Mετά από πολλά χρόνια η έναρξη της περιόδου αλιείας σαρδέλας είναι σχεδόν γιορτή φέτος στην Πορτογαλία. Όχι μόνο οι καταναλωτές είναι ικανοποιημένοι, αλλά και οι ψαράδες. Από φέτος τούς επιτρέπεται να ψαρεύουν μεγαλύτερες ποσότητες και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ο λόγος είναι ότι τα αποθέματα σαρδέλας στον Ατλαντικό στα ανοιχτά της Ιβηρικής χερσονήσου αυξήθηκαν ταχύτερα από το αναμενόμενο.

«Πέρυσι υπήρχαν ήδη πολλές σαρδέλες», θυμάται ο ιδιοκτήτης του ψαράδικου Αφόνσο Βάλε. Το αλιευτικό του Aventureiro είναι το μόνο που βρίσκεται ακόμα στο λιμάνι Πενίσι. «Τα δίχτυα μας έπαθαν ζημιά, αλλά μόλις τα μπαλώσουμε αναχωρούμε», λέει ο πορτογάλος ψαράς. 

Η σαρδέλα είναι ιδιαίτερα αγαπητό και ξεχωριστό έδεσμα

Οι σαρδέλες είναι για την Πορτογαλία όπως τα λουκάνικα για τους Γερμανούς. Δεν πωλούνται μόνο σε κονσέρβες, αλλά σερβίρονται ψητές στο τραπέζι καθ΄ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού. Το πάλαι πότε φαγητό των στρατιωτικών εξελίχθηκε σε ιδιαίτερα αγαπητό και ξεχωριστό έδεσμα, το οποίο μέχρι πριν από λίγα ακόμα χρόνια κινδύνευσε να πέσει θύμα της υπεραλίευσης. Ο Ουμπέρτο Ζόρζι, επικεφαλής του συνδέσμου αλιέων σαρδέλας ΑΝΟΡ δηλώνει ότι «μια αυστηρή, αλλά λογική αλιευτική πολιτική σε συνεργασία με τους ψαράδες και τους εκπροσώπους τους απέτρεψε τα χειρότερα».

Σε αντίθεση με τα περισσότερα είδη ψαριών η αλιεία σαρδέλας δεν υπόκειται στο ευρωπαϊκό σύστημα ποσοστώσεων, το οποίο θεσπίστηκε το 1983 και δεν περιελάμβανε σαρδέλες, καθώς αλιεύονται κυρίως στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Όταν οι δύο χώρες εντάχθηκαν στην ΕΕ το 1986, υποχρεώθηκαν μόνο να αναπτύξουν δικά τους σχέδια προστασίας και αλίευσης σαρδέλας. Για το λόγο αυτό Ισπανία και Πορτογαλία εκπόνησαν από κοινού ένα πολυετές σχέδιο για την προστασία των αποθεμάτων σαρδέλας.

Τα αποθέματα επαρκούν για να καλύψουν τη ζήτηση

«Ευτυχώς που έγινε έτσι», λέει ο Ουμπέρτο Ζόρζι, «γιατί αυτό που συχνά παίρνει πολύ χρόνο στην ΕΕ μπορεί να αποφασιστεί επί τόπου σε αυθόρμητα προγραμματισμένες συναντήσεις και τηλεφωνικές διασκέψεις». Η επιτυχία αποδεικνύει ότι οι δύο χώρες έπραξαν αυτό που πρέπει. Τα αποθέματα δεν κινδυνεύουν πλέον και οι ψαράδες μπορούν να ψαρεύουν σε βάθος χρόνου χωρίς μεγάλους περιορισμούς. Χάρη στο κοινό σχέδιο των δύο χωρών διασφαλίζονται στην Πορτογαλία περίπου 3.000 θέσεις εργασίας σε 115 αλιευτικά.

Μέχρι τον Νοέμβριο επιτρέπεται η αλίευση περίπου 44.000 τόνων στον Ατλαντικό. 29.400 τόνοι, περίπου τα δύο τρίτα της συνολικής ποσότητας, αναλογούν στην Πορτογαλία. «Δεν αρκούν μόνο για να καλυφθεί η ζήτηση για φρέσκο ψάρι», λέει χαρούμενος ο Ουμπέρτο Ζόρζι: «Μπορούμε επίσης να προμηθεύσουμε τις κονσερβοποιίες, οι οποίες στο παρελθόν αναγκάζονταν να προμηθεύονται ψάρια από το Μαρόκο και την Αγγλία». Εννοείται φυσικά ότι οι πορτογάλοι ψαράδες ελπίζουν να τους επιτραπεί η αλιεία ακόμα μεγαλύτερων ποσοτήτων σαρδέλας τα επόμενα χρόνια, υπό την προϋπόθεση ότι θα συνεχιστεί η επάνοδος των αποθεμάτων.

Ο εκπρόσωπος των ψαράδων Ουμπέρτο Ζόρζι αισιοδοξεί: «Ελπίζουμε ότι η αλιεία σαρδέλας στην Πορτογαλία και την Ισπανία θα λάβει του χρόνου και πάλι τη σημαντική οικολογική πιστοποίηση αλιείας MSC, την οποία η Πορτογαλία έχασε το 2013 επειδή τα αποθέματα κινδύνευαν με εξαφάνιση.

«Η αλιεία με γρι-γρι είναι από τις πιο φιλικές προς το περιβάλλον», λέει ο ιδιοκτήτης του αλιευτικού Αφόνσο Βάλε. Επειδή τα κοπάδια της σαρδέλας εγκλωβίζονται γύρω-γύρω στο δίχτυ, δεν υπάρχει στην ουσία παρεμπίπτον αλίευμα. Ο πορτογάλος ψαράς επιβιβάζεται στο σκάφος του, το δίχτυ επισκευάζεται και το ψαράδικο είναι έτοιμο να σαλπάρει…

Γιόχεν Φάγκετ

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος