Ξεχωριστές είσοδοι σε θέατρα και εκδηλώσεις, ξεχωριστές τουαλέτες και παροχές, ξεχωριστά σχολεία. Λευκοί και μαύροι απαγορεύονταν να συνυπάρχουν κάποτε, ακόμα και στα βασικά μιας καθημερινότητας. Για να εξασφαλιστεί αυτό υπήρχαν ταμπέλες με τη λέξη «colored», όπου αυτό κρινόταν απαραίτητο.

Εκείνη η εποχή δεν είναι και τόσο μακριά, καθώς το νομικό πλαίσιο για την αρχή των ίσων ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων εφαρμόστηκε μόλις τη δεκαετία του ’60.  Η δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ συνέβη μόλις το 2020, φέρνοντας εντονότερα στο προσκήνιο το κίνημα «Black Lives Matter». Τι γίνεται όμως όταν οι πρακτικές διαχωρισμού προέρχονται από την αντίθετη πλευρά; Ερχόμαστε στις αντιδράσεις του σήμερα και στο West End του Λονδίνου, μια από τις διασημότερες θεατρικές γειτονιές του κόσμου.

Slave Play, το «μήλον της έριδος»

Η είδηση για τουλάχιστον δύο παραστάσεις που θα φιλοξενήσουν μόνο «μαύρο κοινό» γνωστές και ως «black out» κατέκλυσε σήμερα τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης. Ως «μήλον της έριδος» εμφανίζονται το έργο «Slave Play» (Παιχνίδι Σκλάβου) και ο Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας του έργου, Τζέρεμι Ο. Χάρις.

Ο ίδιος είναι ο εμπνευστής αυτών των «φυλετικά ομογενών» παραστάσεων, αρχής γενομένης από τις 18 Σεπτεμβρίου 2019. Εκείνη την ημέρα οι 804 θέσεις του Broadway Golden Theatre της Νέας Υόρκης γέμισαν με κοινό «που προσδιορίζεται ως μαύρο», όπως αναγράφεται και στην επίσημη σελίδα του φαινομένου «blackout».

Το έργο αφορά τρία διαφυλετικά ζευγάρια, τα οποία υποβάλλονται σε σεξουαλική θεραπεία που απαιτεί να παίξουν τον ρόλο του σκλάβου και του κυρίαρχου. Είναι μια αναφορά στην ιστορία της δουλείας στις ΗΠΑ, αλλά και στις σχέσεις μεταξύ των διαφορετικών φυλών, τις σχέσεις εξουσίας και τα τραύματα που προκαλούνται.

Το έργο προτάθηκε για 12 βραβεία Τόνι- ιστορική πρωτιά για θεατρικό έργο που δεν ήταν μιούζικαλ- αν και δεν έλαβε κανένα βραβείο. Από την αρχή βέβαια που ανέβηκε έγινε πεδίο αντιπαράθεσης, λόγω του περιεχομένου του, αλλά και για την απόφαση του δημιουργού του να προσελκύσει μόνο το μαύρο κοινό.

Αντιδράσεις στην εν λόγω πρωτοβουλία

Το επίσημο σάιτ του «Slave Play», που θα ανέβει στο Noel Coward Theatre του West End από τις 29 Ιουνίου μέχρι και τις 21 Σεπτεμβρίου, εξηγεί ότι «οι βραδιές αυτές γίνονται με σκοπό τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος, στο οποίο το κοινό που προσδιορίζεται ως μαύρο, μπορεί να βιώσει και να συζητήσει ένα γεγονός σε χώρους τέχνης, κινηματογράφου, άθλησης και γενικότερα πολιτιστικών κέντρων, χωρίς οι λευκοί να τους καρφώνουν με το βλέμμα τους…»

O δημιουργός του έργου Τζέρεμι Ο. Χάρις, μιλώντας στο BBC, δήλωσε ότι «ένα από τα πράγματα που πρέπει να θυμόμαστε είναι ότι οι άνθρωποι πρέπει μαζικά να προσκληθούν σε ένα χώρο για να νιώσουν ότι ανήκουν σε αυτόν και στους περισσότερους χώρους στην Δύση οι φτωχοί και οι μαύροι έχουν επανειλημμένα ακούσει ότι δεν ανήκουν στο χώρο του θεάτρου».

Ο Τζέρεμι Ο. Χάρις ανέφερε, μεταξύ άλλων: «Ας μην παριστάνουμε ότι δεν γνωρίζουμε πως το λευκό και μαύρο κοινό ανταποκρίνονται διαφορετικά σε καταστάσεις» λέγοντας για παράδειγμα ότι το αφρο-αμερικανικό κοινό μπορεί να θεωρηθεί πιο «θορυβώδες», σε αντίθεση με το λευκό κοινό που έχει αποφασίσει να «κάθεται ήρεμο και να απαντά με ευγένεια σε ό,τι βλέπει μπροστά του».

Η υποψήφια δήμαρχος για το Λονδίνο Έιμι Γκάλαχερ, από το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα (SDP), τόνισε ότι «το να αποκλείεις κάποιον με βάση το οποιοδήποτε χρώμα έχει στο δέρμα του, είναι σίγουρα ρατσιστικό». «Είναι μία ρηχή και ρατσιστική προσέγγιση γενικότερα. Στο Λονδίνο έχουμε μια τεράστια ασιατική και πολυφυλετική κοινότητα. Αυτοί θα ενθαρρυνθούν ή θα αποθαρρυνθούν να δουν το έργο;», πρόσθεσε χαρακτηριστικά.

Επισημαίνεται, ότι αντίστοιχες πρακτικές «black out night» έχουν λάβει χώρα ξανά στο Λονδίνο το 2023 και συγκεκριμένα στο θέατρο Royal Stratford East, στο σατιρικό έργο Tambo & Bones. Τότε βουλευτές, κυρίως από το Συντηρητικό Κόμμα, το σχολίασαν ως «άστοχο» και «αποκρουστικό».