Πολύς λόγος γίνεται αυτές τις μέρες για τις ζώνες τράνζιτ στις οποίες - όπως ακριβώς και στα αεροδρόμια - οι πρόσφυγες θα υποβάλλονται σε έλεγχο με γρήγορες διαδικασίες ώστε να διαπιστωθεί, εάν πληρούν τους όρους για να καταθέσουν αίτηση χορήγησης ασύλου και να παραμείνουν στη χώρα. Η εμπειρία από την αντίστοιχη διαδικασία στα αεροδρόμια έχει δείξει ότι μια τέτοια διαδικασία δεν είναι δυνατόν να γίνει στο "πόδι", σε συνθήκες κράτησης και από αστυνομικούς.

"Χρειάζεται χρόνος και κατάλληλες γνώσεις"

Η γερμανική οργάνωση Pro Asyl έχει καταγράψει περιπτώσεις προσφύγων από την Ερυθραία, που είχαν κακοποιηθεί και βασανιστεί εκεί, και που μετά από επείγουσες διαδικασίες απελάθηκαν από τη Γερμανία και τώρα βρίσκονται στη φυλακή. Ο επικεφαλής της οργάνωσης Γκίντερ Μπούκχαρντ υποστηρίζει ότι μια τέτοια διαδικασία είναι διαφιλονικούμενη με βάση τις αρχές του κράτους δικαίου διότι καταρχάς ένας αστυνομικός - όπως προβλέπει το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εσωτερικών για τους πρόσφυγες - δεν είναι σε θέση να αναλάβει τη διεκπεραίωση μιας τόσο πολύπλοκης διαδικασίας.

«Η διαδικασία της ανάκρισης αναλαμβάνεται από υπάλληλους της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ασύλου», λέει. «Πρέπει να γίνει από αυτούς γιατί ξέρουν τι θα πρέπει να ρωτήσουν. Αυτό δεν μπορούν να το κάνουν οι αστυνομικοί. Σε μια τέτοια διαδικασία πρέπει να διαπιστωθεί πρωτίστως από πού έρχονται οι πρόσφυγες. Για παράδειγμα, όταν φτάσει ένας Σύρος στα γερμανικά σύνορα, δεν γίνεται να απωθηθεί πίσω στην Αυστρία, αλλά σε εκείνη τη χώρα από την οποία εισήλθε για πρώτη φορά στην ΕΕ, πιθανότατα στην Ουγγαρία. Το άλλο θέμα είναι ότι στην απόφαση θα πρέπει να προσμετρήσει κανείς τι περιμένει τον πρόσφυγα στη χώρα που μπήκε. Όπως επίσης χρειάζεται γνώση της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αλλά και των γερμανικών δικαστηρίων. Πολλές απελάσεις, για παράδειγμα, στην Ουγγαρία, όπως παλαιότερα στην Ελλάδα, σταμάτησαν διότι οι συνθήκες κράτησης εκεί ήταν απάνθρωπες. Δεν μπορούμε εμείς στη Γερμανία να καταργούμε έτσι απλά τα ανθρώπινα δικαιώματα».

«Πρόκειται για ανθρώπινες ζωές»

Ο Γκίντερ Μπούκχαρντ υπογραμμίζει ιδιαίτερα ότι όλη αυτή η διαδικασία δεν μπορεί να γίνει υπό συνθήκες πίεσης χρόνου, διότι αφενός οι άνθρωποι που θα την κάνουν πρέπει να έχουν εκπαιδευτεί κατάλληλα, αφετέρου, χρειάζεται ένα κλίμα ηρεμίας, στο οποίο οι πρόσφυγες να μπορούν να εξιστορήσουν τους λόγους που τους οδήγησαν στην προσφυγιά.

«Πως μπορεί να αναζητήσει κάποιος τις αιτίες της προσφυγιάς σε μια κατεπείγουσα διαδικασία και σε κατάσταση στρες; Διαθέτουμε την εμπειρία από το αεροδρόμιο της Φραγκφούρτης τη δεκαετία του '90, όπου ελήφθησαν προφανώς λανθασμένες αποφάσεις και κινδύνευσαν ανθρώπινες ζωές. Ένας πρόσφυγας από την Ινδία, απειλούνταν με θανατική ποινή, απελάθηκε τελικά και σήμερα βρίσκεται παράνομα στη φυλακή, παρά την απόφαση που εξέδωσε αργότερα δικαστήριο, σύμφωνα με την οποία πρόκειται για περίπτωση παροχής ασύλου. Με άλλα λόγια, οι επείγουσες διαδικασίες οδηγούν στο να διακινδυνεύονται ανθρώπινες ζωές».

DLF/ Πέτερ Κάπερν / Ειρήνη Αναστασοπούλου