Πριν από έξι μήνες οι ΗΠΑ προχωρούσαν μονομερώς σε επιβολή νέων κυρώσεων στο Ιράν. Για τους οκτώ σημαντικότερους πελάτες του ιρανικού πετρελαίου δόθηκαν όμως εξαιρέσεις, οι οποίες εκπνέουν στις 2 Μαΐου. Αν ήταν στο χέρι των Αμερικανών, Κίνα, Ινδία, Νότια Κορέα, Τουρκία, Ιταλία, Ιαπωνία, Ελλάδα και Ταϊβάν θα σταματούσαν από τον επόμενο μήνα να αγοράζουν πετρέλαιο από το Ιράν.

Μετά την ανακοίνωση της Ουάσινγκτον ότι δεν θα υπάρξει παράταση στις εξαιρέσεις, η τιμή του πετρελαίου Μπρεντ ανέβηκε στα 74,69 δολάρια. Ο αναλυτής της Commerzbank Οϊγκεν Βάινμπεργκ δεν αποκλείει περαιτέρω αύξηση του μαύρου χρυσού κάνοντας λόγο ακόμα και για 80 δολάρια ανά βαρέλι.

Άγνωστο παραμένει τι θα γίνει στο εξής. Ο γερμανός αναλυτής εκτιμά ότι «στην αγορά πετρελαίου υπάρχει έλλειψη προσφοράς. Λόγω του περιορισμού της παραγωγής πετρελαίου από τον ΟΠΕΚ και την Βενεζουέλα λείπουν καθημερινά από την αγορά 500.000 βαρέλια. Σε περίπτωση που δεν ανανεωθεί η εξαίρεση και για τις οκτώ χώρες το έλλειμμα θα αυξηθεί μέχρι και τα 2 εκατομμύρια βαρέλια τη μέρα. Για τις αγορές πάντως το πιθανότερο σενάριο είναι να δοθούν σε ορισμένους από τους μεγαλύτερους πελάτες ιρανικού πετρελαίου νέες εξαιρέσεις».

Για να επιζήσει η Τεχεράνη πρέπει να πουλά 1-1,5 εκ, βαρέλια την ημέρα

Η Κίνα είναι με διαφορά ο μεγαλύτερος πελάτης της Τεχεράνης. Πέρυσι αγόραζε κάθε μέρα 585.000 βαρέλια πετρέλαιο. Στις επόμενες θέσεις βρίσκονται η Ινδία, η Νότια Κορέα και η Τουρκία. Αντιδρώντας στην εκπνοή της εξαίρεσης το Πεκίνο διαμαρτυρήθηκε εγγράφως στην Ουάσινγκτον. Από την πλευρά της η Ινδία ανακοίνωσε ότι θα συμμετάσχει στις αμερικανικές κυρώσεις και ότι θα στραφεί σε άλλες αγορές για να καλύψει τις ανάγκες της σε πετρέλαιο. Οι Ευρωπαίοι πάλι, ίδρυσαν ειδικά την εταιρία Instex για να κάνουν με το Ιράν εμπόριο σε είδος, (προϊόντα και παροχή υπηρεσιών) παρακάμπτοντας με αυτό τον τρόπο τις αμερικανικές κυρώσεις.

Η απόφαση των ΗΠΑ να μην ανανεώσουν τις εξαιρέσεις δείχνει ότι επιβλήθηκαν οι σκληροπυρηνικές φωνές στην αμερικανική κυβέρνηση, λέει ο Ζάσα Λόμαν από το Ίδρυμα Επιστήμης και Πολιτικής στο Βερολίνο: «Η στρατηγική της πίεσης θα συνεχιστεί, όπως και οι απειλές προς την Τεχεράνη. Στη Μεσόγειο πλέουν δύο αμερικανικά αεροπλανοφόρα που συμπληρώνουν το σκηνικό απειλών με μια στρατιωτική πτυχή. Όλα δείχνουν ότι επίκειται κλιμάκωση. Μετά τις 2 Μαΐου το Ιράν θα πρέπει να αναζητήσει νέους τρόπους διάθεσης 1 με 1,5 εκ. βαρελιών τη μέρα έτσι ώστε να καλύψει τις βασικές οικονομικές της ανάγκες. Ίσως μια επιλογή για το Ιρανούς να είναι το εμπόριο σε είδος όπως κάνουν οι Ευρωπαίοι και παλαιότερα οι Ινδοί».

Από την άλλη πλευρά, το παρελθόν έχει δείξει ότι συχνά ο πρόεδρος Τραμπ απειλεί με κυρώσεις αλλά εν τέλει λίγο πριν την εκπνοή της διορίας αλλάζει γνώμη και χορηγεί εξαιρέσεις. «Δεν αποκλείεται να συμβεί κάτι παρόμοιο και αυτή τη φορά», εκτιμά ο αναλυτής της Commerzbank Οϊγκεν Βάινμπεργκ.

Αντρέας Μπέκερ

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος