Σοσιαλδημοκράτες (SPD), Πράσινοι και Φιλελευθέροι (FDP) παρουσίασαν το απόγευμα στο Βερολίνο σε συνέντευξη τύπου τη συμφωνία κυβερνητικού συνασπισμού. Κεντρικός στόχος της κυβερνητικής τους θητείας θα είναι η σταδιακή αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ο ψηφιακός εκσυγχρονισμός της χώρας. Οι τρεις εταίροι θα επιδιώξουν να καταργηθεί η χρήση του άνθρακα ως το 2030, οκτώ χρόνια νωρίτερα απ' ότι έχει προγραμματιστεί. Ένας επιπλέον στόχος είναι το 2030 να κυκλοφορούν στη Γερμανία 15 εκατομμύρια ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Κεντρικό ρόλο για την επιτυχία αυτού του εγχειρήματος θα διαδραματίσει το «υπερυπουργείο» Κλίματος και Οικονομίας. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, επικεφαλής αυτού του υπουργείου θα είναι ο συμπρόεδρος των Πρασίνων, Ρόμπερτ Χάμπεκ. Δεδομένου ότι οι Πράσινοι είναι δεύτερο κόμμα, ο κ. Χάμπεκ θα αναλάβει μάλλον και το αξίωμα του αντικαγκελάριου. Η άλλη συμπρόεδρος του κόμματος, Ανναλένα Μπέρμποκ, προορίζεται για υπουργός Εξωτερικών.

Η κατανομή των υπουργείων

Για τη θέση του υπουργού Οικονομικών η ΚΟ των Φιλελευθέρων έχει προτείνει τον πρόεδρο του κόμματος, Κρίστιαν Λίντνερ. Πρόκειται για έναν πολιτικό που δίνει μεγάλο βάρος στην τήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας, τόσο στη Γερμανία όσο και στη ΕΕ. Θα πρέπει να αναμένεται ότι αυτή η οπτική γωνία θα χαρακτηρίζει τους χειρισμούς του στην Ευρωζώνη. Όπως ενδεικτικά δήλωσε στη συνέντευξη τύπου ο κ. Λίντνερ, η Γερμανία θα παραμείνει «συνήγορος υγιών δημοσιονομικών». Τα τρία κόμματα συμφώνησαν να τηρείται από το 2023 ξανά το συνταγματικά κατοχυρωμένο «φρένο χρέους», που επιβάλλει ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς. Παρ’ όλα αυτά διαβεβαίωσαν ότι είναι εξασφαλισμένοι οι πόροι για τις αναγκαίες επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως και για τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό της χώρας. Σε αυτό το πλαίσιο ανακοινώθηκε ότι δεν πρόκειται να μειωθούν οι συντάξεις, ότι αυξάνεται το κατώτατο ωρομίσθιο στα 12 ευρώ και ότι ετησίως θα κατασκευάζονται 400.000 διαμερίσματα, από αυτά τα 100.000 με κρατική επιδότηση. Τα αποτελέσματα των διαπραγματεύσεων θα πρέπει να εγκριθούν από τα αρμόδια όργανα των τριών κομμάτων. SPD και FDP προγραμματίζουν συνέδρια για αρχές Δεκεμβρίου, ενώ οι Πράσινοι θα διεξαγάγουν κομματικό δημοψήφισμα. Στόχος είναι να εκλεγεί ο Όλαφ Σολτς καγκελάριος ως το τέλος της δεύτερης εβδομάδας του Δεκέμβρη.

Επίμαχο θέμα των διαπραγματεύσεων των τριών κομμάτων ήταν ο καταμερισμός των υπουργείων ανάμεσα στα κόμματα. Η συμφωνία που επιτεύχθηκε προβλέπει επτά υπουργεία για τους Σοσιαλδημοκράτές: Καγκελαρίας, Εσωτερικών, Άμυνας, Εργασίας και Κοινωνικής Πρόνοιας, Οικονομικής Συνεργασίας, Υγείας και το νεοσύστατο υπουργείο Δημοσίων Έργων και Στέγασης. Οι Πράσινοι δικαιούνται πέντε υπουργεία: Κλίματος και Οικονομίας, Εξωτερικών, Οικογένειας-Ηλικιωμένων-Γυναικών-Νεολαίας, Περιβάλλοντος-Πυρηνικής Ασφάλειας-Προστασίας του Καταναλωτή όπως και Τροφίμων και Γεωργίας. Οι δε Φιλελεύθεροι αναλαμβάνουν τέσσερα υπουργεία: Οικονομικών, Δικαιοσύνης, Παιδείας και Έρευνας όπως και Μεταφορών που συμπεριλαμβάνει τα ζητήματα της ψηφιοποίησης. Κάθε ένα από τα δύο κόμματα αναλαμβάνει το ίδιο να ανακοινώσει τα ονόματα των υποψήφιων υπουργών. Στους Φιλελευθέρους η ΚΟ έχει καταθέσει ήδη τις προτάσεις της, την Πέμπτη ακολουθούν οι Πράσινοι και κάποια στιγμή αργότερα οι Σοσιαλδημοκράτες.

Γερμανική κατοχή και Τουρκία

Μετά από επιμονή των Πρασίνων στο κείμενο της συμφωνίας των τριών κομμάτων συμπεριλήφθηκε αναφορά στις ελληνογερμανικές σχέσεις αναφορικά με τη γερμανική κατοχή. Στο σχετικό κεφάλαιο οι μελλοντικοί κυβερνητικοί εταίροι δεσμεύονται να κρατήσουν ζωντανή τη μνήμη για ιστορικά γεγονότα του παρελθόντος. Όπως ενδεικτικά δηλώνουν, την «κουλτούρα της μνήμης» την αντιλαμβάνονται «ως προσφορά στη Δημοκρατία και το κοινό μέλλον.» Συγκεκριμένα αναφέρονται ο εθνικοσοσιαλισμός, το ολοκαύτωμα, το σοσιαλιστικό καθεστώς στην πρώην Ανατολική Γερμανία, η ιστορία της μετανάστευσης στη Γερμανία. Σε αυτό το πλαίσιο τονίζεται ότι τα τρία κόμματα αισθάνονται «μια ιδιαίτερη ευθύνη για τους ευρωπαίους γείτονες. Αλλά και η σημερινή συζήτηση, για παράδειγμα στην Ελλάδα και στην Ουκρανία, δείχνει ότι η από κοινού αντιμετώπιση δεν έχει ολοκληρωθεί.» Βέβαια, από τη διατύπωση δεν προκύπτει ότι η νέα γερμανική κυβέρνηση διατίθεται να διαπραγματευτεί αποζημιώσεις και επανορθώσεις. Αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Αλλά τουλάχιστον, αναγνωρίζεται ότι η γερμανική κατοχή παραμένει ένα ανοιχτό θέμα. Το ζητούμενο είναι, πως θα αντιμετωπιστεί; 

Σχετικά με την Τουρκία, στη συμφωνία τονίζεται ότι «παρά τις ανησυχητικές εξελίξεις στο εσωτερικό και τις εντάσεις στην εξωτερική πολιτική παραμένει ένα σημαντικός γείτονας της ΕΕ και εταίρος στο ΝΑΤΟ.» Δεδομένου όμως ότι «η Δημοκρατία, το κράτος δικαίου όπως και τα ανθρώπινα αλλά και τα δικαιώματα των γυναικών και των μειονοτήτων έχουν σε μεγάλο βαθμό περιοριστεί», δεν πρόκειται στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της ΕΕ με την Τουρκία «να κλείσει κεφάλαιο ή να ανοίξει καινούργιο.» Θα επιδιωχθεί όμως να διευρυνθεί η ατζέντα διαλόγου της ΕΕ με την Τουρκία σε ότι αφορά την κοινωνία των πολιτών και προγράμματα ανταλλαγής για τη νεολαία.   

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο