Όταν πριν από δέκα χρόνια ο Γκέρχαρντ Σρέντερ γιόρτασε τα 70ά γενέθλιά του ο κόσμος του πρώην καγκελάριου ήταν ακόμα λίγο πολύ σε κάποια τάξη. Το SPD διοργάνωσε γι' αυτόν μια μεγάλη δεξίωση στο μουσείο τέχνης Hamburger Bahnhof στο Βερολίνο. Ο τότε αρχηγός του κόμματος Ζίγκμαρ Γκάμπριελ τον αποκάλεσε στην ομιλία του "έναν από τους πιο ασυνήθιστους σοσιαλδημοκράτες πολιτικούς". Τον επίτιμο δημότη Σρέντερ γιόρτασαν επίσης 180 καλεσμένοι στο δημαρχείο του Ανόβερου, με επικεφαλής τον τότε και νυν πρωθυπουργό της Κάτω Σαξονίας Στέφαν Βάιλ. Αλλά οι καιροί έχουν γυρίσματα, τα χρόνια πέρασαν, η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανίακαι το σκηνικό στα σημερινά ογδοηκοστά γενέθλια του Σρέντερ δέκα χρόνια αργότερα είναι εντελώς διαφορετικό.

Απότομη άνοδος, η πτώση...

Η ηγεσία των Σοσιαλδημοκρατών έχει έρθει σε ρήξη με τον πρώην καγκελάριό της και δεν τον προσκαλεί πλέον ούτε καν σε συνέδρια του κόμματος, όπως συνηθίζεται για τους πρώην προέδρους. Ακόμη και τα φλιτζάνια καφέ με τον Σρέντερ επάνω έχουν απαγορευτεί από τις ηλεκτρονικές πωλήσεις του κόμματος. Ο επί σειρά ετών επικεφαλής του SPD(1999-2004) και καγκελάριος (1998-2005) οδηγήθηκε στο πολιτικό περιθώριο επειδή, αν και καταδίκασε τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία ως λάθος, εξακολουθεί να εμμένει στη φιλία του με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν, παρά τα ρωσικά εγκλήματα πολέμου και τους δεκάδες χιλιάδες νεκρούς. Παρ' όλα αυτά, θα γιορτάσει τα 80ά γενέθλιά του στα τέλη Απριλίου στο κεντρικό Βερολίνο, την πόλη, στην οποία έχει εξοστρακιστεί από το πολιτικό κατεστημένο. Σαν να ήθελε να πει: Γεια σας, είμαι ακόμα εδώ και παρών και δεν πρόκειται να κρυφτώ στο Ανόβερο.  Κανένας άλλος καγκελάριος της Γερμανίας δεν έχει πέσει τόσο χαμηλά στην εκτίμηση της κοινής γνώμης όσο ο Σρέντερ μετά τη θητεία του. Όμως πάλι δύσκολα μπορεί να βρει κάποιον άλλον πολιτικό να έχει διαγράψει μια τόσο απότομη ανοδική καριέρα στην πολιτική.

Ο Σρέντερ μεγάλωσε σε πολύ φτωχές συνθήκες στην περιοχή Λίπε της βορειοανατολικής Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας και ήταν ορφανός από πατέρα. Μπήκε στο SPD σε ηλικία 19 ετών, σπούδασε νομικά και έθεσε από νωρίς φιλόδοξους στόχους. Τη δεκαετία του 1980 λέγεται ότι ταρακούνησε το κιγκλίδωμα της πρώην καγκελαρίας στη Βόννη όταν ήταν πρωτεύουσα φωνάζοντας "θέλω να μπω εδώ μέσα". Το όνειρό του έγινε πραγματικότητα το 1998 μετά από θητεία ως τοπικός πρωθυπουργός της Κάτω Σαξονίας. Έγινε επικεφαλής του πρώτου σε ομοσπονδιακό επίπεδο συνασπισμού Σοσιαλδημοκρατών και Πρασίνων. Όπως και ο Σολτς τώρα, η πρώτη του θητεία χαρακτηρίστηκε από πολέμους. Μόλις πέντε μήνες μετά την ορκωμοσία του ο Σρέντερ έστειλε Γερμανούς στρατιώτες σε πολεμική αποστολή για πρώτη φορά μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα Tornados των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων έλαβαν μέρος στις αεροπορικές επιδρομές κατά του Βελιγραδίου κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Κοσσυφοπέδιο. Μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στις ΗΠΑ στις 11 Σεπτεμβρίου 2001 ο Σρέντερ συμφώνησε να συμμετάσχει η Γερμανία σε στρατιωτική αποστολή στο Αφγανιστάν. Αλλά η "απεριόριστη αλληλεγγύη" του με τις ΗΠΑ τερματίστηκε μόνο με την εισβολή στο Ιράκ. Ο Σρέντερ είπε όχι σε αυτόν τον πόλεμο και επανεξελέγη το 2002, εξαιτίας αυτού αλλά και για άλλους λόγους.

  ...και η ρήξη

Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα είναι ακόμη και σήμερα περήφανο για την απόφαση αυτή. Ωστόσο, είχε μεγάλα προβλήματα με τις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις της λεγόμενης ατζέντας 2010, οι οποίες απομάκρυναν σε κάποιο βαθμό τον Σρέντερ από το κόμμα του. Ωστόσο, εξακολουθεί να μην έχει μετανιώσει για αυτές τις πολιτικές αποφάσεις, όπως δήλωσε μέσα Μαρτίου σε συνέντευξή του στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων από το γραφείο του στο Ανόβερο. Και ούτε για τίποτα από όσα ακολούθησαν στη συνέχεια. Αλλά τί ακολούθησε; Το 2005 έχασε την πρόταση μομφής και έτσι έχασε και στις πρόωρες εκλογές. Λίγο αργότερα  άρχισε να εργάζεται ως λομπίστας για ρωσικές εταιρείες ενέργειας. "Ήμουν λίγο πάνω από τα 60, οπότε έπρεπε να κάνω κάτι και το έκανα ως δικηγόρος αλλά και σε άλλους τομείς", λέει. Το γεγονός ότι ακόμη και ως πρώην καγκελάριος φέρει ευθύνη ως εκπρόσωπος της χώρας του δεν εμπόδισε τον Σρέντερ να δραστηριοποιηθεί στη Ρωσία. "Αυτή είναι δική μου υπόθεση", λέει ακόμη και σήμερα πεισματικά όταν τον ρωτούν. Το κυριότερο είναι ότι δεν μπορεί να αμφισβητηθεί νομικά.  Μέχρι και σήμερα εξακολουθεί να εργάζεται για τις εταιρείες πίσω από τους δύο αγωγούςNord Stream που διασχίζουν τη Βαλτική Θάλασσα, και που το πλειοψηφικό τους πακέτο βρίσκεται σε ρωσικά χέρια. Το SPD δεν είχε πρόβλημα μ' αυτό για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ακόμη και το 2017, τρία χρόνια μετά την προσάρτηση της Κριμαίαςαπό τη Ρωσία, ο Σρέντερ μίλησε σε συνέδριο του SPD για να υποστηρίξει τον τότε υποψήφιο καγκελάριο Μάρτιν Σούλτς. Τον Δεκέμβριο του 2021 ήταν επίσης στο θεωρείο των επισήμων όταν ο Όλαφ Σολτς ορκίστηκε καγκελάριος στη Βουλή. Και μετά ήρθε η ρήξη μαζί με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Ο Σρέντερ πήρε αποστάσεις από τον πόλεμο, αλλά όχι από τον Πούτιν.Τον Μάρτιο του 2022, λίγες εβδομάδες μετά την έναρξη του πολέμου, προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τις καλές του σχέσεις στο Κρεμλίνο για μια αποστολή διαμεσολάβησης που τον οδήγησε στην Κωνσταντινούπολη για συνομιλίες με έναν Ουκρανό βουλευτή και στη συνέχεια στη Μόσχα. Η αποστολή απέτυχε.  Αλλά ο Σρέντερ παραμένει πεπεισμένος ότι η φιλία του μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση της σύγκρουσης. "Και γι' αυτό πιστεύω ότι θα ήταν εντελώς λάθος να ξεχάσουμε όλα τα θετικά που συνέβησαν μεταξύ μας στην πολιτική στο παρελθόν. Αυτό δεν είναι το στυλ μου και ούτε το κάνω", τόνισε στα μέσα Μαρτίου. Φιλία από πραγματισμό, κάπως έτσι υπερασπίζεται τη φιλία του με τον Πούτιν και το χειροκρότημα του Κρεμλίνου.

Η 5η σύζυγός του πίσω από τη δημόσια εικόνα του

"Δυστυχώς, πρέπει να ντρέπεται κανείς γι' αυτόν σήμερα", έγραψε ο σοσιαλδημοκράτης υπουργός Υγείας Καρλ Λάουτερμπαχ στο X. "Δεν έχει πλέον καμία σχέση με το SPD. Ως φίλος του Πούτιν θα έπρεπε απλώς να παραιτηθεί από το κόμμα μας". Ο ίδιος ο Σρέντερ όμως προσπαθεί να βελτιώσει την εικόνα του. Η πέμπτη σύζυγός του, Σογεόν Κιμ-Σρέντερ, τον έχει βάλει σε δίαιτα. Αντί για λουκάνικα κάρυ και μπύρα, όπως στο παρελθόν, τρώει τώρα φρούτα, πλιγούρι βρώμης και μη αλκοολούχο ροζέ κρασί το βράδυ στο σπίτι. Από το περασμένο φθινόπωρο ο Σρέντερ δίνει και πάλι συνεντεύξεις. Άφησε μάλιστα τη Βόρεια Γερμανική Ραδιοφωνία να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ για τον ίδιο, όπου η γυναίκα του κινηματογραφούσε με το κινητό της τηλέφωνο. Ο Σρέντερ πήγε μάλιστα με το τηλεοπτικό συνεργεία στο γήπεδο γκολφ και σε ένα ταξίδι στην Κίνα, όπου εξακολουθούν να τον υποδέχονται με θέρμη, όπως και στη Ρωσία. Τι είναι όλα τούτα; Ένα comeback ως παλαίμαχος πολιτικός άνδρας που μοιράζει συμβουλές από το περιθώριο; Ο Σρέντερ το αρνείται. Αποσύρθηκε για ένα διάστημα για σοβαρούς λόγους και δεν θέλει να το αλλάξει αυτό κατ' αρχήν, όπως λέει. "Αλλά όταν έχεις δουλέψει στη δημοσιότητα όπως εγώ, δεν μπορείς να ξεφύγεις εντελώς από αυτήν". Γι' αυτό και θέλει να εμπλακεί ξανά με κάποιον τρόπο. Θέλει όμως να το κάνει με τρόπο που δεν θα φέρει στο κόμμα του, που περνάει αρκετά δύσκολες μέρες αυτή τη στιγμή, πρόσθετες δυσκολίες. 

Ο έπαινός του για το "όχι" του Σολτς στην παράδοση πυραύλων Taurus στην Ουκρανία εργαλειοποιήθηκε από τους αντιπάλους του καγκελαρίου σε αυτό το θέμα. Και αυτό σε μια κατάσταση, στην οποία όχι μόνο ο τρικομματικός συνασπισμός, αλλά και το SPD ειδικά παλεύει με τον εαυτό του σε σχέση με τη μελλοντική τους πορεία στην Ουκρανία. Επίσης γνωρίζει ότι έχει αγγίξει „νεύρο" στο κόμμα του με την έκκλησή του για διαπραγματεύσεις. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο βλέπει τον εαυτό του "στο κέντρο της σοσιαλδημοκρατίας". Ποιος θα του ευχηθεί για τα 80ά του γενέθλια, δεν το ξέρει. Η λίστα των καλεσμένων για το πάρτι των 80ών γενεθλίων εξακολουθεί να κρατείται μυστική. "Η σύζυγός μου έχει καλέσει φίλους", λέει ο Σρέντερ. "Δεν ξέρω ποιους και δεν γνωρίζω τίποτα για ένα πιθανό πρόγραμμα. Το μόνο που ξέρω είναι ότι η γιορτή θα γίνει στο Βερολίνο".

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου