Ο αριθμός των προσφύγων και μεταναστών που καταφθάνουν στην Ιταλία, κυρίως μέσω Λιβύης, μειώθηκε φέτος κατά 75% σε σύγκριση με την περσινή χρονιά: από τις αρχές του 2018 μέχρι σήμερα ήταν 13.000 άνθρωποι. Η περιοριστική πολιτική της ΕΕ στο προσφυγικό απέδωσε καρπούς και μάλιστα πριν αναλάβει καθήκοντα η νέα κυβέρνηση Κόντε. Και όμως η νέα λαϊκιστική κυβέρνηση στην Ιταλία παριστάνει ότι έχει να αντιμετωπίσει «εισβολή προσφύγων», όπως το διατύπωσε ο ακροδεξιός υπ. Εσωτερικών Ματέο Σαλβίνι. Η ιταλική κυβέρνηση διογκώνει το «πρόβλημα» τη στιγμή ακριβώς που αυτό συρρικνώνεται.

Ο Σαλβίνι προχωρά περισσότερο και εξαγγέλλει απελάσεις. Η προηγούμενη κυβέρνηση απέλασε πέρυσι 6.500 ξένους, ο Σαλβίνι θέλει να διώξει τώρα «500.000». Να δούμε κατ’ αρχήν αν βρει τόσους πολλούς. Στη συνέχεια θα πρέπει να χρηματοδοτήσει τεράστια στρατόπεδα απελάσεων, να βρει χώρες που θα τους δεχθούν και να ξοδέψει 2,3 δις ευρώ για την όλη διαδικασία. Γι’ αυτό και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις επί τόπου υπολογίζουν ότι τελικά θα γίνουν μόνο μερικές συμβολικές απελάσεις, για να μπορεί να ισχυρισθεί η ακροδεξιά «Λέγκα» ότι κάνει καλά τη δουλειά της.

Αυτό όμως που πραγματικά αλλάζει στην Ιταλία είναι το κοινωνικό κλίμα. Το μένος κατά των ξένων γίνεται τώρα της μόδας, κι ας τους χρειάζονται ως φθηνά εργατικά χέρια κυρίως στις νότιες αγροτικές περιοχές. Εκεί ακριβώς πυροβολήθηκε θανάσιμα πριν από λίγες μέρες ένας Αφρικανός, άλλοι δύο τραυματίστηκαν. Η ΕΕ έχει αναγνωρίσει ότι η Ιταλία και η Ελλάδα επιβαρύνονται περισσότερο ως χώρες εισόδου προσφύγων και μεταναστών. Η ανακατανομή τους σε όλες τις χώρες της ΕΕ απέτυχε.

Το σύστημα ανακατανομής μπλοκάρεται από ξενοφοβικές και συντηρητικές κυβερνήσεις, όπως στην Ουγγαρία, την Πολωνία, αλλά και την Αυστρία. Τώρα οι δεξιοί λαϊκιστές στην Ιταλία ζητούν το ακριβώς αντίθετο. Την κατάργηση της αρχής ότι βασικά υπεύθυνη για τους πρόσφυγες είναι η χώρα εισόδου τους στην ΕΕ. Ο Σαλβίνι ζητά αυτόματο σύστημα κατανομής τους στην Ευρώπη μόλις πατήσουν το πόδι τους στη «γη της επαγγελίας». Θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να εναρμονίσει κανείς αυτές τις διαμετρικά αντίθετες προσεγγίσεις. Απ’ αυτή την άποψη η νέα ιταλική κυβέρνηση περιπλέκει ακόμα περισσότερο την ευρωπαϊκή συνεννόηση για ένα ενιαίο σύστημα παροχής πολιτικού ασύλου.

Μπερντ Ρίγκερτ