Ο διοικητής Φρανκ Πλέτνερ παρακολουθεί μέσω ραντάρ ένα πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που πλέει στη Βόρεια Θάλασσα, ταξιδεύοντας από τον Έλβα προς τη Μάγχη. Το πλοίο βρίσκεται σε απόσταση περίπου δέκα μιλίων από το περιπολικό πλοίο Bamberg της γερμανικής αστυνομίας. Ο Πλέτνερ έχει στόχο να μετρήσει τις εκπομπές θείου από την καμινάδα του πλοίου, με τη βοήθεια ενός μη επανδρωμένου αεροσκάφους σε μορφή ελικοπτέρου, που πρόκειται να απογειωθεί από το κατάστρωμα του Bamberg. Μέσω μίας συσκευής μέτρησης ρύπων, το ντρόουν θα πετάξει μέσα στα καυσαέρια του πλοίου και θα καταγράψει το περιβαλλοντικό αποτύπωμά τους.

Μία πρόκληση για τις αρχές

Η Βόρεια Θάλασσα αποτελεί μια από τις πιο πολυσύχναστες ναυτιλιακές οδούς παγκοσμίως. Εκεί, όπως και στη Βαλτική Θάλασσα, ισχύουν αυστηρές οριακές τιμές για τις εκπομπές θείου: Τα ναυτιλιακά καύσιμα είναι επιτρεπτά μονάχα εάν έχουν μέγιστη περιεκτικότητα σε θείο 0,1%, εν αντιθέσει με τη διεθνώς ισχύουσα τιμή 0,5%. «Όσο λιγότερο θείο περιέχει ένα καύσιμο, τόσο πιο ακριβό είναι», λέει η Κάρολιν Άμπρομαϊτ από την Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ναυτιλίας και Υδρογραφίας (BSH). Γι’ αυτό και εντοπίζονται συχνά παραβάτες.

Αυτού του είδους οι έλεγχοι αποτελούν μία πρόκληση για τις αρχές, καθώς είναι χρονοβόροι και δαπανηροί. Για τον λόγο αυτό η BSH έχει εγκαταστήσει σταθερούς σταθμούς μέτρησης σε διάφορες τοποθεσίες, όπως στο Μπρέμερχαφεν και στη διώρυγα του Κιέλου. Εάν εκεί διαπιστωθεί υπέρβαση των ορίων, οι αρχές λαμβάνουν δείγματα από τα καύσιμα στον επόμενο λιμένα προσέγγισης.

Τι γίνεται όμως με τα δεξαμενόπλοια, τα πλοία μεταφοράς χύδην φορτίων και τα πλοία «γίγαντες» μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που πλέουν μεταξύ της Μάγχης και της Δανίας - μακριά από τις γερμανικές ακτές; Αυτό το καλοκαίρι οι αρχές στη Γερμανία χρησιμοποιούν ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος μέτρησης που απογειώνεται από πλοίο στη μέση της θάλασσας.

Συχνές οι περιβαλλοντικές παραβάσεις

Στη Βόρεια Θάλασσα, μετά από τρεις μήνες ελέγχων με ντρόουν, εντοπίστηκαν επτά παραβιάσεις σε 50 αποστολές. Τα αποτελέσματα διατέθηκαν το καθένα, μαζί με τα δεδομένα του πλοίου, στις αρχές ελέγχου σε όλα τα ευρωπαϊκά λιμάνια, όπως λέει η Άμπρομαϊτ. Στις περιπτώσεις που αποδεικνύονται τελικά οι παραβάσεις, οι ναυτιλιακές εταιρείες αντιμετωπίζουν πρόστιμα έως και 50.000 ευρώ.

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ασφάλεια στη Θάλασσα (EMSA) διαθέτει εδώ και αρκετά χρόνια μη επανδρωμένα αεροσκάφη μετρήσεων σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη-μέλη, κατόπιν αιτήματος. Ένα από τα ντρόουν του EMSA χρησιμοποιείται και στο πλοίο "Bamberg" της ομοσπονδιακής αστυνομίας από τον Ιούνιο.

Η σωστή συλλογή δεδομένων είναι δύσκολη

Κατά τη διαδικασία απογείωσης συμμετέχουν επαγγελματίες πτήσεων που έχουν σταλεί από τον EMSA. Ένας από αυτούς, ο Αλεξάντερ Λιούντβιγκ, εποπτεύει το  από την πλατφόρμα μπροστά στη γέφυρα του πλοίου, έχοντας δεμένη πάνω του τη μονάδα ελέγχου του αεροσκάφους. Όταν δοθεί το πράσινο φως για απογείωση το ντρόουν απογειώνεται γρήγορα. Στη συνέχεια πετάει προς το επιλεγμένο πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, το οποίο διατηρεί στο οπτικό του πεδίο. Ένας συνάδελφος του Λιούντβιγκ, ο Ρόμαν Νάγκυ, παρακολουθεί σε μία οθόνη την κάμερα που φέρει το ντρόουν και ελέγχει το αεροσκάφος με ένα χειριστήριο. Όταν αυτό φτάσει στο πλοίο, πετάει μέσα στα καυσαέρια, όπου και παραμένει για λίγα λεπτά. «Δεν είναι εύκολο να βρεις το σωστό σημείο», όπως εξηγεί ο Νάγκυ. Γι’ αυτό και από τις μετρήσεις των τελευταίων τριών μηνών μπορούσαν να αξιολογηθούν μόλις οι μισές.

Το μη επανδρωμένο αεροσκάφος δεν πλησιάζει το πλοίο σε απόσταση μικρότερη των 100 μέτρων, καθώς, όπως εξηγεί ο διοικητής Πλέτνερ, «το πλήρωμα μπορεί να το ακούσει». Σε κάθε περίπτωση όμως «όλοι ενημερώνονται ότι η παρακολούθηση με μη επανδρωμένο αεροσκάφος είναι δυνατή ανά πάσα στιγμή», όπως τονίζει ο Πλέτνερ.

Όταν το ντρόουν τοποθετηθεί στο σωστό σημείο, τα δεδομένα αξιολογούνται γρήγορα. Σε περίπτωση που δεν διαπιστωθεί παραβίαση των ορίων, η Κάρολιν Άμπρομαϊτ δεν απογοητεύεται: «Είναι θετικό το να μη βρούμε τίποτα». Οι έλεγχοι διενεργούνται καθημερινά, ενώ το ντρόουν μπορεί να χρησιμοποιείται έως και δύο φορές την ημέρα, συμπληρώνοντας έως και έξι ώρες πτήσης.

Παρά τα ισχύοντα όρια, το 2018 προκλήθηκαν περίπου 140 εκατομμύρια τόνοι εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από πλοία που κατέπλευσαν σε λιμένες της Ε.Ε. και του Ε.Ο.Χ., όπως προκύπτει από έκθεση του EMSA και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος. Στα τέλη Αυγούστου οι έλεγχοι με μη επανδρωμένα αεροσκάφη στη Βόρεια Θάλασσα θα ολοκληρωθούν. Η Άμπρομαϊτ δηλώνει πολύ ευχαριστημένη με το πώς εξελίχθηκαν οι έλεγχοι, προσθέτοντας πως «έχουμε ήδη υποβάλει αίτηση στην EMSA για την εκ νέου χρήση ντρόουν στη Βόρεια Θάλασσα το 2024».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς