Ήταν το φαβορί. Από σήμερα ο Μαρκ Ρούτε, πρώην πρωθυπουργός της Ολλανδίας, είναι ο νέος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ. Συνεχίζεται έτσι η «παράδοση» που θέλει από τη μία πλευρά τις ΗΠΑ να ορίζουν στρατιωτικό διοικητή στην Ατλαντική Συμμαχία και από την άλλη πλευρά έναν Ευρωπαίο να αναλαμβάνει το ύπατο πολιτικό αξίωμα.

Δεν πρόκειται βέβαια για οποιονδήποτε Ευρωπαίο. Ο Μαρκ Ρούτε διετέλεσε πρωθυπουργός της Ολλανδίας για 13 ολόκληρα χρόνια, περισσότερο από κάθε άλλον στην ιστορία της χώρας. Κανείς πριν από αυτόν δεν είχε καταφέρει να επιβιώσει για τόσο μεγάλο διάστημα σε ένα κατακερματισμένο πολιτικό τοπίο, με τα έδρανα της Βουλής να μοιράζονται σε περισσότερα από δέκα πολιτικά κόμματα. Με ευμετάβλητες πλειοψηφίες, ηχηρές αντιπαραθέσεις, ακροδεξιές «σκιές» και υποψίες σκανδάλων. Κατά καιρούς ο φιλελεύθερος Ρούτε έχει συγκυβερνήσει με τους Σοσιαλδημοκράτες, με τους Πράσινους, ακόμη και με την θρησκόληπτη Χριστιανική Ένωση.

«Δεν συμμετέχουμε σε βομβαρδισμούς»

«Mr Teflon» τον αποκαλούσαν οι δημοσιογράφοι στην Ολλανδία όταν «ξεγλιστρούσε» από τις κατηγορίες περί σκανδάλων. Κατά τα θρυλούμενα ο Μαρκ Ρούτε διατηρεί ακόμη το ίδιο διαμέρισμα που έμενε ως φοιτητής και πηγαινοέρχεται με το ποδήλατο στη Βουλή, χωρίς σωματοφύλακες, ενώ κάθε Κυριακή επισκεπτόταν τη μαμά του, όσο εκείνη ζούσε, για να μοιραστούν τα νέα της εβδομάδας. Εξού και τα παρατσούκλια «Mr Nice Guy» και «Mr Normal» που επίσης τον συνοδεύουν.

Μπορεί όμως να γίνει και «Mr No», όταν οι περιστάσεις το απαιτούν. Στο παρελθόν δεν δίστασε να διαφωνήσει ανοιχτά με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, αλλά και με το ΝΑΤΟ. Το 2011 εξέφρασε μάλιστα την αντίθεσή του στους νατοϊκούς βομβαρδισμούς στη Λιβύη. Το είπε ξεκάθαρα, υποδεχόμενος στη Χάγη τον τότε Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Άντερς Φογκ Ράσμουσεν. «Από κοινού με το Κοινοβούλιο της χώρας αποφασίσαμε να μην συμμετάσχουμε σε βομβαρδισμούς» ανέφερε ο Ρούτε ενώπιον του Ράσμουσεν. «Αντιλαμβάνομαι πλήρως ότι το ΝΑΤΟ επιθυμεί μία όσο το δυνατόν πιο ευέλικτη στάση από τα κράτη-μέλη που συμμετέχουν στην επιχείρηση, είναι λογικό αυτό, αλλά την ίδια στιγμή πρέπει να λάβουμε υπόψη μας και τη δική μας εκτίμηση της κατάστασης»

Λίγες ημέρες πριν, ο Ολλανδός υπουργός Άμυνας προειδοποιούσε τους ομολόγους του στο ΝΑΤΟ ότι είναι «αφελείς» εάν νομίζουν ότι οι βομβαρδισμοί θα αναγκάσουν τον Μουαμάρ Καντάφι να παραιτηθεί και ότι απαιτείται μία «πολιτική λύση» για τη Λιβύη. Αλλά αυτές οι διαφωνίες έχουν ξεχαστεί σήμερα. Συν τοις άλλοις, ο Μαρκ Ρούτε είναι ένας από τους ελάχιστους Ευρωπαίους πολιτικούς που φαίνεται να συνεννοούνται με τον Ντόναλντ Τραμπ. «Είμαστε φίλοι» έλεγε ο Τραμπ μετά από συνάντηση των δύο ανδρών το 2019.

«Mr No» και στην ελληνική κρίση

Από την «ανάποδη» πλευρά γνώρισαν οι Έλληνες τον Μαρκ Ρούτε στην περίοδο της ευρω-κρίσης, ιδιαίτερα μετά το «ΟΧΙ» στο δημοψήφισμα του 2015. Στην κρίσιμη σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών τον Ιούλιο του 2015, όπου κρινόταν η συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας ήταν ξεκάθαρος. «Αν οι Έλληνες δεν καταθέσουν πιο γενναίες προτάσεις σήμερα- ή πολύ σύντομα, γιατί ο χρόνος εξαντλείται- και αν δεν είναι έτοιμοι να υλοποιήσουν πιο σκληρά μέτρα, τότε δεν θα μπορούμε πλέον να τους βοηθήσουμε» έλεγε. «Σε αυτή την περίπτωση την αποκλειστική ευθύνη θα φέρει η ελληνική κυβέρνηση».

Περασμένα, ξεχασμένα και αυτά. Σε συνάντηση με τον σημερινό πρωθυπουργό της Ελλάδας Κυριάκο Μητσοτάκη τον περασμένο Δεκέμβριο στη Χάγη, ο Μαρκ Ρούτε σημείωνε με εμφανή ικανοποίηση ότι η Ελλάδα έχει ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα και ότι «σε διμερές επίπεδο έχουμε μία εξαιρετική σχέση».

Την ίδια στιγμή πάντως, η Ολλανδία του Μαρκ Ρούτε αποτελούσε εξέχον μέλος των Frugal Four, μίας άτυπης ομάδας τεσσάρων κρατών-μελών (Ολλανδία,Αυστρία, Δανία, Σουηδία) που επέμεναν και επιμένουν μέχρι σήμερα σε ένα αυστηρό καθεστώς δημοσιονομικής πειθαρχίας στην ΕΕ. Χωρίς εκπτώσεις, χωρίς ευελιξία στην ερμηνεία του Συμφώνου Σταθερότητας, χωρίς κοινή ανάληψη χρέους για οποιονδήποτε λόγο.

Υπέρ της Ουκρανίας

Ως Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ ο Μαρκ Ρούτε θα έχει πολλή δουλειά, κυρίως σε δύο μέτωπα: Πρώτον, στην υλοποίηση του νέου στρατηγικού σχεδιασμού που είχε αποφασίσει η Ατλαντική Συμμαχία στη σύνοδο κορυφής της Μαδρίτης το 2022. Δεύτερον, στη συνέχιση της στρατιωτικής βοήθειας προς την Ουκρανία.

Άλλωστε η Ολλανδία ήταν η πρώτη χώρα-μέλος του ΝΑΤO που δεσμεύθηκε να αποστείλει στο Κίεβο μαχητικά αεροσκάφη F-16 και παραμένει μέχρι σήμερα από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές της Ουκρανίας. Μιλώντας στα Ηνωμένα Έθνη, τον Σεπτέμβριο του 2023, ο Μαρκ Ρούτε είχε δηλώσει χαρακτηριστικά: «Υψώνουμε τη φωνή μας κατά του Πούτιν και των παραβιάσεων του Χάρτη των Ηνωμένων εθνών από τη Ρωσία. Στηρίζουμε ένα ειρηνευτικό σχέδιο, στηρίζουμε την Ουκρανία. Ακόμη κι αν χρειαστεί χρόνος, ακόμη κι αν υπάρξουν καθυστερήσεις…»

APTN, Reuters, dpa