«We have a mountain to climb» λένε οι Άγγλοι, όταν τους περιμένει μία δύσκολη δοκιμασία. Που σημαίνει: Έχουμε να ανέβουμε ένα (ολόκληρο) βουνό. Το ίδιο ρητό επαναλάμβανε κάθε τόσο ο Κιρ Στάρμερ ως επικεφαλής του Εργατικού Κόμματος της αντιπολίτευσης στην επίπονη πορεία του προς την εξουσία. Ο στόχος έχει επιτευχθεί και με το παραπάνω. «Μόλις ανέβηκε στο Έβερεστ και τώρα εκτοξεύεται στο διάστημα» λέει για τον Στάρμερ η γνωστή ρεπόρτερ Μπεθ Ρίγκμπυ του Sky News, σχολιάζοντας την εμφατική νίκη των Εργατικών στις βουλευτικές εκλογές.

Στο ίδιο μήκος κύματος και πολλοί άλλοι σχολιαστές: «ιστορική», «μνημειώδης», «άνευ προηγουμένου» χαρακτηρίζεται η νίκη των Βρετανών Σοσιαλδημοκρατών, μετά από 14 χρόνια παντοδυναμίας του Συντηρητικού Κόμματος. Την Παρασκευή ο Κιρ Στάρμερ έλαβε και επισήμως εντολή σχηματισμού κυβέρνησης από τον βασιλιά Κάρολο. Ο 61χρονος ηγέτης των Εργατικών διασφαλίζει στη Βουλή των Κοινοτήτων 410 βουλευτές επί συνόλου 650, δηλαδή σχεδόν διπλάσιους από όσους διέθετε ο συντηρητικός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον εν έτει 2019.

«Το Εργατικό Κόμμα έχει αρκετές έδρες, ώστε να κάνει κυβέρνηση και αντιπολίτευση ταυτόχρονα» σχολιάζει με σκωπτικό ύφος ο δημοσιογράφος Ίαν Ντέιλ. «Η Μεγάλη Βρετανία βλέπει κόκκινο» είναι ο τίτλος της Sun. Για «μετεωρίτη» που χτύπησε το Λονδίνο κάνει λόγο ο Πίτερ Μάντελσον, επιφανές στέλεχος των Εργατικών και πρώην υπουργός.  

«Τεράστιες προκλήσεις» για τον Στάρμερ

Από την άλλη πλευρά, το Συντηρητικό Κόμμα του απερχόμενου πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ καταγράφει οδυνηρή ήττα. Η κοινοβουλευτική του ομάδα συρρικνώνεται και αριθμεί πλέον 131 μέλη, λιγότερα από ποτέ, ενώ μέχρι σήμερα διέθετε σχεδόν τριπλάσιους βουλευτές. Ήδη ο Σούνακ ανακοίνωσε την παραίτησή του από την ηγεσία του κόμματος.

Εύκολο έργο λοιπόν για τον νέο πρωθυπουργό των Εργατικών; Ο Άναντ Μένον, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο King's College του Λονδίνου, επισημαίνει ότι δεν θα είναι τόσο απλά τα πράγματα. «Οι Εργατικοί βρίσκονται ενώπιον τεράστιων προκλήσεων και στηρίζονται από μία πλειοψηφία που είναι ευρύτατη, αλλά και ευάλωτη. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς τους κινδύνους που καραδοκούν», όπως επισημαίνει.  

Πρώτο μέλημα του Κιρ Στάρμερ θα είναι να κρατήσει ενωμένες τις πολλές και ετερόκλητες τάσεις του κόμματος. Συγκρίνοντας κανείς τους Εργατικούς με το γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD), διαπιστώνει ότι πρόκειται για ένα σαφώς ευρύτερο πολιτικό σχήμα, που εκτείνεται από τις παρυφές της Αριστεράς ως την πιο συντηρητική πτέρυγα της σοσιαλδημοκρατίας. Εφόσον το Εργατικό Κόμμα συνεχίσει την πορεία του προς το Κέντρο, θεωρείται βέβαιο ότι θα αντιδράσουν αριστεροί βουλευτές που συσπειρώνονται γύρω από τον πρώην πρόεδρο του κόμματος Τζέρεμι Κόρμπιν, ο οποίος το 2019 είχε υποστεί δεινή ήττα από τον Μπόρις Τζόνσον στις βουλευτικές εκλογές και στη συνέχεια εκπαραθυρώθηκε από τον Κιρ Στάρμερ.

Πάνω απ' όλα όμως ο Στάρμερ πρέπει να βάλει τα δυνατά του για να πείσει όσους δεν τον στήριξαν εκ πεποιθήσεως, αλλά τον ψήφισαν για να βάλουν τέλος σε μία χαώδη συντηρητική διακυβέρνηση 14 ετών, που επισκιάστηκε από οικονομική στασιμότητα και ποικίλα σκάνδαλα. Πριν καν ανακοινωθούν τα πρώτα έξιτ πολ το βράδυ της Πέμπτης ο Τζόν Κέρτις, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Strathclyde της Γλασκώβης και «αυθεντία» στις δημοσκοπήσεις, κατέληγε στο συμπέρασμα ότι σε αυτές τις εκλογές «δεν κέρδισαν οι Εργατικοί, έχασαν οι Συντηρητικοί».

Οι ιδιαιτερότητες του εκλογικού νόμου

Σε όλα αυτά συνέβαλαν οι ιδιαιτερότητες του εκλογικού νόμου στη Μ.Βρετανία, ο οποίος προβλέπει αμιγές πλειοψηφικό σύστημα σε όλες τις περιφέρειες. Έτσι, το κόμμα του Κιρ Στάρμερ φαίνεται να αγγίζει μία πλειοψηφία δύο τρίτων στη Βουλή των Κοινοτήτων, αν και το εκλογικό ποσοστό τους κυμαίνεται πολύ κάτω του 50%. Σημειωτέον ότι οι Φιλελεύθεροι ενισχύονται πενταπλασιάζοντας τον αριθμό των εδρών τους, ενώ και το εθνολαϊκιστικό κόμμα Reform UK κερδίζει για πρώτη φορά 13 έδρες. «Ως κυβερνών κόμμα οι Εργατικοί θα πρέπει να δουλέψουν σκληρά για να παραμείνουν κοντά τους όλοι όσοι τους ψήφισαν σε αυτές τις εκλογές» εκτιμά η δημοσιογράφος του Sky News Μπεθ Ρίγκμπυ.

Οι εκκρεμότητες είναι πολλές. Το Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) έχει καταρρεύσει, οι ελλείψεις στην αγορά κατοικίας είναι τεράστιες, οι φυλακές υπερπλήρεις. Το υπάρχον εργατικό δυναμικό δεν αρκεί για να καλύψει τις ανάγκες, οι Βρετανοί δεν ξεπέρασαν τις συνέπειες του Brexit, η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους πολιτικούς διαβρώνεται. Συν τοις άλλοις δεν υπάρχουν πόροι, για να χρηματοδοτηθούν οι απαραίτητες κρατικές επενδύσεις. Οι Εργατικοί δηλώνουν ότι θα καταργήσουν τις φοροαπαλλαγές για ιδιωτικά σχολεία και εύπορους αλλοδαπούς, ενώ παράλληλα θα φορολογήσουν τα «υπερκέρδη» των ενεργειακών κολοσσών. Για τα νοικοκυριά όμως, που υφίστανται τη μεγαλύτερη φορολογική επιβάρυνση εδώ και δεκαετίες, δεν προβλέπεται να αλλάξει κάτι. 

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου