας θα έπρεπε να καταπιεί δύο έως τρία σωληνάρια οδοντόκρεμας για να πάθει οξεία δηλητηρίαση – και εάν κατανάλωνε 33 με 67 σωληνάρια, θα πέθαινε. Κατά τον Γερμανικό Οδοντιατρικό Σύλλογο η ευρεία χρήση της φθοριούχου οδοντόκρεμας μείωσε σημαντικά την τερηδόνα σε παιδιά και εφήβους. Ακόμη, συμβάλλει στην ανθεκτικότητα των δοντιών.

Ταμπλέτες ή οδοντόκρεμα;

Το εάν κάποιος βουρτσίζει τα δόντια του με οδοντόκρεμα ή χρησιμοποιεί ταμπλέτες δεν έχει σημασία, σύμφωνα με τον Γερμανικό Οδοντιατρικό Σύλλογο, αρκεί να υπάρχει αρκετή ποσότητα φθορίου στο προϊόν: «Οι ταμπλέτες μπορούν να αποτελέσουν εναλλακτική λύση στην κλασική οδοντόκρεμα, αν περιέχουν αρκετό φθόριο». Ποια ποσότητα φθορίου είναι όμως επαρκής; Εδώ είναι που το ζήτημα γίνεται πιο περίπλοκο.

Οι ταμπλέτες και η οδοντόκρεμα μπορεί να έχουν την ίδια συγκέντρωση φθορίου, συνήθως 1450 ppm. Όπως εξηγεί ο Τσίμερ όμως, μία ταμπλέτα ζυγίζει περίπου μόλις 0,3 γραμμάρια. Από την άλλη πλευρά η συνήθης ποσότητα οδοντόκρεμας είναι 1 έως 1,5 γραμμάρια, ανάλογα με το μέγεθος της οδοντόβουρτσας. «Επομένως, δεν μπορεί κανείς να υποθέσει ότι μια ταμπλέτα με φθόριο έχει την ίδια αποτελεσματικότητα με την οδοντόκρεμα».

Μερικοί κατασκευαστές χρησιμοποιούν υποκατάστατα του φθορίου στις οδοντόκρεμες και τις ταμπλέτες, όπως υδροξυαπατίτη (HAP). Ωστόσο, σύμφωνα με τις τρέχουσες έρευνες, τέτοια προϊόντα δεν αποτελούν «αποτελεσματική εναλλακτική λύση» ενάντια στην τερηδόνα κατά τον Γερμανικό Οδοντιατρικό Σύλλογο.

Ορισμένες άλλες ουσίες, κάποιες από τις οποίες παρουσιάζονται ως προβληματικές, συχνά αφαιρούνται προληπτικά από τα προϊόντα από τους ίδιους τους κατασκευαστές. Πάντως, σύμφωνα με το BfR, οι παιδικές οδοντόκρεμες δεν θα πρέπει να περιέχουν ψευδάργυρο.

Σύμφωνα με τον Γερμανικό Οδοντιατρικό Σύλλογο η ποιότητα του προϊόντος δεν αντανακλάται πάντοτε στην τιμή του. Οι πιο φθηνές οδοντόκρεμες, για παράδειγμα, έχουν σημειώσει επανειλημμένα καλές επιδόσεις σε δοκιμές. «Η ποσότητα του φθορίου είναι το Α και το Ω».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς