«Για τους αδύναμους δεν υπάρχει χώρος. Οι αδύναμοι πέφτουν, σφαγιάζονται και αφανίζονται στα δικαστήρια ενώ οι ισχυροί, καλοί ή κακοί, επιβιώνουν». Αυτή η ρήση ανήκει στον Μπενιαμίν Νετανιάχου. Ο ίδιος θέλει να ανήκει στους ισχυρούς. Πάντα. «Βασιλιάς Μπίμπι», αυτό είναι το παρατσούκλι του. «Μπίμπι» τον αποκαλούν φίλοι και πολιτικοί αντίπαλοι. Όσο για τον χαρακτηρισμό «βασιλιάς», φαίνεται να προσιδιάζει στο μοντέλο εξουσίας που πρεσβεύει ο ισχυρότερος άνδρας του Ισραήλ. Η εικόνα του «μονάρχη» φαίνεται να αρέσει και στον ίδιο.

Ο νεότερος και μακροβιότερος πρωθυπουργός του Ισραήλ

Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη Νταν Σαντούρ, που ασχολείται χρόνια με την ιστορία του Μπενιαμπίν Νετανιάχου και έχει φτιάξει το ντοκιμαντέρ «King Bibi», που αναμένεται να βγει στις αίθουσες την άνοιξη, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός είχε δύσκολα παιδικά χρόνια. «Ο πατέρας του πάντα τον υποτιμούσε» αναφέρει ο Σαντούρ. Ο πατέρας του, Μπενζιόν Νετανιάχου, είχε μια ισχυρή προσωπικότητα. Ήταν καθηγητής εβραϊκής ιστορίας, ακραίος σιωνιστής και θιασώτης της ιδέας του Μεγάλου Ισραήλ. Όταν στο Ισραήλ στις δεκαετίες του '60 και '70 κυβερνούσαν αριστεροί, η οικογένεια Νετανιάχου ένιωθε ξένη και μετακόμισε στις ΗΠΑ. Ο Μπενιαμίν Νετανιάχου μεγάλωσε έτσι στην Πενσυλβανία, εκεί πήγε σχολείο και πανεπιστήμιο και άρχισε να εργάζεται ως σύμβουλος επιχειρήσεων. Ο Μπενιαμίν είχε δύο αδερφούς. Ο πατέρας τους προόριζε τον μεγαλύτερο γιο του, Ιωνάθαν, για μελλοντικό ηγέτη του Ισραήλ. Πέθανε όμως το 1976 σε στρατιωτική επιχείρηση και μέχρι σήμερα θεωρείται ήρωας στο Ισραήλ.

Μετά τον θάνατο του αδερφού του, ο Μπενιαμίν άρχισε να προκαλεί αίσθηση στη δημόσια σφαίρα: μόνιμος εκπρόσωπος του Ισραήλ στον ΟΗΕ το 1980, επιστροφή στο Ισραήλ το 1988, ένταξη στο συντηρητικό -κεντρώο ακόμα- κόμμα Likud και σύντομα αναπληρωτής υπ. Εξωτερικών. Από την αρχή ξεχώρισε για τις ρητορικές του ικανότητες και τα άπταιστα αγγλικά του. Ο δρόμος για την πρωθυπουργία φαινόταν να του ανήκει. Το 1996 ορκίζεται για πρώτη φορά πρωθυπουργός του Ισραήλ, ο νεότερος στην ιστορία της χώρας. Ένας πρωθυπουργός με στόφα ισχυρού ηγέτη και πρώτo μέλημα την εθνική ασφάλεια. Το 1999 χάνει τις εκλογές, κατηγορούμενος από τη Δεξιά ότι έκανε πολλές παραχωρήσεις για την Ειρηνευτική Συμφωνία του Όσλο, δέκα χρόνια όμως αργότερα επέστρεψε στην εξουσία.

Μικρή στροφή προς τα αριστερά και μετά πάλι στα δεξιά…

To 2009 πολλοί έκαναν λόγο για αριστερή στροφή του Νετανιάχου στο παλαιστινιακό. Για πρώτη φορά, ο γνωστός ως σκληροπυρηνικός ηγέτης, πρότεινε τη λύση δύο κρατών με αποστρατικωποιημένο παλαιστινιακό κράτος. Αλλά τα επόμενα χρόνια δεν εστίασε σε αυτή τη λύση, αντίθετα έκανε νέα στροφή προς τα δεξιά, με την ιδέα των δύο κρατών να απομακρύνεται και τη βία μεταξύ των δύο πλευρών να εντείνεται. H δεξιά στροφή έχει γίνει ιδιαίτερα έντονη τα τελευταία τρία με τέσσερα χρόνια, σύμφωνα με τον Πέτερ Λιντ, ειδικό στο Ισραήλ από το γερμανικό Ίδρυμα Επιστήμη και Πολιτική. Όπως σημειώνει ο ίδιος, οφείλεται στo ότι η ιδέα της προσάρτησης της Δυτικής Όχθης έχει γίνει «mainstream» τα τελευταία χρόνια στο Ισραήλ. 

«Ο φόβος της απώλειας ψήφων από τη δεξιά οδήγησε τον Νετανιάχου στην υιοθέτηση δεξιών απόψεων» εκτιμά ο Λιντ. Στο πλαίσιο αυτό, τα τελευταία χρόνια ο Νετανιάχου ήρθε σε επαφή με πολλούς αμφιλεγόμενους δεξιούς ηγέτες, από τον Μπολσονάρο στη Βραζιλία μέχρι τον Όρμπαν στην Ουγγαρία. Ο Νετανιάχου θεωρείται άλλωστε και στενός συνεργάτης του Τραμπ. Σύμφωνα με τον Λιντ σε επίπεδο διεθνών συμμαχιών το Ισραήλ βρίσκεται πάντως σε καλή θέση, ίσως σε καλύτερη θέση από ποτέ. Συγχρόνως και η οικονομία της χώρας τα πηγαίνει καλά. Ο Νετανιάχου κατάφερε να κρατήσει τη χώρα του μακριά από πολεμικές συρράξεις, παρά την ασταθή κατάσταση στην περιοχή.

Και τώρα, εν μέσω όλων αυτών, ήρθαν οι κατηγορίες εναντίον του για διαφθορά και δωροδοκία και παραπέμπεται σε δίκη. Ο ίδιος βλέπει την δίωξή του σαν ένα «κυνήγι μαγισσών» και θεωρεί τον εαυτό του θύμα των ΜΜΕ. Σπάνια δίνει άλλωστε συνεντεύξεις και προτιμά να χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για ανακοινώσεις. Πάντως η παραίτησή του θεωρείται απίθανη. Για τον Νετανιάχου ισχύει το μότο «οι ισχυροί, καλοί ή κακοί, επιβιώνουν». Βέβαια το πολιτικό αδιέξοδο που δημιουργείται στη χώρα δεν πρέπει να υποτιμάται. Τα πράγματα μπορεί να έχουν εν τέλει διαφορετική τροπή για τον Νετανιάχου και τη χώρα του.

Ραχήλ Κλάιν

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη