Η πανδημία έχει τελειώσει, όμως η νόσος Long-Covid εξακολουθεί να είναι παρούσα στη ζωή πολλών ανθρώπων. Ωστόσο δεν είναι ακόμη σαφές γιατί ο ιός SARS-CoV-2 προκαλεί τόσο αρνητικές μακροχρόνιες επιπτώσεις σε πολλούς νοσήσαντες. Μία ερευνητική ομάδα εκτιμά τώρα πως αυτό οφείλεται στο πώς επηρεάζονται από τον ιό τα μιτοχόνδρια, οι παραγωγοί ενέργειας των κυττάρων μας, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργία διαφόρων οργάνων, πέραν των πνευμόνων.

Παρ’ ότι η λειτουργία των μιτοχονδρίων στους πνεύμονες μπορεί να ανακάμψει με την πάροδο του χρόνου, δεν συμβαίνει το ίδιο με τα μιτοχόνδρια στην καρδιά και άλλα όργανα. Έτσι μπορεί να προκληθούν μακροχρόνιες βλάβες, που ενδέχεται να ερμηνεύουν τις συνέπειες της Long-Covid.

Τι είναι τα μιτοχόνδρια;

Τα μιτοχόνδρια είναι τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας των κυττάρων, βρίσκονται σε κάθε κύτταρο του σώματος και σχηματίζουν ένα δίκτυο ενεργειακής προμήθειας. Τα γονίδια που σχηματίζουν τα μιτοχόνδρια κατανέμονται τόσο στο DNA στον πυρήνα του κυττάρου, όσο και στο μιτοχονδριακό DNA (mtDNA). Από προηγούμενες μελέτες είναι γνωστό ότι οι πρωτεΐνες του SARS-CoV-2 μπορούν να συνδεθούν με μιτοχονδριακές πρωτεΐνες, υπονομεύοντας τη λειτουργία τους.

Τα πορίσματα της έρευνας, που έγινε υπό την επίβλεψη ομάδας από το Νοσοκομείο Παίδων της Φιλαδέλφειας (CHOP) και της Διεθνούς Ερευνητικής Ομάδας COVID-19 (COV-IRT), δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό Science Translational Medicine και προτείνουν νέες προσεγγίσεις για τη θεραπεία του κορωνοϊού, με σκοπό την εξάλειψη των συμπτωμάτων Long-Covid.

«Χρησιμοποιώντας δείγματα ιστών από ασθενείς, μπορέσαμε να εξετάσουμε πώς επηρεάζεται η γονιδιακή έκφραση στην αρχή και στο τέλος της εξέλιξης της νόσου, ενώ με ζωικά μοντέλα μπορέσαμε να συμπληρώσουμε τα κενά και να εξετάσουμε την εξέλιξη των διαφορών γονιδιακής έκφρασης με την πάροδο του χρόνου», δήλωσε ο επικεφαλής συντάκτης της μελέτης Δρ. Γιόζεφ Γκουαρνιέρι από το CHOP.

Η γονιδιακή έκφραση των μιτοχονδρίων αναφέρεται σε μια διαδικασία κατά την παραγωγή ενέργειας, όπου διάφοροι παράγοντες ρυθμίζουν τον σχηματισμό πρωτεϊνών κατά τη διάρκεια της κυτταρικής αναπνοής. Οι διαταραχές αυτής της διαδικασίας σχετίζονται, για παράδειγμα, με καρδιαγγειακές παθήσεις και παθήσεις του νευρικού συστήματος.

Μόνο οι πνεύμονες ανακάμπτουν

Η μελέτη διαπίστωσε ότι η μιτοχονδριακή λειτουργία στους πνεύμονες ανακάμπτει ήδη στη μέση φάση της λοίμωξης με SARS-CoV-2, ενώ η μιτοχονδριακή λειτουργία στην καρδιά, τα νεφρά και το ήπαρ παραμένει σε καταστολή και μειωμένη μακροπρόθεσμα.

«Η μελέτη αυτή μας παρέχει σαφείς αποδείξεις ότι δεν πρέπει πλέον να θεωρούμε τη νόσηση από κορωνοϊό μονάχα ως μια ασθένεια του ανώτερου αναπνευστικού, αλλά ως μια ασθένεια που επηρεάζει πολλαπλά όργανα», εξηγεί ο Δρ. Ντάγκλας Γουάλας, εκ των συντακτών της έρευνας και διευθυντής του Κέντρου Μιτοχονδριακής και Επιγονιδιωματικής Ιατρικής στο CHOP.

Νέες θεραπευτικές προσεγγίσεις

Είναι πιθανό τα ευρήματα αυτά να οδηγήσουν σε νέες προσεγγίσεις για τη θεραπεία του κορωνοϊού, στις οποίες το γονίδιο microRNA 2392 (miR-2392) θα μπορούσε να έχει μεγάλη σημασία. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι το miR-2392 διαδραματίζει βασικό ρόλο στην καταστολή της έκφρασης μιτοχονδριακών γονιδίων και ενισχύει τη φλεγμονή, την έλλειψη οξυγόνου στους ιστούς και άλλα τυπικά συμπτώματα του κορωνοϊού. Επιπλέον, το miR-2392 είναι παρόν μονάχα στο αίμα και τα ούρα ασθενών που είναι θετικοί στον κορωνοϊό και όχι σε ασθενείς που είναι αρνητικοί.

Τα νέα ευρήματα θα μπορούσαν να συμβάλουν στην ανάπτυξη ενός θεραπευτικού φαρμάκου με βάση το miRNA, που θα στοχεύει ακριβώς αυτά τα miR-2392. «Η εξουδετέρωση αυτού του microRNA θα μπορούσε να αναστείλει τον πολλαπλασιασμό του ιού, παρέχοντας μια πρόσθετη θεραπευτική επιλογή για τους ασθενείς που κινδυνεύουν από πιο σοβαρές επιπλοκές που σχετίζονται με τη νόσο», δήλωσε ο Δρ. Άφσιν Μπεχέστι, πρόεδρος του COV-IRT και εκ των συντακτών της μελέτης.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς