Ήταν ακριβώς πριν ένα χρόνο, αρχές Ιουλίου του 2023, όταν ο Μαρκ Ρούτε τα βρόντηξε. "Θα αποσυρθώ από την πολιτική" εξήγγειλε μετά από 13 χρόνια στον πρωθυπουργικό θώκο της χώρας του. Ήταν ο πολιτικός με την μακρύτερη θητεία σε αυτό το αξίωμα στην ιστορία της Ολλανδίας των 17 εκ. κατοίκων. Αλλά τί συνέβη κι έφτασε σε αυτήν την απόφαση; Το δεξιό φιλελεύθερο κόμμα VVD του Ρούτε θεώρησε ότι η πολιτική του για το άσυλο ήταν υπερβολικά επιεικής. Ο κυβερνητικός συνασπισμός τεσσάρων κομμάτων κατέρρευσε. Ακολούθησαν νέες εκλογές, τις οποίες κέρδισε ο ακροδεξιός Γκερτ Βίλντερς. 

Ο Μαρκ Ρούτε δεν μπόρεσε να αποτρέψει αυτή τη μετατόπιση του πολιτικού εκκρεμούς προς τα δεξιά. Ήταν ίσως η μεγαλύτερη ήττα της καριέρας του. Στις 2 Ιουλίου παραιτήθηκε τελικά από το αξίωμα του πρωθυπουργού έχοντας ασκήσει τα καθήκοντα του υπηρεσιακού πρωθυπουργού για σχεδόν ένα χρόνο λόγω της περίπλοκης διαδικασίας σχηματισμού κυβέρνησης στην Ολλανδία.

Αποχώρηση από την πολιτική μικρής διάρκειας

Αυτό βέβαια ανήκει πλέον στην ιστορία. Γιατί μάλλον ξαφνικά τον περασμένο Οκτώβριο ο Ρούτε κατέστησε σαφές ότι τώρα στοχεύει στη θέση του Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ. Προηγήθηκε διακριτική εκστρατεία με τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, τους οποίους γνώριζε ήδη εδώ και χρόνια από διάφορους διεθνείς οργανισμούς. Ως ένθερμος υπερατλαντιστής και υποστηρικτής της Ουκρανίας, ο 57χρονος πολιτικός, που έχει σπουδάσει ιστορικές επιστήμες, κατάφερε να πείσει πρώτα τις ΗΠΑ και στη συνέχεια τη συντριπτική πλειονότητα των συμμάχων του. Χρειάστηκε βέβαια λίγο περισσότερο χρόνο με τον γνωστό εχθρό του, τον Βίκτορ Όρμπαν. Ο Μαρκ Ρούτε έπρεπε να υποσχεθεί στον δεξιό εθνικιστή Ούγγρο πρωθυπουργό ότι η Ουγγαρία δεν θα χρειαστεί ποτέ να συμμετάσχει σε ενέργειες της Συμμαχίας για την Ουκρανία εκτός επικράτειας του ΝΑΤΟ κατά τη διάρκεια της θητείας του ως Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ.

Ο Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος ως γνωστός διάκειται φιλικά προς τη Ρωσία, απέκλεισε επίσης χορήγηση όπλων. Ο φιλελεύθερος Ολλανδός και ο μη φιλελεύθερος Ούγγρος έχουν συχνά συγκρουστεί στο πλαίσιο της ΕΕ. Το 2021 ο Μαρκ Ρούτε είχε πει κατάμουτρα στον Βίκτορ Όρμπαν ότι αν δεν του αρέσει στην ΕΕ, μπορεί να φύγει. Εκείνη την εποχή ο Όρμπαν είχε περάσει στην Ουγγαρία έναν νόμο κατά των ΛΟΑΤΚΙ+.

Με ποδήλατο και πιάνο

Ο Μαρκ Ρούτε ξεχώριζε πάντα για το καλό του χιούμορ και τις πολλές εύστοχες παρατηρήσεις. Πήγαινε πάντα με ποδήλατο από το ταπεινό του σπίτι στη Χάγη στην επίσημη κατοικία του. Ταλαντούχος πιανίστας έπαιξε κάποτε δημόσια πιάνο στον κεντρικό σταθμό της Χάγης. Ως Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ θα πρέπει να κάνει πιθανότατα ένα βήμα πίσω και να γίνει πιο διπλωματικός. Εξάλλου, το κύριο καθήκον του θα είναι να συμβιβάσει τα αντικρουόμενα συμφέροντα μεταξύ των 32 κρατών-μελών της συμμαχίας και να της επιτρέψει να παρουσιάσει ένα ενιαίο μέτωπο προς τα έξω. Ο νυν Γενικός Γραμματέας, ο Νορβηγός Γενς Στόλτενμπεργκ, υπήρξε δεξιοτέχνης στην στωικότητα. "Μείνε στο μήνυμά σου" είναι η συνταγή του επικεφαλής του ΝΑΤΟ για την επιτυχία στην επικοινωνιακή του τακτική.

"Τεφλόν Ρούτε"

"Πραγματικός ηγέτης σημαίνει να έχεις την ικανότητα να ακούς και να κατανοείς διαφορετικές απόψεις", είχε πει κάποτε ο ίδιος ο Μαρκ Ρούτε σε μια ομιλία του. Αυτό θα μπορούσε να είναι σίγουρα ένα πιθανό σύνθημα για την υψηλή θέση που αναμένεται να αναλάβει από τον Οκτώβριο. "Είναι ένας επιτυχημένος διαχειριστής κρίσεων", λέει η δημοσιογράφος Σέϊλα Σιτάλσινγκ για τον Ρούτε. Η αρθρογράφος της εφημερίδας "Volkskrant" έχει γράψει μια βιογραφία του πρώην πρωθυπουργού. "Ο Μαρκ Ρούτε ήταν ένας πρωθυπουργός για τους πολίτες που δεν αφήνουν την κυβέρνηση να τους πολυενοχλεί, τους ανθρώπους δεν είχαν μόνο ατυχίες στη ζωή. Πάντα έπρεπε να επιτευχθεί συμβιβασμός με έναν τέτοιο πρωθυπουργό χωρίς πυξίδα ή άγκυρα. Ήμασταν πάντα σε θέση να προχωρήσουμε, αλλά χωρίς ζέση ή βαθιά πεποίθηση", γράφει η Σίλα Σιτάλσινγκ στο βιβλίο της.

Για μεγάλο χρονικό διάστημα, πολλοί Ολλανδοί ήσαν ικανοποιημένοι με τη σταθερότητα που παρείχε ο Μαρκ Ρούτεκατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας, παρά τις εναλλασσόμενες πλειοψηφίες συνασπισμού στο κοινοβούλιο. Κάποια μικρότερα σκάνδαλα δεν φαίνεται να τον άγγιξαν. "Τεφλόν Ρούτε" ήταν το προσωνύμιο που του αποδόθηκε γι αυτόν ακριβως τον λόγο.

Καλή χημεία με Τραμπ

Σε περίπτωση που ο Ντόναλντ Τραμπ γίνει και πάλι πρόεδρος των ΗΠΑ και βάλει στο στόχαστρο το ΝΑΤΟ, ο Μαρκ Ρούτε είναι πανέτοιμος. Παραδόξως, έχει αναπτύξει μια καλή σχέση με τον Τραμπ κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του. Ο τέως Αμερικανός πρόεδρος τον αποκαλεί μάλιστα φίλο του, αν και ο φιλελεύθερος ηγέτης της Ολλανδίας, μιας κατά κύριον λόγο εμπορικής χώρας, έχει αντιταχθεί σθεναρά στην οικονομική πολιτική του. Ωστόσο, σε αντίθεση με τον Τραμπ ο Μαρκ Ρούτε ως πρωθυπουργός ήταν υπέρ της χορήγησης όπλων στην Ουκρανία και μάλιστα παρείχε οβιδοβόλα και μαχητικά αεροσκάφη από τον ολλανδικό στρατό. Είναι αξιοσημείωτο ότι ο στρατός της χώρας του δεν ήταν καλά θωρακισμένος οικονομικά κατά τη διάρκεια της 13ετούς θητείας Ρούτε. Μόνο φέτος η Ολλανδία θα επιτύχει για πρώτη φορά τον στόχο του ΝΑΤΟ για επενδύσεις της τάξης του 2% του ΑΕΠ για την άμυνα.

Ο Ρούτε αντιμετωπίζει εδώ και χρόνια με καχυποψία και αποδοκιμασία τον πρόεδρο Πούτιν, μια και η Ρωσία θεωρείται εν μέρει υπεύθυνη για την κατάρριψη το 2014 του αεροσκάφους MH-17 πάνω από την ανατολική Ουκρανία. Το αεροσκάφος των Μαλαισιανών Αερογραμμών βρισκόταν εν πτήσει από το Άμστερνταμ προς την Κουάλα Λουμπούρ. Σχεδόν 300 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν Ολλανδοί υπήκοοι.

Δεν είναι οραματιστής

Στην ΕΕ, ο Μαρκ Ρούτε θεωρούνταν συχνά ως ο "κύριος Όχι", αναφέρει διπλωμάτης της ΕΕ. Μακρόπνοα μεταρρυθμιστικά σχέδια και οράματα α λά Εμανουέλ Μακρόν, τον απωθούσαν. Ο Μαρκ Ρούτε φαίνεται να τα πάει καλά με τον μάλλον ψυχρό Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς. Αλλά τα πάει καλά και με την ακροδεξιά πρωθυπουργό της Ιταλίας, Τζόρτζια Μελόνι και τάσσεται υπέρ της ανάθεσης των διαδικασιών ασύλου σε τρίτες χώρες.

„Είναι κάτι σαν τον Χουντίνι της πολιτικής", δήλωσε η βιογράφος του Σίλα Σιτάλσινγκ κάνοντας αναφορά στον Χάρυ Χουντίνι, που θεωρείται ως ο πιο διάσημος μάγος όλων των εποχών. Όπως ο καλλιτέχνης των αποδράσεων έτσι και ο Ρούτε μπορεί να ξεφύγει από σχεδόν κάθε κρίση. Μια ιδιότητα που θα μπορούσε να είναι χρήσιμη στη νέα του θέση ως Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ. Την οποία και αναλαμβάνει από τον Οκτώβριο, αφού πρώτα λάβει και επίσημα το χρίσμα στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ αρχές Ιουλίου στην Ουάσιγκτον. 

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου