«Οι προθέσεις των πολιτικών ηγεσιών, όπως κι αν εκφράζονται αυτές κάθε φορά, αποτελούν το βασικό υλικό που πρέπει να συλλέγουμε και να αναλύουμε», δήλωσε την Τρίτη ο Τζέιμς Κλάπερ, επικεφαλής και συντονιστής των 16 αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, κατά τη διάρκεια ακρόασης ενώπιον του Κογκρέσου στη Ουάσιγκτον. Ο Κλάπερ υπεραμύνθηκε έτσι των παρακολουθήσεων κορυφαίων πολιτικών ανά τον κόσμο από πλευράς ΗΠΑ. Στο πλευρό του είχε και τον επικεφαλής της NSA Κιθ Αλεξάντερ, ο οποίος -απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις- εμφανίστηκε πεπεισμένος ότι η Ευρώπη επιδίδεται και αυτή με τη σειρά της σε παρακολουθήσεις των ΗΠΑ και των αμερικανών πολιτικών, επιρρίπτοντας στις ευρωπαϊκές μυστικές υπηρεσίες ότι συλλέγουν με μαζικό τρόπο δεδομένα των ευρωπαίων πολιτών.

Συνυπεύθυνες και οι ευρωπαϊκές μυστικές υπηρεσίες;

Ο Τζέιμς Κλάπερ δεν επιβεβαίωσε μεν ότι οι ΗΠΑ υπέκλεψαν τηλεφωνικές συνδιαλέξεις της γερμανίδας καγκελαρίου Άγκελα Μέρκελ ή άλλων κορυφαίων πολιτικών, ωστόσο σημείωσε ότι είναι σε γενικές γραμμές «απολύτως» χρήσιμο να αποκτά κανείς πρόσβαση σε επικοινωνίες τέτοιου είδους. «Είναι για εμάς αναντικατάστατο να γνωρίζουμε τι κινεί τις χώρες, ποια είναι η πολιτική τους» υπογράμμισε ο επικεφαλής των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών ενώπιον του Κογκρέσου, αποκαλύπτοντας ότι στους συνηθέστερους στόχους παρακολούθησης ανήκουν και επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων.

Ο επικεφαλής της NSA από την πλευρά του κατέστησε συνυπεύθυνες τις μυστικές υπηρεσίες διαφόρων χωρών για τη συλλογή εκατομμυρίων δεδομένων από τηλεφωνικές συνδιαλέξεις, γεγονός που έχει προκαλέσει μεγάλη δυσθυμία στην Ευρώπη. Ο Κιθ Αλεξάντερ χαρακτήρισε «εντελώς εσφαλμένα» τα δημοσιεύματα του τύπου που τις προηγούμενες ημέρες απέδωσαν το σύνολο της ευθύνης στην NSA, επισημαίνοντας ότι στη συλλογή των δεδομένων συμμετείχαν και οι μυστικές υπηρεσίες στη Γαλλία, την Ισπανία και την Ιταλία, οι οποίες τα προωθούσαν εν συνεχεία στην NSA. O επικεφαλής της NSA επέρριψε στον αμερικανό πληροφοριοδότη Έντουαρντ Σνόουντεν και στους δημοσιογράφους παρερμηνεία των εγγράφων που ήρθαν στην κατοχή τους, ενώ διευκρίνισε ότι η παροχή των δεδομένων από τις ευρωπαϊκές μυστικές υπηρεσίες στις ΗΠΑ έγινε στο πλαίσιο ενός μεγάλης κλίμακας προγράμματος ανταλλαγής πληροφοριών με σκοπό τη διασφάλιση της εθνικής άμυνας και την υποστήριξη στρατιωτικών επιχειρήσεων.

Μεταστροφή του Λευκού Οίκου

Γεγονός είναι πάντως ότι οι αυξανόμενες πιέσεις που ασκούνται στο Λευκό Οίκο από το εσωτερικό και -κυρίως- το εξωτερικό με αφορμή τη δράση της NSA κινητοποίησαν τον Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος παρουσιάζεται πλέον έτοιμος να προχωρήσει σε αλλαγές. Σύμφωνα με τους Times της Νέας Υόρκης, ο αμερικανός πρόεδρος είναι καταρχήν πρόθυμος να βάλει τέλος στις παρακολουθήσεις αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων σε σύμμαχες χώρες. Ο αμερικανός ειδικός σε θέματα ασφάλειας Λάρι Κορμπ θεωρεί απαραίτητη τη στενή συνεργασία των ΗΠΑ με τους συμμάχους τους, ώστε να καταστεί δυνατός ο αυστηρότερος έλεγχος της NSA. O Λ. Κορμπ εκτιμά ότι θα έπρεπε και η NSA, κατά το πρότυπο της CIA, να υποχρεωθεί να ενημερώνει τον αμερικανό πρόεδρο και τη Γερουσία πριν τη διεξαγωγή επιχειρήσεων. Ο αμερικανός ειδικός θεωρεί ότι η τεχνική δυνατότητα των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών να παρακολουθούν το τηλέφωνο της Άγκελα Μέρκελ δεν τους δίνει το δικαίωμα να προβαίνουν σε αυτή την ενέργεια. Και όπως λέει: «Η τεχνολογία παρακολούθησης έχει ξεπεράσει την πολιτική και χρειαζόμαστε κανόνες».

Ενδεικτική του ότι η αμερικανική κυβέρνηση μετακινείται από την αρχική της θέση, κάνοντας βήματα προσέγγισης προς την ευρωπαϊκή πλευρά, είναι και η τοποθέτηση της αμερικανίδας προέδρου της επιτροπής μυστικών υπηρεσιών της Γερουσίας, υπέρ της συνολικής επανεκτίμησης όλων των προγραμμάτων των μυστικών υπηρεσιών. Ο Λάρι Κορμπ και άλλοι αναλυτές από την Ουάσιγκτον βλέπουν στην τοποθέτηση της Ντάιαν Φάινσταϊν ένα προειδοποιητικό μήνυμα προς την NSA.

Με στόχο μια συμφωνία «No Spy»

Αντιπροσωπεία υψηλόβαθμων συνεργατών της καγκελαρίου Μέρκελ βρίσκεται στην Ουάσιγκτον και θα συναντηθεί σήμερα με εκπροσώπους της αμερικανικής κυβέρνησης. Μεταξύ των γερμανών αξιωματούχων είναι ο σύμβουλος της κ. Μέρκελ για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Κρίστοφ Χόισγκεν, και ο συντονιστής των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών, Γκύντερ Ράις και μεταξύ των αμερικανών συνομιλητών τους θα είναι τόσο η σύμβουλος ασφαλείας του Λευκού Οίκου, Ράις όσο και ο συντονιστής των 16 αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών, Κλάπερ.

Δύο είναι τα κεντρικά ζητήματα στην ατζέντα των γερμανών αξιωματούχων. Πρώτον, θα ζητήσουν εξηγήσεις για την παρακολούθηση του κινητού τηλεφώνου της κ. Μέρκελ απο την αμερικανική μυστική υπηρεσία NSA. Και, δεύτερον, θα θέσουν θέμα σύναψης διμερούς συμφωνίας με την οποία θα απαγορεύεται και για τις δύο πλευρές η παρακολούθηση της κυβέρνησης, υπηρεσιών και διπλωματικών αντιπροσωπειών του άλλου κράτους.

Αισιόδοξος ότι ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί, όχι μόνο για τη Γερμανία αλλά και για την ΕΕ ως σύνολο, είναι ο πρόεδρος της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο γερμανός Έλμαρ Μπροκ, ο οποίος βρίσκεται στην Ουάσιγκτον ως επικεφαλής αντιπροσωπείας ευρωβουλευτών. Μιλώντας στην εφημερίδα BILD ο κ. Μπρόκ εξέφρασε την άποψη ότι οι αμερικανοί συνομιλητές έχουν κατανοήσει τη μεγάλη πολιτική ζημιά που έχει προκαλέσει το σκάνδαλο παρακολούθησης και συνεπώς είναι ανοιχτοί στην «προσαρμογή της προστασίας των δεδομένων» στα ευρωπαϊκά στάνταρντ.

Σε μια εν μέρει διαφορετική εκτίμηση καταλήγει ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων, ο γερμανός Γιάν Φίλιπ Άλμπρεχτ, ο οποίος ανήκει στην αντιπροσωπεία του κ. Μπροκ. Μιλώντας στον ραδιοφωνικό σταθμό Deutschlandfunk, ο κ. Άλμπρεχτ δηλώνει ότι πιθανώς οι ΗΠΑ να συμφωνήσουν στην απαγόρευση της παρακολούθησης αρχηγών κρατών και πολιτικών θεσμών στην ΕΕ. Αυτό όμως, δεν σημαίνει ότι θα σταματήσουν και τη μαζική παρακολούθηση των ευρωπαίων πολιτών.

Dpa / Gero Schließ, Άρης Καλτιριμτζής, Παναγιώτης Κουπαράνης

Υπεύθ. σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος