«Σημείωσε, Μαρία, την ημερομηνία και το χρόνο γιατί αυτό το έργο θα σε ακολουθεί», έλεγε ο Μίκης Θεοδωράκης στη Μαρία Φαραντούρη στα μέσα της δεκαετίας του ΄60 όταν για πρώτη φορά της παρουσίαζε τη σύνθεση «Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν» πάνω σε στίχους του επιζήσαντα του ναζιστικού στρατοπέδου και μετέπειτα θεατρικού συγγραφέα Ιάκωβου Καμπανέλλη.

Από τότε η Μαρία Φαραντούρη έχει τραγουδήσει πολλές φορές το κορυφαίο αυτό έργο σε ολόκληρο τον κόσμο, ακόμα και στο ίδιο το στρατόπεδο «Μαουτχάουζεν» με αφορμή τα 50 χρόνια από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1995.

Συγκλόνισε η Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν

Φέτος συμπληρώνονται 75 χρόνια από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την απελευθέρωση των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Με αυτή την αφορμή η Μαρία Φαραντούρη βρίσκεται σε Γερμανία και Αυστρία για μια περιοδεία από κοινού με τον ισραηλινό τενόρο Ασάφ Καχόλι. Οι συναυλίες με τίτλο «Μαουτχάουζεν και άλλα τραγούδια για την ανθρωπότητα» ξεκίνησαν από το Αμβούργο, το Ντίσελντορφ, τη Δρέσδη και το Βερολίνο και συνεχίζονται σε Μόναχο, Στουτγάρδη, Φρανκφούρτη. Η περιοδεία ολοκληρώνεται συμβολικά την 5η Μαΐου, ανήμερα της απελευθέρωσης του στρατοπέδου Μαουτχάουζεν, με συναυλία στο Λιντς της Αυστρίας κοντά στο στρατόπεδο εξόντωσης.

Η DW ήταν παρούσα στη συναυλία του Ντίσελντορφ, την περασμένη Παρασκευή 24 Ιανουαρίου, στην αίθουσα Τονχάλε στις όχθες του Ρήνου. Η ελληνίδα τραγουδίστρια συγκλόνισε με την ερμηνεία της το γερμανικό, αλλά και το ελληνικό κοινό, που είχε κατακλύσει τον ιστορικό χώρο συναυλιών και χειροκροτούσε για πολλή ώρα όρθιο. Επί σκηνής για την παρουσίαση της «Μπαλάντας του Μαουτχάουζεν», εκτός από την Μαρία Φαραντούρη και τον Ασάφ Καχόλι, ήταν η δημοφιλής γερμανίδα ηθοποιός Ίρις Μπέρμπεν, η οποία παρουσίασε στα γερμανικά αποσπάσματα από το μοναδικό βιβλίο του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Ας σημειωθεί ότι στην αποψινή συναυλία του Βερολίνου, ανήμερα της απελευθέρωσης του στρατοπέδου στο Άουσβιτς, τα κείμενα θα παρουσιάσει ο τουρκικής καταγωγής γερμανός πολιτικός Τζεμ Έζντεμιρ.

Μήνυμα κατά του μίσους και υπέρ της ελευθερίας της άποψης

Τόσο οι διοργανωτές όσο και οι συντελεστές της περιοδείας θέλησαν με την επιλογή των τραγουδιών να στείλουν ένα μήνυμα κατά του μίσους, το οποίο ολοένα και συχνότερα δεν παραμένει μόνο στα λόγια, αλλά περνά και στη βία, στη Γερμανία, την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη. 75 χρόνια μετά το τέλος του πολέμου η περιοδεία φιλοδοξεί να γίνει βήμα υπέρ της ελεύθερης άποψης, της καλλιτεχνικής δημιουργίας, της αγάπης και της αποφασιστικότητας να υπερασπιζόμαστε πανανθρώπινες αξίες.

Μιλώντας στην Deutsche Welle για το πολιτικό μήνυμα των συναυλιών η Μαρία Φαραντούρη υπογράμμισε ότι «δεν πρέπει να επιτρέψουμε να ξαναβγούν άνθρωποι τέτοιοι που θα οδηγήσουν στον όλεθρο κα τη βαρβαρότητα. Σήμερα υπάρχει δυστυχώς ένας νέος, αφανής φασισμός, που κρύβεται πίσω από δημοκρατικές δομές ισχυριζόμενος ότι έχει απλά ακροδεξιές θέσεις χωρίς όμως να αποκαλύπτει τις πραγματικές του προθέσεις».

«Να επικρατήσει ειρήνη στον κόσμο»

Από την πλευρά του ο ισραηλινός τενόρος Ασάφ Καχόλι, ο οποίος δήλωσε ευτυχής που συνυπάρχει επί σκηνής με την ελληνίδα τραγουδίστρια, είπε στην DW ότι «με τα τραγούδια αυτά στέλνουμε το μήνυμα ότι δεν ξεχνάμε το παρελθόν και ότι αυτό μας διδάσκει. Παράλληλα διατυπώνουμε το αίτημα για ειρήνη στον κόσμο».

Εκτός από την «Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν» οι δύο ερμηνευτές παρουσίασαν και άλλα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη, όπως «Νύχτα Μαγικιά», «Ο ύπνος σε τύλιξε», «Το γελαστό παιδί» και «Δρόμοι Παλιοί», αλλά και τραγούδια των Leonard Cohen ("Dance me to the end of love"), Zülfü Livaneli («Ο μετανάστης»), τα οποία είχαν επιλεγεί έτσι ώστε να ταιριάζουν αρμονικά με την ατμόσφαιρα κατάνυξης που δημιούργησε η «Μπαλάντα του Μαουτχάουζεν».

Μήνυμα ελπίδας το τραγούδι, με το οποίο έκλεισε η συναυλία στο Ντίσελντορφ σε στίχους Γιώργου Σεφέρη και μουσική Μίκη Θεοδωράκη: «Λίγο ακόμα, να σηκωθούμε, λίγο ψηλότερα, λίγο ψηλότερα». Για το τέλος οι συντελεστές επιφύλαξαν μια έκπληξη στο κοινό. Τη Μαρία Φαραντούρη συνόδεψε μοναδικά στο μπουζούκι ο συνθέτης και διοργανωτής της περιοδείας της Greece On Tour Αλέξανδρος Καρόζας.

Με αφορμή τη συμπλήρωση, φέτος, των 95 ετών του Μίκη Θεοδωράκη η Ορχήστρα Μίκης Θεοδωράκης πραγματοποιεί από την 1η Μαΐου περιοδεία στη Γερμανία. Τραγουδούν Δημήτρης Μπάσης, Σοφία Παπάζογλου και Μαρία Ζλατάνη. Οι συναυλίες ξεκινούν την Πρωτομαγιά στο Ντίσελτορφ και συνεχίζουν στην Στουτγάρδη, το Μόναχο και το Νόι Ίζενμπουργκ κοντά στη Φρανκφούρτη.

Στέφανος Γεωργακόπουλος