Κάθε Κουβανός ξέρει πώς είναι όταν πέφτει το ρεύμα. Οι κάτοικοι της χώρας της Καραϊβικής έχουν πλέον συνηθίσει τέτοια περιστατικά, καθώς η Κούβα βρίσκεται σε ενεργειακή κρίση εδώ και χρόνια.

Σε ορισμένες περιοχές του νησιού το ρεύμα πέφτει ακόμη και για πάνω από 12 ώρες την ημέρα – ιδίως τις πιο ζεστές ημέρες του χρόνου, όταν αυξάνεται κατακόρυφα και η κατανάλωση ρεύματος. Οι σταθμοί παραγωγής ρεύματος είναι σε πολύ άσχημη κατάσταση, ενώ δεν υπάρχουν ούτε αρκετοί πόροι για την παραγωγή ενέργειας, αλλά ούτε και τα μέσα για τη συντήρηση των σταθμών. Τώρα το δίκτυο έχει καταρρεύσει και το ρεύμα έχει πέσει σε ολόκληρη τη χώρα.

Στην Αβάνα πολλοί άνθρωποι κάθονται μπροστά από τα σπίτια τους, στις πλατείες ή δίπλα στη θάλασσα, καθώς το σκοτάδι τυλίγει την κουβανέζικη πρωτεύουσα. Τα μόνα μέρη που φωτίζονται είναι ορισμένα ξενοδοχεία και νοσοκομεία, τα οποία χρησιμοποιούν γεννήτριες. Οι περισσότεροι χρησιμοποιούν τα φώτα των αυτοκινήτων τους ή τον φακό από το κινητό τους τηλέφωνο – όσοι το έχουν ακόμη φορτισμένο.

Η κρίση επιδεινώνεται

Στην Αβάνα, ιδίως στις πιο τουριστικές περιοχές της πόλης, το ρεύμα δεν πέφτει τόσο συχνά όσο στην υπόλοιπη χώρα. Πλέον όμως ακόμη και η πρωτεύουσα μένει ώρες χωρίς ρεύμα, με την κομμουνιστική κυβέρνηση να δίνει οδηγία στους πολίτες να κάνουν μόνο τις απαραίτητες δραστηριότητες, ώστε να εξοικονομηθεί όσο το δυνατόν περισσότερο γεύμα.

Το διάγγελμα του πρωθυπουργού Μανουέλ Μαρέρο μεταδόθηκε από την τηλεόραση με δύο ώρες καθυστέρηση, αλλά και πολλές διαλείψεις, με αποτέλεσμα τα μισά απ’ όσα λέει να μην είναι κατανοητά. Οι χρήστες των social media χλευάζουν την όλη κατάσταση, θεωρώντας πως αντανακλά απολύτως την ανικανότητα της κυβέρνησης. Λίγες ώρες αργότερα βγαίνει εκτός δικτύου και ένας από τους σημαντικότερους ηλεκτροπαραγωγικούς σταθμούς – και η ηλεκτροδότηση διακόπτεται σε ολόκληρη τη χώρα.

Η κυβέρνηση κατηγορεί τις ΗΠΑ

Ο πρόεδρος Μιγκέλ Ντίαθ-Κανέλ γράφει στο Χ πως η κύρια αιτία πίσω από την ενεργειακή κρίση της Κούβας είναι ο «οικονομικός πόλεμος» των ΗΠΑ, διότι δυσκολεύει πολύ τις εισαγωγές καυσίμων και άλλων υλών που είναι απαραίτητες για την παραγωγή ρεύματος στη χώρα.

Η αυταρχική κομμουνιστική κυβέρνηση υποστηρίζει πως οι αμερικανικές κυρώσεις ευθύνονται για πολλά από τα προβλήματα της Κούβας. Πέραν του εμπορικού εμπάργκο των ΗΠΑ, που έχει επιβληθεί εδώ και περισσότερα από 60 χρόνια, υπάρχουν και άλλες κυρώσεις – η Κούβα είναι επίσης μία από τις μόλις τέσσερις χώρες που βρίσκονται στη λίστα του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών ως χρηματοδότες τρομοκρατικών οργανώσεων.

Για την παρούσα οικονομική κρίση ωστόσο, που είναι μία από τις σοβαρότερες που έχει περάσει η χώρα από το 1959, υπάρχουν και άλλοι λόγοι: οι τουρίστες είναι λίγοι, η σύμμαχος Βενεζουέλα βρίσκεται επίσης σε κρίση και ως εκ τούτου δεν μπορεί να υποστηρίξει ιδιαιτέρως τη χώρα, ενώ η κουβανέζικη οικονομία έχει σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα: σχεδόν τα πάντα εισάγονται, παρ' ότι το κράτος δεν έχει αρκετό συνάλλαγμα. Εκτός από τρόφιμα και πρώτες ύλες παρατηρείται πια και έλλειψη ορισμένων φαρμάκων.

Οι Κουβανοί εγκαταλείπουν μαζικά τη χώρα. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία μόνο μέσα στη διετία 2022-2023 ο πληθυσμός συρρικνώθηκε κατά 10%.

Η χώρα σε κατάσταση έκτακτης ενεργειακής ανάγκης

Η τελευταία φορά που υπήρξε διακοπή ρεύματος σε ολόκληρο το νησί ήταν μετά το πέρασμα του τυφώνα Ίαν πριν από δύο χρόνια. Τότε η διακοπή είχε διαρκέσει πέντε μέρες για τα περισσότερα νοικοκυριά στην Αβάνα. Σε αυτό το διάστημα πολλοί έχασαν τα λιγοστά τρόφιμα που είχαν φυλάξει στα ψυγεία και τις καταψύξεις τους, ενώ έλαβαν χώρα και κάποιες μικρές διαδηλώσεις – οι κινητοποιήσεις αποτελούν σπάνιο φαινόμενο στην Κούβα και πάντοτε καταστέλλονται γρήγορα από τα σώματα ασφαλείας.

Οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις που σημειώθηκαν στην Κούβα από την επανάσταση και μετά έλαβαν χώρα στις 11 και 12 Ιουλίου 2021. Εκείνο το διήμερο χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν για την ελευθερία και ενάντια στην κακή δημοσιονομική διαχείριση – οι διακοπές ρεύματος είχαν αποτελέσει και τότε μια αφορμή για την κινητοποίηση των πολιτών.

Τώρα η αστυνομική παρουσία έχει ενισχυθεί πολύ στην Αβάνα – πιθανώς για να είναι σε ετοιμότητα να διακόψει άμεσα τυχόν διαδηλώσεις. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία ένδειξη πως θα λάβουν χώρα ξανά μαζικές διαδηλώσεις – πιθανώς επειδή εκατοντάδες άνθρωποι που είχαν διαδηλώσει πριν από τρία χρόνια εξακολουθούν να βρίσκονται στη φυλακή, ενώ οι περισσότεροι γνωστοί αντιφρονούντες είναι και αυτοί είτε στη φυλακή είτε στην εξορία.

Στο μεταξύ οι Κουβανοί κάθονται στο απόλυτο σκοτάδι και περιμένουν πότε θα επανέλθει το ρεύμα. Η κυβέρνηση εργάζεται πυρετωδώς για την αποκατάστασή του, όπως διαβεβαιώνει ο πρόεδρος Ντίαθ-Κανέλ. Το βέβαιο ωστόσο είναι πως ακόμη και μετά την επίλυση του προβλήματος η κατάσταση ενεργειακής ανάγκης στην οποία βρίσκεται η χώρα θα συνεχιστεί για αρκετό καιρό.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς