«Από το 1974 η Κύπρος είναι χωρισμένη σε έναν τουρκικό βορρά και έναν ελληνικό νότο. Μετά από ένα διάλειμμα τριών χρόνων οι δύο πλευρές συζητούν ξανά για μια επανένωση. Αν και οι προσεγγίσεις για μια λύση της διένεξης απέχουν πολύ, πρωτοβουλίες υπέρ της συμφιλίωσης γεννούν ελπίδα» αναφέρει σε εκτενές ρεπορτάζ του ο δημοσιογράφος Γκούναρ Κένε για την γερμανική ραδιοφωνία Deutschlandfunk (DLF).

Με αφορμή την έναρξη της άτυπης πενταμερούς διάσκεψης για το Κυπριακό στη Γενεύη αναφέρει: «Οι οιωνοί για τις νέες συνομιλίες Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων (…) είναι εξαιρετικά κακοί. Στο βόρειο τμήμα του νησιού εξελέγη ο Ερσίν Τατάρ, σκληροπυρηνικός πολιτικός που εκπροσωπεί πλήρως τα συμφέροντα της Τουρκίας.Επιπλέον μαίνεται η υποβόσκουσα διαμάχη για τα υποτιθέμενα αποθέματα φυσικού αερίου στην ανατολική Μεσόγειο μεταξύ των κρατών- μελών της ΕΕ, Κύπρου και Ελλάδας, αφενός, και της Τουρκίας, αφετέρου.»

Το ρεπορτάζ σε άλλο σημείο παρατηρεί σχετικά με τις σχέσεις των δύο πλευρών σήμερα: «Εδώ και μήνες σχεδόν δεν υφίστανται επαφές του τουρκικού βορρά και του ελληνικού νότου: ούτε σε πολιτικό επίπεδο ούτε μεταξύ των κατοίκων των δύο πλευρών. Τα περάσματα προς τον βορρά έκλεισαν από την κυπριακή κυβέρνηση – επισήμως για να περιοριστεί η εξάπλωση της πανδημίας. Δεδομένων αυτών των κακών οιονών τι μπορούν να περιμένουν οι δύο πλευρές από τη Γενεύη; Σίγουρα όχι μια ξαφνική επανένωση, αναφέρει ο Χούμπερτ Φάουστμαν, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και διευθυντής του γραφείου του γερμανικού Ιδρύματος Φρίντριχ Έμπερτ της Λευκωσίας. Άυτή η συνάντηση αφορά πρωτίστως επαφές σχετικά με το αν θα ξαναρχίσουν συνομιλίες ή διαπραγματεύσεις. Διότι εν τω μεταξύ δεν υπάρχει καν συμφωνία για το ποια θα πρέπει να είναι η βάση, πάνω στην οποία θα επιλυθεί το Κυπριακό.»

Η ελπίδα των πρωτοβουλιών πολιτών

Στη συνέχεια το ρεπορτάζ αναφέρεται εκτενώς στο ιστορικό του Κυπριακού χαρακτηρίζοντας το «frozen conflict» (παγωμένη διαμάχη), όρος που χρησιμοποιείται διεθνώς για «στρατιωτικές συγκρούσεις, οι οποίες υποκαταστάθηκαν από εκεχειρία». Σημειώνεται ωστόσο η περίπτωση της σύγκρουσης Αζερμπαϊτζάν-Αρμενίας για τον θύλακα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ «η οποία έδειξε ότι συγκρούσεις που έχουν ‘παγώσει’ εδώ και δεκαετίας μπορούν να ξεσπάσουν ξανά με βία». Όπως παρατηρεί το ρεπορτάζ: «Αυτός είναι ένας από τους λόγους, για τους οποίους ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες επιχειρεί ακόμη μια προσπάθεια αυτή την εβδομάδα, ώστε να βρει μια μόνιμη λύση για την Κύπρο».

Το ρεπορτάζ παρουσιάζει εκτενώς τη θέση της Κύπρου και του Νίκου Αναστασιάδη, τα σημερινά «αγκάθια» για την πολιτική επίλυση του Κυπριακού, ζητήματα που αφορούν τη διανομή της εξουσίας, περιουσιακά ζητήματα, το ζήτημα των εγγυήσεων και της ασφάλειας στην περιοχή αλλά και στους μέχρι τώρα κύκλους συνομιλιών που δεν καρποφόρησαν . 

Τέλος, μεταξύ άλλων, το DLF παρατηρεί:«Υπάρχουν ακόμη πολλές πρωτοβουλίες συμφιλίωσης και από τις δύο πλευρές που κάνουν εκστρατεία για ένα κοινό μέλλον: μικτές επιτροπές ιστορικών, ομάδες γυναικών, μικτές ορχήστρες ή διασυνοριακές αθλητικές ομάδες. Για όλους αυτούς τους ανθρώπους δεν μετράει τόσο η εθνική καταγωγή, όσο το αίσθημα ότι ανήκουν από κοινού στην Κύπρο. Αλλά ακόμη και μεταξύ αυτών των Κυπρίων που είναι πρόθυμοι για συμφιλίωση, οι προσδοκίες είναι χαμηλές, σύμφωνα με τον Χούμπερτ Φάουστμαν (…) Επειδή τη μοίρα του νησιού εξακολουθούν να ορίζουν μεγαλύτερης ηλικίας άνθρωποι -ο Νίκος Αναστασιάδης, 74 ετών, στην ελληνική πλευρά, αλλά και ο 60χρονος Τουρκοκύπριος Ερσίν Τατάρ- είναι απίθανο να προκύψει κάτι περισσότερο από φιλικά λόγια στη διάσκεψη της Γενεύης με τους εκπροσώπους του ΟΗΕ και των εγγυητικών δυνάμεων Ελλάδας, Τουρκίας και Μεγάλης Βρετανίας τις επόμενες δύο ημέρες. Αλλά ακόμη κι αυτό θα ήταν μια μικρή επιτυχία».

«Πολλοί Κύπριοι θέλουν την επανένωση»

Σε άλλο ρεπορτάζ με τίτλο «Τι εμποδίζει την επανένωση της Κύπρου» το DLF παρουσιάζει επίσης εκτενώς στο γερμανικό κοινό το χρονικό του Κυπριακού ζητήματος από το 1935, υπογραμμίζοντας όλες τις ημερομηνίες-σταθμούς μέχρι την πιο πρόσφατη κρίση στην ανατολική Μεσόγειο. Μεταξύ άλλων το ρεπορτάζ φιλοξενεί και την άποψη ενός Τουρκοκύπριου ακτιβιστή υπέρ της ειρήνης, του Σενέρ Ελτσίλ, ο οποίος αναφέρει με αφορμή το κλείσιμο των διελεύσεων εξαιτίας της πανδημίας: «Ο ρατισμός και ο εθνικισμός αυξάνονται και στις δύο πλευρές – αυτό που συμβαίνει εδώ ενισχύει μόνο όλους εκείνους που είναι υπέρ της τελικής διαίρεσης του νησιού, υπέρ της λύσης δύο κρατών (…)». Ο Ελτσίλ συμμετέχει στην «Πρωτοβουλία Ειρήνης για μια Ενωμένη Κύπρο» και όπως παρατηρεί το ρεπορτάζ: «Υπάρχουν πολλοί Κύπριοι που ελπίζουν στην επανένωση.»

Δήμητρα Κυρανούδη