Μα πού είναι ο πρόεδρος; Έφυγε από την χώρα; Το ερώτημα πλανάται όσο η Τυνησία βυθίζεται στο χάος από τις μαζικές διαδηλώσεις. «Ο λαός θέλει την κατάρρευση του καθεστώτος» φωνάζουν οι άνθρωποι στους δρόμους και ζητούν την άμεση παραίτηση του πρόεδρου. Κάποια στιγμή εμφανίστηκε το πρόσωπο του μη δημοφιλούς προέδρου στην τηλεόραση σαν φάντασμα. «Όποιος προκαλεί χάος και υποδαυλίζει τη σταθερότητα, θα τιμωρηθεί αλύπητα» απείλησε υποσχόμενος νέες θέσεις εργασίας και πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Αυτό όμως δεν διέσωσε τον Ζίμ ελ Σαμπιντίνε Μπεν Άλι, διότι περί αυτού πρόκειται. 4 ημέρες αργότερα, τον Ιανουάριο του 2011, η «επανάσταση των γιασεμιών» έδωσε τέλος στη δικτατορία του. Θα βιώσει και η Αλγερία, τη δική της «Αραβική Άνοιξη»;

Σύμβολο μιας χώρας σε αδιέξοδο ο Μπουτεφλίκα

Παραλληλισμοί είναι απόλυτα δικαιολογημένοι. Όπως στην Τυνησία, την Αίγυπτο, τη Συρία και τη Λιβύη, έτσι και στην Αλγερία η οργή των μαζών κατευθύνεται εναντίον του προέδρου. Ο 82χρονο Αμπελαζίζ  Μπουτεφλίκα ηγείται της χώρας των 40 εκατομ. κατοίκων από το 1999 χωρίς διακοπή και βάζει υποψηφιότητα και για τις επόμενες προεδρικές εκλογές στις 18 Απριλίου. Διαφορετικά από ό,τι ο Μπεν Άλι ή ο Χόσνι Μουμπάρακ, ο Μπουτεφλίκα δεν είναι οπωσδήποτε ένα πρόσωπο μισητό. Κυρίως ηλικιωμένοι πολίτες τον τιμούν για τις υπηρεσίες του στη διάρκεια της πολέμου της Αλγερίας για την ανεξαρτησία της από την αποικιοκρατική Γαλλία, όπως και αργότερα για τον τερματισμό του εμφυλίου της δεκαετία του '90, που κόστισε τη ζωή σε 200.000 ανθρώπους. Ο Μπουτεφλίκα κατάφερε μέσω αμνήστευσης των ισλαμιστών να μετριάσει τα μίση και τα πάθη. Η οργή των νέων στην πλειοψηφία τους, που διαδηλώνουν εδώ και εβδομάδες, έχει ως στόχο τις αδιαφανείς συνθήκες, μέσα στις οποίες η Αλγερία βρίσκεται εγκλωβισμένη. Ενώ πολλοί νέοι είναι άνεργοι, ανθεί η διαφθορά στη χώρα. Οι πηγές πλούτου ανήκουν σε λίγους, πολιτικά επικρατεί η απόλυτη στασιμότητα.

Σε μια χώρα που πάνω από το μισό της αποτελείται από νέους κάτω των 30 χρόνων, η έλλειψη προοπτικών για τη νεολαία μοιάζει με ωρολογιακή βόμβα. Ο Μπουτεφλίκα συμβολίζει αυτήν την κατάσταση με μοναδικό τρόπο. Αλλά δεν είναι σαφές αν και σε ποιο βαθμό τη συμβολίζει και σήμερα. Γιατί ο ηλικιωμένος ηγέτης κάθεται σε αναπηρικό καροτσάκι από τότε που το 2013 υπέστη εγκεφαλικό. Στον λαό του έχει χρόνια να μιλήσει απευθείας. Οι προεδρικές ανακοινώσεις γίνονται δια αναγνώσεως του κειμένου, όπως τελευταία η ανακοίνωση της 5ης υποψηφιότητάς του. Σε αυτήν γράφει ότι θέλει να κερδίσει, να προχωρήσει άμεσα σε μεταρρυθμίσεις και να προκηρύξει νέες εκλογές. «Σας άκουσα και κατέγραψα την κραυγή από την καρδιά των διαδηλωτών» φέρεται να δήλωσε χωρίς να μπορεί να αποδείξει κανείς ότι όντως είπε κάτι τέτοιο.

Όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά

Είναι σε θέση ο Μπουτεφλίκα λόγω της ευάλωτης υγείας του να δρα αυτόνομα και να αποφασίζει; Παραμένει άγνωστο. Η κατάσταση της υγείας του αλγερινού προέδρου είναι κρατικό μυστικό. Παρατηρητές υποστηρίζουν ότι το πρόσωπο του Μπουτεφλίκα χρησιμεύει ως φιγούρα συμβιβασμού των δυνάμεων, που υπό τη μορφή μιας πολυεπίπεδης διαπλοκής δρα στο παρασκήνιο και ορίζει την τύχη της χώρας. Οι Αλγερινοί την αποκαλούν le pouvoir, η εξουσία. Ο αδελφός του προέδρου Σαΐντ ανήκει σε αυτόν τον στενό κύκλο εξουσίας, όπως και ο γενικός εισαγγελέας Γκαΐντ Σαλέχ και ο μεγαλοβιομήχανος Αλί Χαντάντ.

Εδώ και χρόνια οι ισχυροί του παρασκηνίου δεν έχουν συμφωνήσει σε ένα διάδοχο του Μπουτεφλίκα. Τώρα απειλούνται οι ίδιοι με εκτροχιασμό της κατάστασης και απώλεια των πολιτικών και οικονομικών προνομίων τους. Και προσπαθούν να ανατοποθετηθούν. Ο γενικός εισαγγελέας έκανε την αρχή. «Ορισμένες δυνάμεις θέλουν να δουν την Αλγερία να επιστρέφει στο τραυματικό παρελθόν της» είπε υπαινισσόμενος τον εμφύλιο της δεκαετίας του '90. «Αλλά  στρατός δεν θα επιτρέψει την κατάρρευση της δημόσιας τάξης».

Σε αυτήν τη χώρα όλα τα ενδεχόμενα είναι πλέον ανοιχτά, αλλά μόνο λίγα εξασφαλίζουν την σταθερότητα. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η Αλγερία μπαίνει σε περίοδο τρικυμίας. Σε αντίθεση με τον Μπεν Αλίν στην Τυνησία ο Μπουτεφλίκα δεν φαίνεται να χρειάζεται να διαφύγει στο εξωτερικό σε περίπτωση που οι διαδηλωτές επιβάλουν τη θέλησή τους και θέσουν τέρμα στην πολιτική του καριέρα. Είναι ήδη εδώ κι εβδομάδες έξω από τη χώρα του. Την ώρα που ο λαός οργισμένος διαδηλώνει στους δρόμους εναντίον της νέας υποψηφιότητάς του ο μεγάλος ασθενής του Αλγερίου βρίσκεται στη Γενεύη για έναν ακόμη έλεγχο της υγείας του, μια «υπόθεση ρουτίνας».

Ράινερ Ζόλιχ, DW

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου