To 2015 ξεκίνησε με μία τραγική σύμπτωση. Το μυθιστόρημα του γάλλου συγγραφέα Μισέλ Ουελμπέκ «Υποταγή», το οποίο θέλει τον πρόεδρο της Γαλλίας εν έτει 2022 να είναι μουσουλμάνος, εμφανίστηκε στα βιβλιοπωλεία στις 7 Ιανουαρίου. Την ίδια μέρα δύο ισλαμιστές δολοφόνησαν δώδεκα ανθρώπους στα γραφεία του σατιρικού περιοδικού Charlie Hebdo στο Παρίσι. Μετά την επίθεση χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν εκφράζοντας την αλληλεγγύη τους με το σύνθημα «Je suis Charlie». Το μυθιστόρημα του Ουελμπέκ έγινε best seller σε πολλές χώρες.

Το 2015 ήταν επίσης έτος προσέγγισης μεταξύ Γερμανίας και Ισραήλ. Το Βερολίνο και η Ιερουσαλήμ έκαναν από κοινού μια ανασκόπηση στις πενηντάχρονες διπλωματικές τους σχέσεις: εκθέσεις, συμπόσια, κοινές εκδόσεις βιβλίων και επισκέψεις στις δύο χώρες σηματοδότησαν την επέτειο. Στα πλαίσια της συγκυρίας τιμήθηκε τον Ιούνιο του 2015 με το Διεθνές Λογοτεχνικό Βραβείο, το οποίο απονέμεται στη Γερμανία σε ξενόγλωσσα λογοτεχνικά έργα, ο ισραηλινός συγγραφέας Άμος Οζ και η μεταφράστριά του Μίριαμ Πρέσλερ για το μυθιστόρημα «Ιούδας».

Για το επιστημονικό και συγγραφικό του έργο τιμήθηκε επίσης με το Βραβείο Ειρήνης των γερμανών Βιβλιοπωλών ο γερμανοϊρανός συγγραφέας Ναβίντ Κερμάνι. «Επικαλούμενοι το Ισλάμ οι ιθύνοντες στη Σαουδική Αραβία σταυρώνουν ανθρώπους, ενώ στο Ιράν απαγορεύουν τα σημαντικότερα έργα της σύγχρονης λογοτεχνίας», τόνισε ο Κερμάνι στον ευχαριστήριο λόγο του.

Δύο γυναικείες φωνές για τον σύγχρονο κόσμο

Αν και δεν κέρδισε το Γερμανικό Βραβείο Βιβλίου, για το οποίο ήταν υποψήφια, η γερμανίδα συγγραφέας Τζένι Έρπενμπεκ έγραψε ένα βιβλίο το οποίο συζητήθηκε πολύ, περισσότερο για το θέμα και λιγότερο για την αξία του. Πρόκειται για το μυθιστόρημά της «Πηγαίνω, πήγα, έχω πάει», στο οποίο απεικονίζεται η ζωή προσφύγων από την Αφρική στο Βερολίνο.

Η ύψιστη λογοτεχνική διάκριση ήρθε, όπως συμβαίνει πάντα, στο τέλος του χρόνου. «Είμαι μία συλλέκτης ιστοριών», είπε η Λευκορωσίδα συγγραφέα Σβετλάνα Αλεξίεβιτς στην ομιλία της κατά την απονομή του βραβείου Νόμπελ. Στα βιβλία της είναι καταγεγραμμένες οι αφηγήσεις που της εκμυστηρεύτηκαν σε συνεντεύξεις άνθρωποι από τη Σοβιετική Ένωση, την Ουκρανία και τη Λευκορωσία. «Η πολυφωνική γραφή της είναι ένα μνημείο του πόνου και του θάρρους στην εποχή μας» τόνισε η επιτροπή των βραβείων Νόμπελ αιτιολογώντας της επιλογή της.

Δημήτρης Ελευθεράκης (dw)