«Η Ελλάδα απορρίπτει επανειλημμένως αιτούντες άσυλο στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ και ως εκ τούτου θέτει τη ζωή τους σε κίνδυνο.  Η επίτροπος της ΕΕ Γιόχανσον βάζει τώρα στο τραπέζι το ενδεχόμενο περικοπών χρημάτων» αναφέρει σε δημοσίευμά του το Spiegel. Πρόσφατες αποκαλύψεις του περιοδικού δίνουν μια νέα διάσταση στο προσφυγικό: της εκμετάλλευσης προσφύγων από την ελληνική αστυνομία στις διαδικασίες επαναπροωθήσεων άλλων προσφύγων. «Οι βίαιες και παράνομες απελάσεις μεταναστών πρέπει να σταματήσουν τώρα» δήλωσε μέσω  twitter η Ίλβα Γιόχανσον, Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ. Όπως επισημαίνει το δημοσίευμα, σύμφωνα με την Γιόχανσον, «η εκταμίευση ευρωπαϊκών κονδυλίων για τη μετανάστευση και την προστασία των συνόρων θα πρέπει να συνδέεται και με την oρθή εφαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην ΕΕ».

Σύμφωνα με το Spiegel «βάσει ευρωπαϊκής νομοθεσίας η Ελλάδα θα πρέπει να διευκολύνει ώστε να ζητήσουν άσυλο όσοι φτάνουν στην ελληνική επικράτεια.  Τον Απρίλιο το Συμβούλιο της Ευρώπης κατήγγειλε σημαντική αύξηση στις παράνομες επαναπροωθήσεις αιτούντων άσυλο σε ευρωπαϊκά χώρες».

Ελληνοτουρκικά: Από τη Λωζάνη μέχρι σήμερα

Στο σύνθετο παρελθόν αλλά και το δύσκολο παρόν των ελληνοτουρκικών σχέσεων εστιάζει μακροσκελές ρεπορτάζ στη γερμανική ραδιοφωνία DLF με τίτλο «Τι κρύβεται πίσω από τη διαμάχη για τα νησιά του Αιγαίου», το οποίο υπογράφουν οι Ροδοθέα Σεραλίδου και Σουζάνε Γκύστεν. Μεταξύ άλλων σημειώνει: «Το 1996 κόντεψε να ξεσπάσει πόλεμος μεταξύ των δύο νατοϊκών χωρών εξαιτίας μιας ακατοίκητης βραχονησίδας.  Αλλά σήμερα διακυβεύονται πολλά περισσότερα: τα ελληνικά νησιά Λέσβος, Χίος, Σάμος και η Ικαρία στα ανοιχτά των δυτικών ακτών της Τουρκίας, όπως και τα Δωδεκάνησα, που ανήκουν στην Ελλάδα, με μεγαλύτερο νησί τη Ρόδο. Η Τουρκία κατηγορεί την Ελλάδα ότι παραβιάζει τους όρους υπό τους οποίους παρέλαβε τα νησιά αυτά μετά τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους, αμφισβητώντας ως εκ τούτου και την ελληνική κυριαρχία στην περιοχή». Το ρεπορτάζ παραθέτει ενδελεχώς τους ισχυρισμούς της Τουρκίας, η οποία επικαλείται τις συνθήκες Λωζάνης (1923) και Παρισίων (1947) περί αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, αλλά και τις πάγιες ελληνικές θέσεις, όπως και την επιστολή που απέστειλε προσφάτως στον ΟΗΕ.

Το ρεπορτάζ παρατηρεί επίσης ότι «η Τουρκία έχει εγκαταλείψει εδώ και καιρό το επίπεδο της διαμάχης που αφορούσε τις θαλάσσιες ζώνες». Μάλιστα, ακόμη και ως προς αυτό επισημαίνει ότι «μια συμφωνία αλλά και μια προσφυγή στη δικαιοσύνη απαιτεί καλές διμερείς σχέσεις και διαπραγματεύσεις, κάτι που δεν συμβαίνει με την  Ελλάδα και την Τουρκία». Πλέον η Τουρκία έχει περάσει σε άλλο επίπεδο: στην αμφισβήτηση της εθνικής κυριαρχίας της Ελλάδας σε νησιά όπως η Ρόδος, η Κως, η Λέσβος και η Χίος.

Ως προς το κρίσιμο επίσης ερώτημα κατά πόσο συνδέεται το τουρκικό αίτημα περί αποστρατιωτικοποίησης των νησιών με το ζήτημα της ελληνικής εδαφικής κυριαρχίας επ' αυτών, απάντηση δίνει -μεταξύ άλλων ειδικών που μιλούν στο DLF- η Νέλε Ματς Λυκ, καθηγήτρια Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Κιέλου: « Δεν βλέπω σύνδεση των δύο θεμάτων, ότι το ένα είναι προϋπόθεση του, αλλά πρόκειται για δύο διαφορετικές νομικές καταστάσεις: δηλαδή από τη μια έχουμε την παραχώρηση των νησιών στην Ελλάδα και από την άλλη την απαίτηση αποστρατιωτικοποίησης, κάτι η Ελλάδα ενδέχεται να έχει παραβιάσει. Αυτό θα αποτελούσε παραβίαση της σύμβασης, αλλά όχι με τέτοιο τρόπο ώστε η παραχώρηση των νησιών από την Ιταλία στην Ελλάδα να καταστεί αναδρομικά άκυρη».»

Tα F-35 αλλάζουν τους όρους του παιχνιδιού όμως…

Εκτενές ρεπορτάζ στην οικονομική εφημερίδα Handelsblatt του ανταποκριτή της στην Αθήνα Γκερντ Χέλερ για το αίτημα της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ ως προς της αγορά των υπερσύγχρονων μαχητικών F-35. «Τα F-35 θεωρούνται 'gamechanger',  δηλαδή αλλάζουν τους όρους του παιχνιδιού. Με αυτά τα μαχητικά, τα οποία εντοπίζονται δύσκολα από εχθρικά ραντάρ, η Ελλάδα θα είχε υπεροχή πάνω από το Αιγαίο.  Η Τουρκία δεν έχει τίποτα για να τους αντιταχθεί. Οι ΗΠΑ είχαν σταματήσει την παράδοση εκατό F-35 που είχε παραγγείλει η τουρκική πολεμική αεροπορία, όταν ο Ερντογάν παρήγγειλε αντιαεροπορικούς πυράλους S-400 από τη Ρωσία. Στην Ουάσιγκτον υπάρχουν φόβοι ότι η Ρωσία θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πυραυλικά συστήματα που σταθμεύουν στην Τουρκία.»

Όπως παρατηρεί όμως σε άλλο σημείο η Handelsblatt: «Για την υπερχρεωμένη Ελλάδα ο εξοπλιστικός ανταγωνισμός με την Τουρκία είναι άθλος. Η τιμή μονάδας των μαχητικών ανέρχεται στα 80 εκατομ. δολάρια. Συμπεριλαμβανομένων των απαιτούμενων οπλικών συστημάτων και της σχετικής υποδομής, τα πρώτα 20 μαχητικά θα κοστίσουν περίπου 3,8 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με εκτιμήσεις στρατιωτικών εμπειρογνωμόνων.»

Η Ελλάδα, γράφει η εφημερίδα, «εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 1952 και έχει ξοδέψει πολλά χρήματα τις προηγούμενες δεκαετίες για την εθνική άμυνα. Αυτό οφειλόταν στη γεωγραφική της θέση ως προγεφύρωμα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το καλοκαίρι του 1974 η αίσθηση απειλής από τον νατοϊκό εταίρο, την Τουρκία, αποτέλεσε ολοένα περισσότερο το επίκεντρο της ελληνικής πολιτικής ασφάλειας.

 Δήμητρα Κυρανούδη