«H ευτυχία δεν είναι κάτι το οποίο είναι υπερβατικό, κάτι το οποίο είναι άπιαστο. Η ευτυχία είναι να κοιμάσαι το βράδυ ήρεμα, είναι να είσαι ευχαριστημένος που ζεις, να είσαι ευχαριστημένος που αγαπάς και αγαπιέσαι από τους ανθρώπους. Τι άλλο να περιμένεις δηλαδή;  Δεν είναι τίποτα μεγάλο που είναι άπιαστο».  Και κάπως έτσι τελείωσε η κουβέντα μας με τον Δήμο Αβδελιώδη στο Ντίσελντορφ. Είχε ξεκινήσει λίγο νωρίτερα με αφορμή την παράσταση «Ελένη» του Γιάννη Ρίτσου, ερμηνευμένη με μια εύγλωττη απλότητα από την Βερόνικα Αργέντζη. Το σπουδαιότερο έργο του Έλληνα ποιητή σύμφωνα με τον Δήμο Αβδελιώδη και αυτό γιατί πρόκειται για ένα έργο βαθιάς αυτογνωσίας που μας συνδέει με την αρχαία ελληνική σκέψη.

Λίγες μέρες πρωτύτερα είχε προηγηθεί στον ίδιο χώρο, στο Μουσείο Κινηματογράφου του Ντίσελντορφ (Filmmuseum), η προβολή της ταινίας «Η Εαρινή Σύναξις των Αγροφυλάκων» (1999). Ένα θεατρικό και ένα κινηματογραφικό έργο, από τα οποία πηγάζει μια αβίαστη συγκίνηση, επελέγησαν από τους διοργανωτές για να τιμήσουν τον Δήμο Αβδελιώδη. Σκηνοθεσίες δίχως φιοριτούρες, δίχως εντυπωσιασμούς, απλές και ουσιαστικές όπως ο προαναφερόμενος ορισμός της ευτυχίας και της βιωμένης γαλήνης που αποπνέει ο λόγος και το έργο του σεμνού και χαμηλόφωνου σκηνοθέτη. 

«Στο θέατρο και στον κινηματογράφο κάνω ακριβώς το ίδιο πράγμα» λέει. «Τίθεμαι στην υπηρεσία του κειμένου. Πάντα. Το κείμενο το έχει γράψει κάποιος άνθρωπος. Αυτός ο άνθρωπος, ο συγγραφέας για μένα είναι μια φίλη ψυχή διότι αντιλαμβάνεται τον κόσμο έτσι όπως κι εγώ. Δηλαδή τι είναι αυτό που κάνει έναν συγγραφέα ξεχωριστό; Είναι οι συγγραφείς οι οποίοι διαπραγματεύονται τις  πανανθρώπινες αξίες που ενώνουν όλη την ανθρωπότητα. Δηλαδή ένα πνεύμα αισιοδοξίας με επίφαση την σημαντικότητα της ύπαρξης της ζωής. Μόνο αυτό μπορεί εμένα να με μαγνητίσει και μόνο αυτό μπορώ να υπηρετήσω διαθέτοντας όλο μου τον οπλισμό. Δεν κρατάω τίποτα για μένα. Δεν προσπαθώ να δείξω σπουδαία αισθητικά και υποκριτικά τεχνάσματα για να εντυπωσιάσω με τα σκηνοθετικά μου φόντα αλλά εξυπηρετώ μόνο το κείμενο».

Ένας πολύ θετικός απόηχος στη Γερμανία

Ο Δήμος Αβδελιώδης ονειρευόταν να γίνει μεγάλος ηθοποιός και έτσι ξεκίνησε. «Αυτό δεν το γνωρίζουν πολλοί» εκμυστηρεύεται. Γρήγορα όμως απογοητεύθηκε από τον τρόπο δουλειάς στο θέατρο και υποσχέθηκε στον εαυτό του να μην ξαναγυρίσει. Χάρη στην επιμονή της ηθοποιού Άννας Κοκκίνου επέστρεψε ως σκηνοθέτης όμως το 1993 με τη μαγική σκηνοθεσία του έργου «Μορφές από το έργο του Βιζυηνού». Εμπνεύσθηκε και διδάχτηκε από τον Όρσον Γουέλς και τον Τσάρλι Τσάπλιν. Όσο για κινηματογράφο σήμερα, και βέβαια θα ήθελε να ξανακάνει, όπως λέει. Μάλιστα ξεκίνησε μια ταινία τον περασμένο Σεπτέμβριο αλλά σταμάτησε διότι εξαντλήθηκαν οι πόροι και υπολείπεται ακόμη το 35% της χρηματοδότησης. Αν καταφέρει να βρει τα χρήματα, πιστεύει πως θα είναι μια πολύ σημαντική ταινία.

Στη Γερμανία το κοινό υποδέχθηκε τα έργα με μεγάλο ενδιαφέρον. Στις συζητήσεις που ακολούθησαν ο κόσμος έμενε μέχρι αργά για να ακούσει και να μάθει. Χάρη στη προσπάθεια της Έλενας Παλαντζά και της μεταφραστικής ομάδας της LEXIS η «Ελένη» του Ρίτσου μεταφέρθηκε και στα γερμανικά δίνοντας έτσι τη δυνατότητα το έργο να απευθυνθεί σε μεγαλύτερο κοινό. (Jannis Ritsos, Helena, Reinecke&Voß)

Όσο για την εμπειρία του Δήμου Αβδελιώδη στο Ντίσελντορφ και στο αφιέρωμα που έγινε στη δουλειά του απαντά:

«Συνάντησα ένα εξαιρετικό κοινό και από Γερμανούς και από Έλληνες φίλους που πραγματικά μας αγκάλιασαν. Θέλουμε να ξαναέρθουμε και είμαι ευτυχής που άνοιξε ένας δρόμος γιατί έχουμε πάρα πολλά πράγματα να πούμε και ουσιώδη πράγματα που θα βοηθήσουν όλους μας».

Το αφιέρωμα  στο Δήμο Αβδελιώδη έγινε υπό την αιγίδα του Γενικού Προξενείου Ντίσελντορφ και με την υποστήριξη του Συλλόγου Ελλήνων Επιστημόνων Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, του Filmmuseum καθώς και του Διεθνούς Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου.

Μαρία Ρηγούτσου