Η Μπελέν Αγκουί έχει τη νοοτροπία ενός που κάθε ξένος αντιλαμβάνεται ως ισπανική αγάπη για τη ζωή. Η 51ός έτους μητέρα ζει στη Μαδρίτη και της αρέσει να συναντά φίλους σε εστιατόρια. Αυτό βέβαια είναι μόνο εν μέρει δυνατόν εδώ και μήνες. Το σκληρό lockdown από τα μέσα Μαρτίου μέχρι τα μέσα Μαΐου ήταν για αυτήν ένα ψυχολογικό πείραμα. Τώρα επιτρέπονται συναντήσεις στα σπίτια ή σε μπαρ - μέχρι 6 άτομα, αλλά τελευταία από τα μεσάνυχτα μέχρι τις 6 το πρωί απαγορεύεται η έξοδος από τα σπίτια. Έτσι και τα παιδιά της, που βρίσκονται σε νεαρή ηλικία και τους αρέσει να βγαίνουν, μένουν αναγκαστικά στο σπίτι. Η συνηθισμένη για τους Ισπανούς έξοδος για ποτό και ξεφάντωμα θεωρείται η κύρια αιτία για τον πολλαπλασιασμό των κρουσμάτων στη χώρα.

Κατακόρυφη αύξηση κρίσεων πανικού

Το μέτρο της κοινωνικής απόστασης που ισχύει για όλους τους Ισπανούς έχει γίνει κάτι σαν δεύτερη φύση. Με όλα αυτά τα μέτρα η ισπανική κοινωνία μεταλλάχθηκε τους τελευταίους μήνες περισσότερο από ό,τι σε άλλες χώρες, όπου οι άνθρωποι και πριν ζούσαν αποστασιοποιημένα. «Μου λείπει το "μαζί"» παραπονιέται η Αγκουί, που μέχρι πολύ πρόσφατα κάθε γνωστό που συναντούσε στο δρόμο, τον χαιρετούσε με ένα φιλί στο μάγουλο. Ενώ η κοινωνική ζεστασιά είναι ένας από τους λόγους που η χώρα μετά την Ιαπωνία έχει το μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής, στην εποχή του κορωνοϊού αναδεικνύεται σε πρόβλημα. Το σύστημα υγείας, που υπέστη πλήγμα από την δημοσιονομική κρίση, είναι πλέον προσανατολισμένο στους χιλιάδες ασθενείς από Covid-19 και τις επιπτώσεις του. Δεν λείπουν μόνο οι κλίνες στα νοσοκομεία και το νοσηλευτικό προσωπικό, αλλά και ανθρώπινη ζεστασιά. Γιατί πριν οι οικογένειες συμμετείχαν στη διαδικασία αποθεραπείας του ανθρώπου τους. Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις αυτής της αποξένωσης δεν έχουν ακόμη ερευνηθεί, αλλά το ισπανικό Ίδρυμα για Εγκεφαλικά καταγράφει αύξηση των εγκεφαλικών κατά τη διάρκεια της πανδημίας σε ηλικίες κάτω των 40 ετών. Μάλιστα, μία μελέτη της διαδικτυακής πλατφόρμας «ifeel» καταγράφει αύξηση κρίσεων πανικού, που αγγίζει το 170% σε σχέση με πέρσι.

Λόγω του κοινωνικού και οικονομικού δράματος η Αγκουί θέλει να στείλει ένα μήνυμα. Στο όνομα της 84χρονης θείας της κατέβασε τα νοίκια κατά 100 ευρώ για ένα χρόνο στα 9 διαμερίσματα που νοικιάζει σε μία πολυτελή περιοχή με πισίνες και πάρκα. «Είναι μια μικρή χειρονομία, αλλά οι επόμενοι μήνες θα είναι σκληροί, γιατί αναμένεται κύμα πτωχεύσεων». Η ανεργία πιθανότητα θα αυξηθεί στο 23% λόγω μείωσης των τουριστών μέχρι τέλος του χρόνου και θα πλήξει κυρίως τη μεσαία τάξη. Οι εκπρόσωποί της ζουν σε αστικά κέντρα με ενοίκια των 1000 και 1500 ευρώ το μήνα. Νεαροί μαζεύονται στα πάρκα, καπνίζουν και πίνουν μαζί. Από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο ωστόσο επικρατούσε και εδώ απόλυτη ησυχία, όπως λέει η Αγκουίλ.  Όταν ήρθε όμως το καλοκαίρι, επανήλθε η ίδια εικόνα του συνωστισμού στα πάρκα, χωρίς μέτρα προφύλαξης και απόστασης.

Πειθαρχία και υπευθυνότητα

Μια κοινωνία που έχει συνηθίσει να ζει με αυτοσχέδιους κανόνες μπαίνει σε πειθαρχία και δείχνει σε μεγάλό βαθμό υπευθυνότητα. Παρόλα αυτά ο αριθμός των μολύνσεων είναι υψηλός όπως σε καμιά άλλη χώρα της Ευρώπης.  Όποιος βγαίνει από το σπίτι, πρέπει να φορά μάσκα. Παντού υπάρχει αστυνομία και ελέγχοι. Καμιά φορά τους ελέγχους αναλαμβάνουν και στρατιώτες. Η 18χρονη μαθήτρια Άνα Σοφί Μπερνάτ δεν μπορεί πια να συναντήσει τις φίλες της εκτός μαθήματος. Ξέρει από δική της εμπειρία πόσο επικίνδυνο είναι το σπιράλ αρνητικών σκέψεων. «Και το μάθημα, που γίνεται πολλές φορές χαοτικά, δεν βοηθά». Στο σχολείο πηγαίνει μόνο για 3 ώρες την ημέρα, τις υπόλοιπες ώρες γίνεται διαδικτυακά. Κι όταν πηγαίνει στο σχολείο με το υπερπλήρες μετρό, παρατηρεί πως «οι άνθρωποι ενστικτωδώς προσπαθούν να κρατηθούν μακριά ο ένας από τον άλλο». Η χορεύτρια και δασκάλα αθλητισμού Σοφία Πενάντο ζει εδώ και μήνες σε αναγκαστική απομόνωση. Η 36χρονη έχει και ένα μικρό στούντιο γυμναστικής σε μία πλούσια συνοικία της Μαδρίτης, που μέχρι το ξέσπασμα της πανδημίας διαχειρίζονταν με μεγάλη προσοχή. Η άμεση επαφή με τους μαθητές της είχε για αυτήν μεγάλη σημασία. Τώρα δεν φοβάται για την επαγγελματική της επιβίωση, αλλά μήπως κολλήσει η ίδια ή κολλήσει άλλους και κυρίως για την μητέρα της. Η Πενάντο δεν έχει παιδιά, ζει μόνη της. Στο στούντιό της έρχονται πλέον ελάχιστοι, τα περισσότερα μαθήματα γίνονται διαδικτυακά. «Οι υγειονομικοί περιορισμοί είναι κοπιαστικοί και η μάσκα ενοχλεί πολλούς. Αλλά βοηθά στην επιβίωση, χωρίς αυτό να σημαίνει όμως και πραγματική ζωή».

Είναι και πάλι οι ηλικιωμένοι που, όπως και στη δημοσιονομική κρίση του 2008, έσωσαν του νεότερους με τις οικονομίες τους, τους έδωσαν δύναμη να κρατηθούν. Η θεία της μαθήτριας Άννας Μπερνάτ τηλεφωνεί καθημερινά στην οικογένειά της και δεν παραπονιέται. Είναι 79 χρονών και τα καταφέρνει καλύτερα από ότι ορισμένοι φίλοι της Άννας. Αλλά και η Μπέλεν Αγκουί έχει βιώσει ανάλογες εμπειρίες. Διηγείται με δάκρυα στα μάτια ότι ένα ηλικιωμένο ζευγάρι απάντησε στο μέιλ της για μείωση του ενοικίου. «Σας ευχαριστούμε, αλλά δεν χρειάζεται να μας μειώσετε το ενοίκιο, είμαστε σε καλή οικονομική κατάσταση». Η απάντηση την εντυπωσίασε. «Ελπίζω όταν όλα τελειώσουν, να βρούμε και πάλι τη χαρά της ζωής και των κοινωνικών επαφών, όπως πριν», εύχεται. Αλλά οι αυστηροί περιορισμοί και η αύξηση του αριθμού των νεκρών, που ανάλογα με τις πηγές ανέρχονται ανάμεσα στα 36.000 και 45.000, θα αφήσουν σίγουρα το στίγμα τους στην ισπανική κοινωνία.

Στεφανί Μίλερ

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου