Όπως είθισται τα τελευταία χρόνια, έτσι και φέτος, αγρότες από όλη τη Γερμανία αναμένεται να συγκεντρωθούν στο Βερολίνο (16.01.2015) για να διαδηλώσουν στο περιθώριο της διεθνούς αγροτικής έκθεσης Grüne Woche (Πράσινη Εβδομάδα). «Έχουμε χορτάσει με όλα. Φτάνει πια!» είναι το μόνο των περίπου 50 συνδέσμων αγροτών, περιβαλλοντικών οργανώσεων, ενώσεων καταναλωτών κ.ά. που θα κατέβουν στους δρόμους με κύριο αίτημα μια νέα αγροτική πολιτική. Η επιλογή της Πράσινης Εβδομάδας δεν είναι καθόλου τυχαία, αν λάβει κανείς υπόψη του ότι η διεθνής έκθεση είναι πλέον συνυφασμένη με την βιομηχανοποίηση της γερμανικής αγροτικής παραγωγής.

Αντιστροφή του σημερινού μοντέλου παραγωγής

Tα τελευταία χρόνια το αγροτικό μοντέλο στη Γερμανία στηρίζεται στην βιοτεχνολογία και τα νέα μέσα παραγωγής. Η χρήση τεχνητών λιπασμάτων και παρασιτοκτόνων έχει αυξηθεί, όπως και ο αριθμός των καλλιεργούμενων εκτάσεων. Οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν πρωτίστως τους μικρομεσαίους καλλιεργητές, οι οποίοι δεν αντέχουν πλέον τον σκληρό ανταγωνισμό της μαζικής, βιομηχανοποιημένης παραγωγής. Το ίδιο ισχύει και για τον τομέα της κτηνοτροφίας. Σε αυτόν ακριβώς τον μαζικό τρόπο παραγωγής αντιτίθενται σήμερα όχι μόνο οι μικροκαλλιεργητές αλλά και οι καταναλωτές, οι οποίοι ανησυχούν ολοένα και περισσότερο για την ποιότητα των αγροτικών προϊόντων που καταλήγουν στα ράφια των σούπερ μάρκετ.

Πολλές από τις ενστάσεις εγείρονται και από γερμανικές περιβαλλοντικές οργανώσεις. Η κριτική τους εστιάζει κυρίως στο γεγονός ότι η εισαγωγή βιομηχανικών μεθόδων στη γεωργία πλήττει τη βιοποικιλότητα. Η επέκταση μονοκαλλιεργειών οδηγεί, σύμφωνα με ειδικούς, στην απώλεια σημαντικών βιότοπων, ενώ η μαζική χρήση φυτοφαρμάκων μπορεί να επιφέρει καταστροφικά φαινόμενα, όπως ο ευτροφισμός. Επίσης σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση NABU τα τελευταία 15 χρόνια έχει μειωθεί ο αριθμός των εντόμων σε πολλές περιοχές με μεγάλες καλλιέργειες έως και κατά 80%. Επίσης εξίσου ανησυχητικά είναι τα πορίσματα ερευνών σε υδάτινους πόρους που βρίσκονται κοντά σε καλλιέργειες και μεγάλες κτηνοτροφικές μονάδες. Για παράδειγμα σε ποτάμια, λίμνες και υπόγεια ύδατα που βρίσκονται σε τέτοιες περιοχές έχουν παρατηρηθεί αυξημένες ποσότητες δηλητηριωδών φωσφορικών και νιτρικών αλάτων.

Πρότυπο οι βιολογικές καλλιέργειες

Οι γερμανοί διαδηλωτές θέτουν στο επίκεντρο των αιτημάτων τους και την προστασία του κλίματος. Σύμφωνα με στοιχεία της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή περίπου το1/4 των παγκόσμιων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα προέρχονται από τη γεωργία, εξαιτίας της χρήσης λιπασμάτων. Μέσα από την εντατική λίπανση μεγάλων εκτάσεων απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα μεθάνιο και αέρια του αζώτου που θεωρούνται υπαίτια για το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Υπάρχει όμως εναλλακτική οδός; Ολοένα περισσότεροι αγρότες στη Γερμανία τάσσονται κατά της βιομηχανοποιημένης αγροτικής παραγωγής και υπέρ της βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας, που συνάδει περισσότερο με το μοντέλο των μικρομεσαίων μονάδων. Τάσσονται επίσης υπέρ της δημιουργίας τοπικών δικτύων διοχέτευσης των βιολογικών αγροτικών προϊόντων. Οι βιοκαλλιέργειες, που αυξάνονται στη Γερμανία, δεν χρησιμοποιούν συνθετικά λιπάσματα, ούτε αντιβιοτικά ή γενετικά τροποποιημένους σπόρους ή ζωοτροφές. Κι αν το κόστος παραγωγής αυξάνεται, σίγουρα τα οφέλη για την υγεία των καταναλωτών είναι τεράστια. Οι γερμανοί αγρότες, από την πλευρά τους, ζητούν μια πιο βιώσιμη αγροτική παραγωγή που σέβεται το περιβάλλον και παράλληλα προασπίζει τα συμφέροντα των μικροκαλλιεργητών απέναντι στις μεγάλες μονάδες μαζικής παραγωγής.

Γκέρο Ρούτερ / Δήμητρα Κυρανούδη