Μέσα στον χειμώνα τα κρούσματα νοροϊού στις ΗΠΑ έχουν αυξηθεί αισθητά σύμφωνα με τα στοιχεία του CDC (US Center for Disease Control and Prevention).

Ο νοροϊός, γνωστός και ως «το μικρόβιο του εμετού», μεταδίδεται πολύ εύκολα μέσω της επαφής με μολυσμένες επιφάνειες, τρόφιμα και νερό, αλλά και με άτομα που είναι φορείς του ιού.

Οι πρώτοι νοροϊοί ανακαλύφθηκαν το 1972 – και έκτοτε οι γιατροί βρίσκουν ολοένα και περισσότερα είδη νοροϊών, πολλά εκ των οποίων μεταδίδονται και από άνθρωπο σε άνθρωπο.

Τι είναι όμως ο νοροϊός και πώς ακριβώς μεταδίδεται;

Πού βρίσκονται οι νοροϊοί;

Οι νοροϊοί υπάρχουν σε όλες τις περιοχές του πλανήτη και είναι υπεύθυνοι για τα μισά περίπου ιογενή κρούσματα διάρροιας.

Πιο ευάλωτοι στους νοροϊούς είναι τα παιδιά κάτω των πέντε ετών, οι ηλικιωμένοι και οι ευπαθείς ομάδες. Εξ ου και οι περισσότερες επιδημίες καταγράφονται σε παιδικούς σταθμούς ή στις μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων.

Όσο περισσότεροι άνθρωποι συνωστίζονται σε ένα μέρος για μεγάλα χρονικά διαστήματα, τόσο μεγαλύτερη είναι η πιθανότητα μετάδοσης του ιού.

Επιδημία νοροϊού είχε καταγραφεί για παράδειγμα στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου του Λονδίνου, ενώ το 2012 ένα κρουαζιερόπλοιο στη Γερμανία τέθηκε σε καραντίνα, με 67 τουρίστες – περίπου ένας στους δύο επιβάτες – να νοσεί. Το περασμένο έτος σημειώθηκε επιπλέον μία επιδημία μεγαλύτερης κλίμακας σε χωριό της Ιταλίας, όπου εκατοντάδες άνθρωποι χρειάστηκαν νοσοκομειακή περίθαλψη.

Οι νοροϊοί αναπτύσσονται μέσα στο ανθρώπινο σώμα. Πολλαπλασιάζονται στο γαστρεντερικό σύστημα και μεταδίδονται με τα σταγονίδια, τα κόπρανα ή τον εμετό. Μάλιστα ακόμη και 10 με 100 σωματίδια του ιού αρκούν για να νοσήσει ένα απολύτως υγιές άτομο – πρόκειται δηλαδή για έναν ιό που μεταδίδεται εξαιρετικά εύκολα: εάν κάποιος αγγίξει απλώς το χερούλι μίας πόρτας που έχει έστω και λίγα σωματίδια του ιού και μετά φάει κάτι με το ίδιο χέρι, μπορεί να παρουσιάσει σοβαρά συμπτώματα έπειτα από μία περίοδο επώασης μόλις 6 έως 50 ωρών.

Μπορούμε να κολλήσουμε από το φαγητό;

Ένας νοροϊός μπορεί να «αντέξει» σε ένα συγκεκριμένο περιβάλλον για αρκετό χρονικό διάστημα – και στη συνέχεια να επιστρέψει μέσω του φαγητού στο ανθρώπινο στομάχι.

Έτσι, μπορεί κανείς να μολυνθεί από νοροϊό καταναλώνοντας φρούτα και λαχανικά που φέρουν τον ιό, επειδή για παράδειγμα καλλιεργήθηκαν με λίπασμα κοπράνων ή επειδή κάποιος αγρότης απλώς δεν έπλυνε σωστά τα χέρια του, προτού μαζέψει τους καρπούς. Μπορούμε επίσης να κολλήσουμε τον ιό από την κατανάλωση οστρακοειδών από νερά ποταμών, λιμνοθαλασσών ή θαλασσών, στα οποία διοχετεύτηκαν ακατέργαστα λύματα.

Και το πιο ανησυχητικό απ’ όλα: οι νοροϊοί μπορούν να μεταδοθούν ακόμη και μέσω του πόσιμου νερού, εάν αυτό διέρχεται από αγωγούς που βρίσκονται κοντά σε αποχετευτικούς σωλήνες. Οι συχνές διακοπές στην παροχή νερού και η πτώση της πίεσης του πόσιμου νερού μπορεί να επιτρέψει στο μολυσμένο νερό να αναμειχθεί με το πόσιμο – το ίδιο ισχύει φυσικά και στις περιπτώσεις που ένας βόθρος βρίσκεται υπερβολικά κοντά σε ένα πηγάδι με πόσιμο νερό.

Πόσο καιρό μεταδίδουμε τον ιό;

Όσοι φέρουν τον ιό μπορούν να τον μεταδώσουν εύκολα κατά την περίοδο έξαρσης των συμπτωμάτων (διάρροιες και εμετοί), αλλά ακόμη και για δύο ημέρες αφ' ότου τα συμπτώματα έχουν σταματήσει εντελώς.

Μετά από αυτήν την περίοδο στελέχη του ιού απεκκρίνονται για άλλες δύο εβδομάδες ή και περισσότερο. Κατά το διάστημα αυτό όσοι έρχονται σε επαφή με άτομα που είχαν μολυνθεί από τον ιό πρέπει επομένως να ακολουθούν αυστηρά τους κανόνες καλής υγιεινής.

Πώς αντιμετωπίζεται η μόλυνση;

Οι γιατροί δεν μπορούν να κάνουν και πολλά για την αντιμετώπιση του ιού. Εάν ο ασθενής έχει χάσει πολλά υγρά, ενδέχεται να χρειαστεί έγχυση υγρών, ιδίως σε περιπτώσεις ασθένειας μικρών παιδιών ή ηλικιωμένων.

Φάρμακα για την αντιμετώπιση των νοροϊών δεν υπάρχουν. Οι ασθενείς πρέπει να απομονώνονται όσο το δυνατόν καλύτερα, ώστε να αποφευχθεί η μετάδοση του ιού, ενώ αυτοί που φροντίζουν τον ασθενή πρέπει να λαμβάνουν επιπλέον προφυλάξεις.

Πώς μπορούμε να προστατευτούμε;

Επιπλέον, δεν υπάρχει και κάποιο εμβόλιο για την πρόληψη της μόλυνσης. Το μόνο που βοηθάει είναι να πλένουμε και να απολυμαίνουμε τα χέρια μας και τα χερούλια στις πόρτες ή τις άλλες επιφάνειες που αγγίζουμε συχνά – όπως για παράδειγμα τα πληκτρολόγια, τα χειριστήρια και τις τουαλέτες.

Όταν οι φροντιστές έρχονται σε επαφή με τους ασθενείς, πρέπει να φορούν γάντια, μάσκα και ειδικά ρούχα. Το δε πλύσιμο των πιάτων και των ρούχων ενδείκνυται να γίνεται σε υψηλή θερμοκρασία.

Όσον αφορά τα τρόφιμα, πρέπει να ξεφλουδίζουμε τα φρούτα και να μαγειρεύουμε τα λαχανικά. Ωφέλιμο είναι επίσης και το εξής: να πίνουμε όσο το δυνατόν περισσότερο χυμό λεμονιού. Αν και δεν υπάρχουν προς το παρόν επαρκή επιστημονικά στοιχεία επ' αυτού, ο χυμός λεμονιού φαίνεται να είναι ευεργετικός.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς