Δεν είναι τόσο απλή η σχέση του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς. Από την αρχή του πολέμου οι δύο άνδρες έχουν συναντηθεί μόλις δύο φορές διά ζώσης. Η πρώτη επίσκεψη του Σολτς στο Κίεβο πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Ιούνιο, ενώ είχαν ήδη επισκεφθεί την ουκρανική πρωτεύουσα πολλοί άλλοι κορυφαίοι πολιτικοί από όλον τον κόσμο.

Είχε μάλιστα προηγηθεί έντονη αντιπαράθεση ανάμεσα στη γερμανική κυβέρνηση και τον πρώην πρεσβευτή της Ουκρανίας στο Βερολίνο Αντρίι Μέλνικ. Ο Ουκρανός διπλωμάτης, επιδεικνύοντας μία ελάχιστα διπλωματική συμπεριφορά, κατηγορούσε τον Γερμανό πρόεδρο Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ για υπερβολική «κατανόηση» απέναντι στη Ρωσία και τον καγκελάριο Σολτς για εξαιρετικά διστακτική συμπεριφορά στο ζήτημα της αποστολής πολεμικού υλικού προς την Ουκρανία. Ο ίδιος ο Σταϊνμάιερ ήθελε να επισκεφθεί το Κίεβο, αλλά η πρόσκλησή του ανακλήθηκε. Όταν, εις ανταπόδοση, ο καγκελάριος Σολτς ανέβαλε δική του επίσκεψη στο Κίεβο, ο Μέλνικ τον ειρωνευόταν ότι «κρατάει μούτρα».

«Σήμερα οι διμερείς σχέσεις έχουν βελτιωθεί σημαντικά» δηλώνει στην Deutsche Welle ο Χένινγκ Χοφ, αναλυτής της Γερμανικής Εταιρείας για την Εξωτερική Πολιτική (DGAP). Εν μέρει, επισημαίνει, αυτό οφείλεται και στην αντικατάσταση του Αντρίι Μέλνικ το περασμένο φθινόπωρο από τον «πιο ήσυχο και ισορροπημένο Ολεξέι Μακέγιεφ». Καθοριστικός παράγοντας ήταν όμως και η ανάληψη του γερμανικού υπουργείου Άμυνας από τον Μπόρις Πιστόριους, ο οποίος «λέει ξεκάθαρα πλέον ότι στόχος του είναι η νίκη της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης» και έκανε ό,τι μπορούσε για να διασφαλίσει την «έγκαιρη και ομαλή» παράδοση γερμανικών τεθωρακισμένων Leopard 2 στους Ουκρανούς.

Όπλα, όπλα, όπλα

Το αίτημα για ακόμη περισσότερα, ακόμη πιο αποτελεσματικά όπλα αναμένεται να επαναλάβει ο Ζελένσκι το Σαββατοκύριακο, κατά την επίσκεψή του στη Γερμανία. Σε σχέση με άλλους δυτικούς συμμάχους του Κιέβου το Βερολίνο έχει προβάλει πιο σοβαρούς ενδοιασμούς όσον αφορά τη χορήγηση στρατιωτικής βοήθειας. Για πολλούς μήνες ο Όλαφ Σολτς δίσταζε να εγκρίνει την αποστολή βαρέος οπλισμού, ενώ πέρασαν μερικοί ακόμη μήνες πριν αποφασίσει να αποστείλει τεθωρακισμένα. Η αποστολή μαχητικών αεροσκαφών δεν συζητείται επί του παρόντος. Ο αναλυτής Χένινγκ Χοφ θεωρεί ότι «δεν ήταν η πλέον ενδεδειγμένη απόφαση να αποκλειστεί εξ αρχής η αποστολή συγκεκριμένων όπλων, γιατί κανείς δεν γνωρίζει ποια τροπή μπορεί να πάρει ο πόλεμος».

Αντιθέτως, Ολλανδοί, Δανοί και Βρετανοί συζητούν ήδη το ενδεχόμενο αποστολής μαχητικών αεροσκαφών στην Ουκρανία. «Δεν υπάρχουν ταμπού», λέει χαρακτηριστικά ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε. Η σχετική συμφωνία θεωρείται απλώς ζήτημα χρόνου. «Σύντομα θα εξαπολύσουμε επίθεση και τότε θα μας δώσουν και μαχητικά αεροσκάφη» δήλωνε ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι κατά την τελευταία επίσκεψή του στο Ελσίνκι, σε κοινή συνέντευξη τύπου με τον Φινλανδό ομόλογό του Σάουλι Νιινίστο.

Αμφιβολίες για την επιτυχία της αντεπίθεσης

Ο Ζελένσκι γνωρίζει ότι η στήριξη της Δύσης έχει και τα όριά της. «Χρειαζόμαστε μία επιτυχία», παραδέχεται ο ίδιος. Το μεγάλο διάστημα που έχει μεσολαβήσει μετά τις στρατιωτικές επιτυχίες του φθινοπώρου αυξάνει την πίεση προς το ουκρανικό επιτελείο και στη Δύση εντείνονται οι αμφιβολίες, ιδιαίτερα μετά τη διαρροή απαισιόδοξων εκτιμήσεων από κύκλους των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Στη Γερμανία ο γνωστός διπλωμάτης Βόλφγανγκ Ίσινγκερ, πρώην επικεφαλής της Διάσκεψης του Μονάχου για την Ασφάλεια, δηλώνει σε τηλεοπτική συνέντευξή του: «Είναι λάθος να πιστεύει κανείς ότι ξαφνικά θα αρχίσει μία προέλαση της Ουκρανίας. Δεν μιλάμε για μία στρατιωτική επιχείρηση ολίγων ημερών, αλλά για μία μακροχρόνια διαδικασία».

Ένας ακόμη στόχος της επίσκεψης Ζελένσκι είναι να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη υποστήριξη για την ένταξη της χώρας του σε ΝΑΤΟ και ΕΕ. Τον Ιούλιο του 2022 η Ουκρανία έλαβε επισήμως το καθεστώς «υποψήφιας χώρας», ενώ προ ημερών, κατά την «Ημέρα της Ευρώπης», η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επισκεπτόταν το Κίεβο, για να διαβεβαιώσει εκ νέου ότι «η Ουκρανία ανήκει στην ευρωπαϊκή οικογένεια». Ωραία λόγια, αλλά χωρίς άμεσο πρακτικό αντίκρισμα για τον πρόεδρο Ζελένσκι. Συν τοις άλλοις παραμένει το πρόβλημα των ουκρανικών σιτηρών. Σε μία προσπάθεια να διαφυλάξουν τα συμφέροντα των αγροτών τους και να αποτρέψουν πρακτικές ντάμπινγκ, χώρες όπως η Πολωνία και η Βουλγαρία απαγορεύουν τα oυκρανικά αγροτικά προϊόντα στις αγορές τους, με τον Ζελένσκι να επικρίνει αυτή την «απάνθρωπη» τακτική.

«Η προσχώρηση στην ΕΕ δεν θα γίνει τόσο γρήγορα, όσο θα επιθυμούσε το Κίεβο», επισημαίνει ο Χένινγκ Χοφ στην Deutsche Welle, ενώ «ακόμη πιο περίπλοκη υπόθεση είναι η ένταξη στο ΝΑΤΟ». Η κυβέρνηση του Κιέβου έχει υποβάλει αίτηση ένταξης στην Ατλαντική Συμμαχία από τον Σεπτέμβριο του 2022, έχει ακούσει ενθαρρυντικά λόγια του τύπου «οι πόρτες παραμένουν ανοιχτές», αλλά μέχρι στιγμής δεν υπάρχει συγκεκριμένη δέσμευση, ούτε συγκεκριμένη ημερομηνία. Ο Χένινγκ Χοφ εκτιμά ότι η γερμανική κυβέρνηση δεν θεωρεί ιδιαίτερα καλή ιδέα την ένταξη στο ΝΑΤΟ και προτιμά την «παροχή εγγυήσεων για την ασφάλεια της Ουκρανίας», η οποία ακόμη δεν γνωρίζουμε ποια συγκεκριμένη μορφή μπορεί να έχει.   

Βραβείο Καρλομάγνου «για τον λαό της Ουκρανίας»

Κατά την παραμονή του στη Γερμανία o Βολοντίμιρ Ζελένσκι αναμένεται να ποραλάβει, στο όνομα του ουκρανικού λαού, το φετινό βραβείο Καρλομάγνου. Μέχρι το βράδυ της Παρασκευής παρέμενε άγνωστο, εάν θα παραβρεθεί ο ίδιος προσωπικά στο δημαρχείο του Άαχεν για την απονομή ή θα δώσει το παρών μέσω τηλεδιάσκεψης. Για πρώτη φορά φέτος οι Ουκρανοί γιόρτασαν στις 9 Μαΐου την Ημέρα της Ευρώπης, ενώ την ίδια στιγμή η Μόσχα γιόρταζε, όπως κάθε χρόνο, την επέτειο της νίκης επί του φασισμού και του ναζισμού. «Η επιθυμία των Ουκρανών να ανήκουν στην Ευρώπη έχει καταστήσει σαφές σε όλους μας πόσο σημαντικό είναι το διακύβευμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης» τονίζει ο Χένινγκ Χοφ. «Αυτή τη στιγμή η Ουκρανία προασπίζεται τις ευρωπαϊκές αξίες στο όνομα όλων μας».

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου