«Το ενδιαφέρον μου για την πολιτική δεν προέκυψε μετά τις διαδηλώσεις στο πάρκο Γκεζί το 2013 ή αφότου έγινα ηθοποιός. Είμαι 37 χρονών, η ενασχόλησή μου με την πολιτική πηγαίνει πίσω στα μαθητικά μου χρόνια αλλά και στα πρώτα δύο χρόνια της φοιτητικής μου ζωής. Επίσης το θεατρικό έργο δεν έχει να κάνει μόνο με το AKP και τον Ερντογάν. Στο μέλλον θα συνεχίσω να αγωνίζομαι εναντίον κάθε ηγέτη που θέτει σε κίνδυνο την κοινωνική ειρήνη».

Αυτά ήταν τα λόγια του Τούρκου ηθοποιού Μπαρίς Ατάι, ο οποίος πρωταγωνιστεί στην παράσταση «Μόνο Δικτάτορας», που απαγορεύθηκε σε κάποιες τουρκικές πόλεις. Στην Άγκυρα μάλιστα του απαγόρευσαν να πάει ο ίδιος στο θέατρο. Εκτός από την Άγκυρα, στις πόλεις Αρντβίν και Χόπα της βόρειας Τουρκίας το έργο απαγορεύθηκε με απόφαση των τοπικών αρχών, όπως και στο Καντικέι, μια από τις μεγαλύτερες συνοικίες της Κωνσταντινούπολης. Ο λόγος της απαγόρευσης: ότι το συγκεκριμένο έργο μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη δημόσια τάξη και ασφάλεια και να διαταράξει την ειρήνη και την κοινωνική ασφάλεια.

Η ιστορία ενός δικτάτορα

Το «Μόνο Δικτάτορας» σε σενάριο Ονούρ Ορχάν και σκηνοθεσία Κανέρ Ερντέμ παρουσιάζει την πάλη ενός δικτάτορα με τον εσωτερικό του κόσμο. Στο τέλος της παράστασης ο πρωταγωνιστής καλεί τους θεατές να σχηματίσουν τη δική τους άποψη για τους δικτάτορες. Το έργο πρωτοπαίχτηκε πριν από τρία χρόνια και μόνο πρόσφατα απαγορεύτηκε σε κάποιες τουρκικές πόλεις. Τι συνέβη τώρα; «Τίποτα δεν έχει αλλάξει στα αλήθεια», λέει ο Μπαρίς Ατάι. Κι όμως οι πολιτικές εξελίξεις στην Τουρκία έχουν εξαγριώσει πολλούς πολίτες, τουλάχιστον στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Για τον Ατάι, η απαγόρευση αυτού του θεατρικού έργου είναι ενδεικτική της πίεσης που ασκεί η τουρκική κυβέρνηση σε όσους εκφράζουν αντίθετη άποψη.

Ο Μπαρίς Ατάι είναι γνωστός για την πολιτική ακτιβιστική του δράση και τις θέσεις του. Το 2015 είχε πει «ένας δικτάτορας δεν θα μπορούσε να δει αυτήν την παράσταση». Την φράση αυτή παρέφρασε όταν πριν από μια βδομάδα απαγορεύθηκε η παράστασή του στην Κωνσταντινούπολη. «Παραδέχεστε λοιπόν ότι με αυτήν την απαγόρευση ο Ερντογάν είναι δικτάτορας;» Ο Ατάι στην Τουρκία είναι σταρ, έχει παίξει σε πολλές σειρές και ταινίες. Δεν φοβάται να ασκήσει κριτική στην κυβέρνηση, ενώ με ένα εκατομμύριο follower στο twitter ασκεί επιρροή σε μεγάλη μερίδα του κόσμου. «Η Τουρκία είναι διχασμένη ανάμεσα σε εκείνους που κάνουν ό,τι λέει η κυβέρνηση και σε εκείνους που την αμφισβητούν», λέει ο ίδιος χαρακτηριστικά.

Ερντογάν εναντίον Ατάι

Ο Ατάι δεν έχει μείνει πάντως απαρατήρητος από τον Ταγίπ Ερντογάν. Το αντίθετο. Πέρυσι βρέθηκε στα δικαστήρια, όταν ο ίδιος ο πρόεδρος Ερντογάν και ο γιος του άσκησαν εναντίον αγωγή για συκοφαντική δυσφήμηση με αφορμή ένα άρθρο του με τίτλο «Ηey Erdogan» στην εφημερίδα Βirgun. Κρίθηκε ένοχος τελικά και του επιβλήθηκε πρόστιμο.

Η περίπτωση Ατάι δεν είναι μοναδική. Πολλοί καλλιτέχνες από το κίνημα του Γκεζί το 2013 εξέφρασαν την πολιτική δυσαρέσκειά τους προς την τουρκική κυβέρνηση έχουν χάσει τη δουλειά τους. Επίσης σκηνοθέτες κρατικών και δημοτικών θεάτρων έχουν αντικατασταθεί. Πολλοί έχουν φύγει στο εξωτερικό. Ο Ατάι όμως επέλεξε να μείνει στην Τουρκία γιατί πιστεύει ότι οι άνθρωποι των τεχνών και των γραμμάτων είναι αυτοί που θα φέρουν την αλλαγή, αλλιώς η πίεση και η καταστολή θα συνεχιστούν. Κι όπως λέει τέλος: «Αν σήμερα φοβόμαστε να μιλήσουμε για κάποια θέματα, πρέπει να καταλάβουμε ότι στο μέλλον θα είναι αδύνατο να μιλήσουμε για όλα. Τότε όμως θα είναι αδύνατο να ζήσουμε σε αυτή τη χώρα»

Γκεζάλ Ασέρ / Δήμητρα Κυρανούδη