«Πώς θα εξοικονομήσετε χρήματα τα Χριστούγεννα», «Περισσότερες προσφορές λόγω κρίσης» ή ακόμη και «Μεταχειρισμένα δώρα για τις γιορτές» είναι μερικά από τα πιο δημοφιλή ρεπορτάζ των ημερών στον γερμανικό τύπο. Ο λόγος είναι προφανής: Καθώς η γερμανική οικονομία βρίσκεται σε περίοδο στασιμότητας- αν όχι ύφεσης- και για το 2024 προβλέπονται νέες αυξήσεις τιμών και φορολογικές επιβαρύνσεις, οι καταναλωτές εμφανίζονται συγκρατημένοι και προσπαθούν να αποταμιεύσουν χρήματα, εάν και όπου μπορούν.

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της εταιρείας συμβούλων EY (πρώην Ernst & Young) δύο στους τρεις Γερμανούς θα διαθέσουν λιγότερα χρήματα για χριστουγεννιάτικα δώρα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Μάλιστα ο ένας στους τέσσερις δηλώνει ότι θα δώσει «πολύ λιγότερα χρήματα». Συγκεκριμένα, η μέση δαπάνη για τα δώρα των εορτών φτάνει τα 250 ευρώ, έναντι 252 ευρώ το 2022, 273 το 2021 και 281 ευρώ το έτος 2019, πριν από την έναρξη της πανδημίας. Κάθε πέρσι και καλύτερα, με άλλα λόγια. Αν συνυπολογίσουμε μάλιστα τον πληθωρισμό, φαίνεται ότι οι Γερμανοί θα δαπανήσουν ελαφρώς λιγότερα χρήματα, αλλά και για πολύ λιγότερα δώρα.

Σε παρεμφερή έρευνα του Ινστιτούτου INSA Consulere για την καθολική εφημερίδα Die Tagespost, στις αρχές Δεκεμβρίου, σχεδόν το 50% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι θα ξοδέψει λιγότερα χρήματα για δώρα, το 14% λέει ότι δεν πρόκειται να κάνει δώρα, ενώ ένα ποσοστό 30% θα κινηθεί στα περσινά επίπεδα καταναλωτικής δαπάνης.

«Ανησυχία» για το 2024

Μετά την τελευταία απόφαση του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου για τον προϋπολογισμό, που προκάλεσε «πολιτικό σεισμό» στο Βερολίνο και αναθεώρηση δαπανών για το επόμενο έτος, είναι ξεκάθαρο ότι έρχονται νέες αυξήσεις για τα νοικοκυριά στη Γερμανία. Κατ' αρχάς, από την 1η Ιανουαρίου επανέρχεται ο συντελεστής ΦΠΑ 19% στην εστίαση, που είχε μειωθεί στο 7% λόγω πανδημίας. Από την αύξηση αυτή το υπουργείο Οικονομικών αναμένει επιπλέον έσοδα άνω των 3 δις ευρώ, αλλά οι εστιάτορες προειδοποιούν για αυξήσεις τιμών άνω του 10%.

Νέες αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας θα φέρει η επιβολή τέλους περιβαλλοντικής προστασίας για εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Αλλά και οι πλαστικές συσκευασίες που χρησιμοποιούνται στη μεταποίηση θα υποστούν φορολογική επιβάρυνση, την οποία οι επιχειρήσεις του κλάδου προφανώς θα μετακυλίσουν στον καταναλωτή, με την τελική επιβάρυνση να εκτιμάται γύρω στα 30 ευρώ ετησίως. Νέες αυξήσεις στα τρόφιμα θα πυροδοτήσει, εάν τελικά υλοποιηθεί εντός του έτους, και η κατάργηση της κρατικής επιδότησης για το πετρέλαιο αγροτικής χρήσης.

Πριν καν ανακοινωθούν οι τελευταίες αυτές επιβαρύνσεις, έρευνα της εταιρείας συμβούλων BearingPoint έδειχνε ότι το 95% των Γερμανών εκφράζει «απαισιοδοξία» για την οικονομική του κατάσταση το 2024. Το 97% αναμένει νέες αυξήσεις βασικών αγαθών και μάλιστα το 46% εκτιμά ότι οι αυξήσεις θα είναι μεγαλύτερες από εκείνες των τελευταίων μηνών. Αυτό το τελευταίο πάντως δεν συμβαδίζει με τις εκτιμήσεις των ειδικών, που υπολογίζουν τον πληθωρισμό στη Γερμανία στο 3,2%, δηλαδή στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Ιούνιο του 2021.

«Μεταχειρισμένα» δώρα; Γιατί όχι;

Σε μία προσπάθεια να εξοικονομήσουν χρήματα, όλο και περισσότεροι Γερμανοί εξετάζουν το ενδεχόμενο να χαρίσουν δώρα …από δεύτερο χέρι. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Γερμανικού Συνδέσμου Λιανικής Πώλησης (HDE), που εκπροσωπεί πάνω από 100.000 επιχειρήσεις του κλάδου, το 60% των ερωτηθέντων λέει ότι «το σκέφτεται».Στα τέλη του 2022 το αντίστοιχο ποσοστό δεν ξεπερνούσε το 40%. Πρόκειται κυρίως για μεταχειρισμένα έπιπλα και είδη διακόσμησης.

Σήμερα το 51% των ερωτηθέντων λέει ότι έχει ήδη κάνει ένα «μεταχειρισμένο δώρο», ενώ ιδιαίτερα υψηλό είναι το ποσοστό στις ηλικίες 35-44 ετών. «Ασφαλώς η κακή ψυχολογία ορισμένων καταναλωτών και τα αυξανόμενα ποσοστά αποταμίευσης συμβάλλουν στην αύξηση της ζήτησης για second hand δώρα», τονίζει εκπρόσωπος του κλάδου.

Το παρηγορητικό στοιχείο για τους Γερμανούς είναι ότι ακόμη και οι πλούσιοι γείτονές τους, οι Ελβετοί, πιέζονται οικονομικά. Η μέση δαπάνη για χριστουγεννιάτικα δώρα στην Ελβετία, όπως προκύπτει από μελέτη της EY, ανέρχεται φέτος σε 282 φράγκα, δηλαδή στα χαμηλότερα επίπεδα από το 2015. Το 2022 οι Ελβετοί είχαν δαπανήσει, κατά μέσο όρο, 343 φράγκα για τα δώρα των εορτών.