Ηνωμένο Βασίλειο. Ένας τόπος έλξης για εκατομμύρια λάτρεις της μουσικής, για όσους αγαπάνε απόλυτους χριστουγεννιάτικους προορισμούς όπως το Λονδίνο, αλλά και για πολλούς μια ευκαιρία σύνδεσης με την φύση. Είναι χαρακτηριστικό ότι η χώρα έχει σχεδόν 1500 ποτάμια, ενώ η πόλη του Μπέρμιγχαμ θα μπορούσε να θεωρηθεί το ίδιο μαγική με την Βενετία, καθώς έχει περισσότερα κανάλια από τη διάσημη ιταλική πόλη.

Η πραγματικότητα όμως έρχεται να ανατρέψει γρήγορα συμπεράσματα όπως τα παραπάνω: «Κανένα τμήμα ποταμού σε Αγγλία και Β. Ιρλανδία δεν είναι γενικά σε καλή κατάσταση» είναι το χαρακτηριστικό πόρισμα της τελευταίας έκθεσης ενός από τους μεγαλύτερους περιβαλλοντικούς οργανισμούς της χώρας, της Rivers Trust. Η διαπίστωση αυτή ήταν απλά επισφράγιση δεκάδων καταγγελιών, εδώ και χρόνια, για την ποιότητα των ποταμών και των θαλασσών της χώρας, όχι μόνο από περιβαλλοντολόγους αλλά και από Βρετανούς πολίτες που χρησιμοποιούν τα ποτάμια για αρκετές δραστηριότητες.

Η τωρινή απόφαση της ρυθμιστικής αρχής όμως, έρχεται να προσθέσει ένα επιπλέον βαρίδι στους παρόχους νερού. Συγκεκριμένα, η Ofwat αποφάσισε να επιβάλει πρόστιμο 168 εκατομμυρίων λιρών σε τρεις από τους μεγαλύτερους παρόχους της χώρας: την Thames Water, την Yorkshire Water και την Northumbrian Water.

Ο λόγος για τα «τσουχτερά» πρόστιμα 

Το ύψος των προστίμων υπολογίζεται ανάλογα και με τις παραβάσεις. Η Thames Water, η οποία είναι και ο μεγαλύτερος πάροχος του Ηνωμένου Βασιλείου, αναμένεται να επιβαρυνθεί με 104 εκατομμύρια λίρες, η Yorkshire Water με 47 εκατομμύρια λίρες και με 17 εκατομμύρια λίρες η Northumbrian Water. Το ύψος των κυρώσεων μπαίνει σε δημόσια διαβούλευση, η οποία αναμένεται να έχει ως καθοριστική ημερομηνία την 10η Σεπτεμβρίου, άρα είναι πιθανό τα ποσά αυτά να αλλάξουν ακόμα και προς τα πάνω.

Μεταξύ άλλων, στην επίσημη ανακοίνωσή της η ρυθμιστική αρχή Ofwat έκανε λόγο για «αποτυχία διαχείρισης έργων και δικτύων επεξεργασίας λυμάτων» από τους τρεις παρόχους νερού, με τον διευθύνοντα σύμβουλο της αρχής Ντέιβιντ Μπλακ να αναφέρεται σε «κατάλογο αποτυχιών», όπου σύμφωνα με «την έρευνά μας απελευθέρωναν λύματα στα ποτάμια και τις θάλασσές μας, αντί να διασφαλίσουν ότι αυτό θα συμβαίνει μόνο σε εξέχουσες περιπτώσεις, όπως ο νόμος προβλέπει».

Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες έρευνες που διεξάγει η υπηρεσία, ενώ στο μικροσκόπιο της βρίσκονται  και άλλες οκτώ εταιρείες ύδρευσης και αποχέτευσης σε Αγγλία και Ουαλία για παρόμοια προβλήματα και παραβάσεις. Τα αποτελέσματα αναμένονται από τον επόμενο χρόνο.

Από πού θα αντληθούν τα χρήματα;

Σύμφωνα με την Ofwat οι κυρώσεις που θα επιβληθούν πρέπει να πληρωθούν από τους μετόχους των εταιρειών και όχι από τους λογαριασμούς των πελατών. Παρόλα αυτά, ήδη μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια οι πελάτες θα δουν αύξηση στους λογαριασμούς νερού έως και 20 λίρες ετησίως. Για παράδειγμα, η Thames Water είχε προτείνει συνολική αύξηση 191 λιρών μέχρι το 2030, με την ρυθμιστική αρχή να συμφωνεί στις 99 λίρες. Πρόκειται για αύξηση 44% με στόχο, όπως δηλώνουν οι εταιρείες, να βελτιώσουν τις υποδομές τους.

Από την άλλη, περιβαλλοντικές οργανώσεις έχουν κάνει γνωστή την ανησυχία τους, ότι τα λεφτά των πελατών δεν επενδύονται επαρκώς για αναβάθμιση του συστήματος αλλά αρκετές φορές για ικανοποίηση των μετόχων μέσω υπέρογκων μπόνους, για αυτό ζητούν την απαγόρευσή τους. Σύμφωνα με το BBC η κυβέρνηση προσπαθεί να λάβει μέτρα που θα διασφαλίσουν ότι τα χρήματα που προορίζονται για αναβάθμιση του δικτύου δεν θα δοθούν ούτε για αύξηση μισθών, ούτε για μερίσματα.

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος Στιβ Ρίντ χαιρέτησε την παρέμβαση της Αρχής, ενώ δήλωσε ότι «όσοι είναι υπεύθυνοι για την απαράδεκτη καταστροφή των υδάτινων οδών θα αντιμετωπίσουν τις συνέπειες». Παράδειγμα των υπέρογκων μπόνους είναι εκείνο του προέδρου της Southern Water, ο οποίος σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times μόλις τρεις εβδομάδες πριν, έλαβε 183.000 λίρες επιπλέον, αφού πρότεινε αύξηση 73% των λογαριασμών μέσα στην επόμενη πενταετία.

Σημαντικό είναι να αναφερθεί και η οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκονται αυτές οι εταιρείες. Η Thames Water μετά βίας επιβιώνει οικονομικά, καθώς σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της οικονομικής της έκθεσης, έχει χρέη σχεδόν 15 δισεκατομμυρίων λιρών και διαθέσιμα για να καλύψουν τις ανάγκες της μέχρι μόλις τον Μάιο του 2025.

Πρόβλημα η μόλυνση των υδάτων

Τα περισσότερα βρετανικά ΜΜΕ κάνουν λόγο για «ιστορικές διαρροές λυμάτων», με το ποσοστό υπερχείλισης στα ποτάμια και τις θάλασσες της Αγγλίας να έχει υπερδιπλασιαστεί το προηγούμενο έτος. Για το 2023 καταγράφονται 3,6 εκατομμύρια ώρες διαρροών έναντι 1,75 εκατομμυρίων ωρών το 2022, δηλαδή 1,271 διαρροές ημερησίως.

Οι διαρροές αφορούν ανθρώπινα απόβλητα, υγρά μαντηλάκια και προϊόντα υγιεινής. Θέτουν σε κίνδυνο την άγρια ζωή, τους κολυμβητές και όσους χρησιμοποιούν τις πλωτές οδούς. Η ένωση εταιρειών ύδρευσης και αποχέτευσης (Water UK), έχει καλέσει την κυβέρνηση να επιταχύνει τη διαδικασία για πλήρη απαγόρευση των υγρών μαντηλιών καθώς, μεταξύ άλλων, μπλοκάρουν τις αποχετεύσεις.

Παράλληλα, τα υψηλά επίπεδα διαρροής λυμάτων βασίζονται και σε λειτουργικά ζητήματα επεξεργασίας αυτών, που αναδεικνύουν ότι το δίκτυο δεν συντηρείται με σωστό τρόπο. Είναι χαρακτηριστικό, ότι το 67% των έργων επεξεργασίας λυμάτων της Thames Water αντιμετωπίζουν προβλήματα, τόσο με την χωρητικότητα όσο και στη λειτουργία.

Ζωή Κατζαγιαννάκη, Λονδίνο