Ήταν κεραυνός εν αιθρία. Εκείνη την ημέρα, κατακαλόκαιρο Αυγούστου του 2021, ο δείκτης τιμών φυσικού αερίου "τρελάθηκε" στην κυριολεξία. “Είχε σκαρφαλώσει στα 100 δολάρια ανά ΜΜBtu, ενώ ένα χρόνο νωρίτερα ήταν κοντά στα 10 δολάρια, δεν το είχαμε ξαναζήσει”. Ο Γιάννης Πολίτης θυμάται πολύ καλά τον “νευρικό κλονισμό” που υπέστη ο κλάδος του σε όλον τον κόσμο. Κυρίως όμως οι προμηθευτές ενέργειας στη Γερμανία, μια χώρα που επαναπαύθηκε στο φθηνό φυσικό από τη Ρωσία και δεν είχε καν κάνει δεύτερες σκέψεις για το ενδεχόμενο οι Ρώσοι να διέκοπταν την τροφοδοσία μέσω του Nord Stream 2. Ο κίνδυνος να μείνει στα "κρύα του λουτρού" ορατός. Η κυβέρνηση του Όλαφ Σολτς άρχισε αγώνα δρόμου για να υποκαταστήσει τη ρωσική ενέργεια, με τον υπουργό Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ να ζητά εναλλακτική στο Κατάρ κι άλλες χώρες.Ο Πολίτης, μοναδικός Έλληνας trader LNG του Λονδίνου, παρακολουθεί από πολύ κοντά τις εξελίξεις. Εργάζεται σε μια από τις μεγαλύτερες εταρείες εξόρυξης, εκμετάλλευσης και πώλησης κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου χώρας της Ασίας που συγκαταλέγεται στις 500 μεγαλύτερεςς στον κόσμο. Πρόκειται για την Petronas με έδρα την Κουάλα Λουμπούρ στη Μαλαισία. Αλλά ο κύριος τομέας δραστηριοποίησής του είναι το υγροποιημένο φυσικό άεριο με γραφεία σε δεκάδες χώρες και πάνω από 100 θυγατρικές. 

Στα άδυτα του κλάδου και των τιμών

Από τον 9ο όροφο του γραφείου του στο City του Λονδίνου με φόντο τον Καθεδρικό του Αγίου Παύλου, ο Γιάννης Πολίτης χρειάστηκε πολλές φορές αργότερα να ανατρέξει σε αυτές τις στιγμές. Ιδιαίτερα όταν από τον Ιανουάριο του 2022 είχε αρχίσει να γίνεται σαφές ότι επίκειται ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. "Αλλά το περασμένο καλοκαίρι δεν αντιληφθήκαμε τον γεωπολιτικό κίνδυνο. Ήταν δύσκολο να δει κανείς που πάνε τα πράγματα. Η Ρωσία έστελνε λιγότερο φυσικό αέριο στην Ευρώπη από το καλοκαίρι του 2021 και έτσι οι τιμές άρχισαν να ανεβαίνουν πολύ. Εικάζαμε ότι θα ήταν κάτι παροδικό, αλλά τελικά ήρθε ο πόλεμος με πολλούς χαμένους". Ο πόλεμος στην Ουκρανία έφερε τα πάνω κάτω τόσο σε καταναλωτές όσο και σε εμπόρους φυσικού αερίου.Ο Έλληνας οικονομολόγος ασχολείται γενικότερα με το κομμάτι του υγροποιημένου φυσικού αερίου σε μια παγκόσμια αγορά με τους δικούς της κανόνες. Με μεγάλο βαθμό δυσκολίας που απαιτεί καλά αντανακλαστικά και προσαρμοστικότητα στις εκάστοτε συνθήκες, έκθεση σε μεγάλες μεταβολές και ανάληψη κινήσεων υψηλού ρίσκου. Και όλα αυτά μαζί θα πρέπει να ξέρει κανείς πώς να τα συνδυάζει και να τα διαχειρίζεται. Ικανότητες που δεν μαθαίνονται σε κανένα πανεπιστήμιο παρά μόνο στην καθημερινή πράξη και τριβή.

Μια τυπική εργασιακή μέρα του Γιάννη Πολίτη ξεκινά με την ενημέρωση για το πώς κινούνται οι διάφορες αγορές φυσικού αερίου παγκοσμίως. Καθορίζεται η στρατηγική της εταιρείας και μετά παίρνει φωτιά το τηλέφωνο. Ξεκινούν οι επαφές με άλλες εταιρείες όπου γίνεται καταγραφή του ενδιαφέροντος για πώληση των φορτίων. “Το LNG έχει δική του αγορά και διαφορετική τιμολόγηση από ό,τι το φυσικό αέριο, αλλά συνδέεται με αυτό. Δεν πάμε σε ένα χρηματιστήριο για να την διαπραγματευτούμε, αλλά την κάνουμε μέσω τηλεφώνου με άλλες εταιρείες. Αντίθετα, οι τιμές φυσικού αερίου αλλάζουν κάθε μέρα, η διαπραγμάτευση γίνεται στα χρηματιστήρια, το μεγαλύτερο στην Ευρώπη είναι ο δείκτης τιμών TTF στην Ολλανδία, υπάρχει ο NBP στο Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και ο HH στις ΗΠΑ». Η κύρια δραστηριότητά της εταιρίας του είναι η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της με λελογισμένες κερδοσκοπικές κινήσεις. Διαχειρίζεται το 50% ενός σταθμού εισαγωγής LNG στην Ουαλία όπου αεριοποιείται και πηγαίνει στο Ηνωμένο Βασίλειο και μέσω αγωγών στην υπόλοιπη Ευρώπη.

“Η καρδιά μου είναι στην Ελλάδα”

Τώρα η πρώτη ψυχρολουσία με τις αυξημένες τιμές ενέργειας πέρασε, η Ευρώπη και οι κάτοικοί της γενικότερα ανταποκρίθηκαν στα μέτρα εξοικονόμησης και η αγωνία εστιάζεται στο πώς θα διαμορφωθεί η τιμή φυσικού αερίου το ερχόμενο διάστημα. “Εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως οι καιρικές συνθήκες, αλλά και η παγκόσμια ζήτηση” λέει ο Γιάννης Πολίτης.“Προς το παρόν δεν υπάρχει ένδειξη ότι θα ζήσουμε έντονα την κρίση του προηγούμενου χειμώνα.Οι τιμές, αν πάνε έτσι τα πράγματα, θα συνεχίσουν καθοδική πορεία τουλάχιστον μέχρι το καλοκαίρι του 2023. Η πτώση οφείλεται στο ό,τι η Ευρώπη έχει πολύ ψηλά ποσοστά φυσικού αερίου στις αποθήκες της, γύρω στο 60%. Αυτό θεωρείται ιστορικά υψηλό ποσοστό" επισημαίνει. "Άρα λογικά θα χρειαστεί πολύ λιγότερο φυσικό αέριο για να γεμίσουμε τις αποθήκες για τον επόμενο χειμώνα. Προς το παρόν δεν φαίνεται ότι θα ζήσουμε έντονα την κρίση του περασμένου καλοκαιριού”. Για το πλαφόν φυσικού αερίου που αποφάσισε η ΕΕμε ανώτατο όριο χονδρικής τιμής τα 180 ευρώ ανά μεγαβατώρα για συμβόλαια μηνός, ο Γιάννης Πολίτης θεωρεί ότι δεν μπορεί να τηρηθεί διότι εάν οι τιμές αυξηθούν και η Ασία μπορεί να τις πληρώσει, απλά τα καράβια με υγροποιημένο αέριο θα παρακάμψουν την Ευρώπη. “Υπάρχει δυσκολία σε αυτό” λέει, “κατά τη γνώμη μου είναι ένα πλαφόν που δεν έχει κάποιο πρακτικό αποτέλεσμα μέχρι στιγμής. Είναι ένα ψυχολογικό πλαφόν περισσότερο παρά ουσιαστικό, κι αν υπάρξει πρόβλημα θα αναπροσαρμοστεί προς τα πάνω”. 

Ο Γιάννης Πολίτης μιλά με τη βεβαιότητα κάποιου που επενδύει στη δουλειά του, που ξέρει τί λέει. Που έρχεται σε επικοινωνία καθημερινά με πάρα πολλούς ανθρώπους σε όλον τον πλανήτη. Που ταξιδεύει για να μάθει μέσα από συνέδρια και προσωπικές επαφές. “Με γοητεύει ότι η παγκόσμια αγορά του LNG είναι τελικά μια μικρή κοινότητα" λέει. “Αλλά έχω ακόμη πολλά να μάθω, να αναπτύξω περισσότερες δεξιότητες, να γίνω καλύτερος σε αυτό που κάνω. Το LNG είναι μια αγορά που συνεχώς εξελίσσεται, κάθε μέρα είναι διαφορετική. Κι αυτό με γοητεύει”. Ο ενεργειακός κολοσσός στον οποίο εργάζεται εδώ και έξι χρόνια, εφάρμοσε μια πολύ έξυπνη στρατηγική. Διέβλεψς τις ικανότητές του και του εμπιστεύθηκε νέους τομείς ευθύνης σε ένα ανταγωνιστικό περιβάλλον. “Μπορεί να χρειαστείς μήνες για να πουλήσεις ή να αγοράσεις στην τιμή που θέλεις, εβδομάδες ή μέρες στην καλύτερη περίπτωση. Όλα είναι ρευστά, ο κλάδος είναι βαρόμετρο γεωπολιτικών εξελίξεων”.

Και η Ελλάδα που χωρά σε όλα αυτά; “Η καρδιά μου είναι στην Ελλάδα, αλλά επαγγελματικά οι περισσότερες εταιρείες εμπορίας LNG είναι κυρίως στην Ευρώπη, στο Λονδίνο και κάποιες στην Ελβετία. Αν επιστρέψω στην Ελλάδα, θα είναι για κάτι τελείως διαφορετικό. Προς το παρόν δεν τίθεται τέτοιο θέμα”, καταλήγει. 

Ειρήνη Αναστασοπούλου