«Ξαναχτίζοντας την εμπιστοσύνη» (Rebuilding Trust) είναι το σύνθημα του 54ου Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ που αρχίζει τη Δευτέρα στο Νταβός της Ελβετίας και διαρκεί πέντε ημέρες. Το παρών δίνουν περισσότεροι από 2.800 συμμετέχοντες από την παγκόσμια επιχειρηματική ελίτ, μαζί με 60 ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων, για να συζητήσουν ή και να επανεξετάσουν σημαντικές πτυχές της παγκοσμιοποίησης. Στην ατζέντα τους, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται οι πολεμικές συγκρούσεις στην Ουκρανία και στη Γάζα, η χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την αύξηση της παραγωγικότητας αλλά και την αγορά εργασίας, οι ανησυχίες για μία νέα διεθνή κρίση χρέους, οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.

Όπως αναφέρει ο διευθύνων σύμβουλος του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF), Μίρεκ Ντούσεκ, μιλώντας στους δημοσιογράφους, «η ατζέντα αποτελεί μία απάντηση στη διάβρωση εμπιστοσύνης, η οποία είναι εμφανής στα έθνη και στις κοινωνίες μας. Κάποιοι θα έλεγαν ότι συνδέεται και με βαθιές αλλαγές που συμβαίνουν γύρω μας, αλλαγές γεωπολιτικές, γεω-οικονομικές ή επίσης αλλαγές που αφορούν το κλίμα και την προστασία του περιβάλλοντος».

Διπλωματικό παρασκήνιο για Γάζα, Ουκρανία

Στη φετινή σύνοδο του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζιπίνγκ, ο νέος πρόεδρος της Αργεντινής Χαβιέ Μιλέι και ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης.

Με ενδιαφέρον αναμένονται πιθανές διαβουλεύσεις για τον πόλεμο στη Γάζα. Στο ελβετικό θέρετρο θα βρίσκονται ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, ο Ισραηλινός πρόεδρος Ισαάκ Χέρτσογκ, αλλά και ο πρωθυπουργός του Κατάρ Μοχάμεντ Μπιν Αμπντουλραχμάν Αλ Θάνι, η χώρα του οποίου έχει επωμιστεί ως τώρα κομβικό ρόλο στις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις για τη σύναψη εκεχειρίας, αλλά και την «επόμενη μέρα» στη Μέση Ανατολή.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία παραμένει στο επίκεντρο, για μία ακόμη χρονιά. Ο πρόεδρος της χώρας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δίνει το παρών στο Νταβός, ενώ παράλληλα εντείνει τις προσπάθειές του για παροχή νέας οικονομικής και στρατιωτικής βοήθειας από τους δυτικούς συμμάχους του. Σύμφωνα πάντως με την ελβετική εφημερίδα Neue Zürcher Zeitung, την Κυριακή ο Ζελένσκι έκανε μία ενδιάμεση στάση στη Βέρνη, προκειμένου να παρουσιάσει σε εκπροσώπους 80 χωρών ένα σχέδιο δέκα σημείων για την επίλυση της κρίσης. Ο Ελβετός υπουργός Εξωτερικών Ιγκνάσιο Κασίς έκανε λόγο για ένα σχέδιο «που μπορεί να αποτελέσει βάση για την ειρήνευση», ενώ «ενθαρρυντικές ενδείξεις» βλέπει και ο στενός συνεργάτης του Ζελένσκι, Άντρι Γιέρμακ.

Ανεβαίνουν οι τιμές, ασθμαίνει η ανάπτυξη

Έκδηλη είναι η ανησυχία και για τις διεθνείς οικονομικές εξελίξεις. Οι δείκτες ανάπτυξης δύσκολα ανακάμπτουν, το κόστος ζωής γίνεται όλο και πιο ακριβό, ενώ τα επιτόκια παραμένουν σε υψηλά επίπεδα. Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας στα τέλη του 2024 η διεθνής οικονομία θα καταγράφει τους χαμηλότερους δείκτες ανάπτυξης των τελευταίων 30 ετών.

Ενώ όμως οι ΗΠΑ ανθίστανται και εμφανίζουν ακόμη υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, η γεωπολιτική αστάθεια επιβαρύνει πολλές άλλες χώρες. Επιπλέον η επιβράδυνση της ανάπτυξης στην Κίνα, τη δεύτερη σε μέγεθος οικονομία του κόσμου, προκαλεί κλυδωνισμούς σε αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ασίας και της Αφρικής, εντείνοντας το χρόνιο πρόβλημα του υψηλού χρέους.

Σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη περίπου 3,3 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζουν σήμερα σε χώρες που πληρώνουν περισσότερα χρήματα για τοκοχρεολύσια, παρά για τη δημόσια υγεία και την εκπαίδευση. Το πρόβλημα επιτείνουν οι αυξανόμενες τιμές των τροφίμων και της ενέργειας. Αφρικανοί ηγέτες, όπως ο πρόεδρος της Νιγηρίας Μπόλα Αχμέντ Τινούμπου και ο Κενυάτης ομόλογός του Γουίλιαμ Ρούτο θα επιχειρήσουν να ευαισθητοποιήσουν τους συμμετέχοντες στο ζήτημα του δημοσίου χρέους.  

Ο Λέοναρντ Στίγκελερ, επιχειρηματίας, εκδότης και επενδυτής στον χώρο των ΜΜΕ, συμμετέχει στην πλατφόρμα Africa Collective, που προωθεί τα συμφέροντα της Αφρικής σε διεθνές επίπεδο. Κατά την άποψή του «το ζητούμενο είναι να οικοδομήσουμε εμπιστοσύνη προς την Αφρική, η οποία προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες. Όταν μιλάμε για μελλοντικές δουλειές, όταν μιλάμε για προσέλκυση ανθρώπινου δυναμικού, η Αφρική μας δίνει λύσεις και αυτό είναι κάτι που θα επισημάνουν οι Αφρικανοί ηγέτες».

Στο τραπέζι και η Τεχνητή Νοημοσύνη

Επιχειρηματικές ευκαιρίες προσφέρει και η εκρηκτική ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης, η οποία όμως παράλληλα προκαλεί έντονες ανησυχίες. Όχι μόνο για τη διαφαινόμενη απώλεια πολλών θέσεων εργασίας, αλλά και για τους κινδύνους παραπληροφόρησης που συνεπάγεται η αλόγιστη χρήση της και μάλιστα σε μία χρονιά κρίσιμων εκλογικών αναμετρήσεων στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ, στην Ινδία και αλλού.

Αυτό επισημαίνει και η τελευταία έρευνα του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ, που δόθηκε στη δημοσιότητα την Τετάρτη και προειδοποιεί ότι η παραποιημένη πληροφορία μπορεί κάλλιστα και να επιστρατευθεί για σκοτεινούς σκοπούς, προκαλώντας κοινωνική αναταραχή ή άλλα παρεπόμενα. Το σχόλιο του Μίρεκ Ντούσεκ από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ: «Tην προηγούμενη χρονιά είδαμε μία εκθετική αύξηση της Παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης στην αγορά. Εμείς θελουμε να βλέπουμε θετικά ακόμη και την παράνοια στις τεχνολογίες αιχμής και έχουμε ήδη θέσει το ζήτημα προς συζήτηση σε έναν διάλογο ανάμεσα στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Δεν θέλουμε να μείνουμε πίσω από τις εξελίξεις στον κλάδο της Τεχνητής Νοημοσύνης…» 

(Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου)