Ανταπόκριση από το Βερολίνο

Σε μια συνέντευξη Τύπου που κράτησε μια ώρα κι ένα τέταρτο ο Φρίντριχ Μερτς, επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης και πρόεδρος των Χριστιανοδημοκρατών, του κόμματος που προηγείται σταθερά σε όλες τις δημοσκοπήσεις και βγήκε πρώτο στις ευρωεκλογές του Ιουνίου, παρουσίασε προτάσεις για τη διαχείριση του μεταναστευτικού από εδώ και πέρα, μετά τη συνάντηση που είχε το πρωί με τον Όλαφ Σολτς στην καγκελαρία. Λίγες μόλις μέρες μετά την τρομοκρατική επίθεση του Ισλαμικού Κράτος στο Ζόλινγκεν και πέντε μέρες πριν από τις εκλογές στα κρατίδια της Σαξονίας και της Θουριγγίας, όπου προηγείται η Ακροδεξιά.

Η συνάντηση είχε προγραμματιστεί εδώ και έξι εβδομάδες, όπως είπε μιλώντας σε Γερμανούς και ξένους πολιτικούς ανταποκριτές. Αρχικά αφορούσε τη στάθμευση στη Γερμανία από το 2026 αμερικανικών πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς Tomahawk και τις συνέπειές της για τη γερμανική πολιτική ασφάλειας. Οι εξελίξεις όμως άλλαξαν την ατζέντα. Μετά την ισλαμιστική επίθεση πριν από τις ευρωεκλογές στο Μάνχαϊμ, ήρθε η τρομοκρατική επίθεση στη «Γιορτή Πολυμορφίας» του Ζόλινγκεν και τα νέα δεδομένα επιτάσσουν άμεσα αλλαγή πλεύσης στη γερμανική μεταναστευτική πολιτική, όπως είπε. «Φτάνει πια!» επανέλαβε και σήμερα και έκανε λόγο για μια πολιτική «λόγων χωρίς πράξεις» και για αόριστες δεσμεύσεις περί «σκληρών μέτρων» κατά της παράτυπης μετανάστευσης και κατά των συμπαθούντων τρομοκρατικά δίκτυα όπως το Ισλαμικό Κράτος, ανέφερε ο Φρίντριχ Μερτς.

Στη συνέχεια κάλεσα ανοιχτά τη γερμανική κυβέρνηση να συνεργαστεί άμεσα με τους Χριστιανοδημοκράτες, το δεύτερο σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμμα, για την εύρεση λύσεων για τη χώρα. «Είπα στον καγκελάριο τη γνώμη μου, ότι η ίδια του η χώρα έχει ξεφύγει από τον έλεγχό του» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Φρίντριχ Μερτς, λέγοντας ότι πέρα από επικεφαλής της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι και πολίτης με καγκελάριο τον Όλαφ Σολτς. Τόνισε επίσης ότι οι θέσεις του για τη μετανάστευση, την πολιτική ασύλου και τις απελάσεις δεν σχετίζονται με τις επικείμενες εκλογές στην ανατολική Γερμανία, όπου καλπάζει η Εναλλακτική για τη Γερμανία, ούτε αποτελούν «τακτικισμό». Τις επιτάσσει η νέα πολιτική αναγκαιότητα.

Οι προτάσεις Μερτς και η συμφωνία με τον Σολτς

Ο Μερτς χρησιμοποιήσε πιο ήπιους τόνους σε σχέση με την επιστολή που έστειλε σε ψηφοφόρους του εντός του Σαββατοκύριακου και δεν επανέλαβε τη θέση για ένα απόλυτο «στοπ» της Γερμανίας στην αποδοχή όλων των αιτημάτων ασύλου από χώρες όπως η Συρία και το Αφγανιστάν. Επανέλαβε όμως την άποψη για αυστηρότερες νομοθετικές και αν χρειαστεί συνταγματικές αλλαγές για τους κανόνες που ορίζουν τη διαδικασία ασύλου στη Γερμανία με στόχο τον περιορισμό της παράτυπης μετανάστευσης, την εισαγωγή αυστηρότερων και σταθερότερων μηχανισμών ελέγχου στα σύνορα καθώς και την ενίσχυση των αρμοδιοτήτων και της χρηματοδότησης της Ομοσπονδιακής Αστυνομίας και των επιμέρους αρμόδιων αρχών ασφαλείας. Απέρριψε όμως την ιδέα ενός «φράχτη» στα γερμανικά σύνορα κατά το πρότυπο άλλων χωρών, λέγοντας ότι θα αρκούσε η συστηματοποίηση των συνοριακών ελέγχων στο πρότυπο της Σουηδίας.

Μάλιστα είπε ότι η συζήτηση για τις αλλαγές αυτές θα μπορούσε να ξεκινήσει ήδη από την επόμενη εβδομάδα και την πρώτη συνεδρίαση της Ολομέλειας της γερμανικής βουλής μετά το καλοκαιρινό διάλειμμα. Τόνισε ότι για την αυστηροποίηση των νόμων για τη μετανάστευση αρκεί η κοινοβουλευτική δύναμη τoυ SPD και της Χριστιανικής Ένωσης CDU/CSU, παρακάμπτοντας ακόμη και τα δύο κόμματα της νυν συγκυβέρνησης, τους Πρασίνους και τους Φιλελευθέρους, στα οποία επέρριψε ότι θέτουν κοινοβουλευτικά και νομικά εμπόδια.Μάλιστα αναφερόμενος στην ευρωπαϊκή πολιτική ασύλου και το πλαίσιο των κανονισμών του Δουβλίνου, τόνισε ότι και η ΕΕ θα πρέπει επίσης να κινηθεί άμεσα για να εξετάσει γιατί δεν λειτουργεί το σύστημα υποβολής αίτησης ασύλου στις πρώτες χώρες καταγραφής.

Μέσα στο απόγευμα ανέφερε ότι θα έχει συνομιλία και με την επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Υπογράμμισε ότι η Συνθήκη Λειτουργίας της ΕΕ δίνει το δικαίωμα σε μια χώρα να κηρύξει «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» για το προσφυγικό και σε αυτή την περίπτωση, ανέφερε ο Φρίντριχ Μερτς «το εθνικό γερμανικό δίκαιο θα υπερείχε του ευρωπαϊκού δικαίου». Μια άποψη βέβαια που σχολιάζεται ήδη τόσο από μέλη της συγκυβέρνησης, της αντιπολίτευσης και ειδικούς με επιφύλαξη. Ο Μερτς πάντως ανέφερε ότι «δεν πρέπει να υπάρχει κανένα ταμπού» και αυτό αφορά ακόμη και την αναθεώρηση του Γερμανικού Συντάγματος του 1949. Για μια συνταγματική αναθεώρηση όμως του δικαιώματος στο άσυλο βάσει του άρθρου 16α απαιτείται πλειοψηφία δύο τρίτων και στα δύο νομοθετικά σώματα, παρατηρεί η tagesschau.de.

Πρόβα τζενεράλε για έναν «Μεγάλο Συνασπισμό»;

Σε μια πρώτη αντίδρασή του για τα λεγόμενα του Φρίντριχ Μερτς, ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς δήλωσε από την Ιένα «ανοιχτός» σε μια συνεργασία με τον Μερτς για το μεταναστευτικό. «Θα χρησιμοποιήσουμε οπωσδήποτε κάθε μέσο, ώστε να φτιάχνουμε για τη Γερμανία πάντα καλούς νόμους» είπε χαρακτηριστικά τονίζοντας: «Ισχύουν οι διεθνείς συμβάσεις. Ισχύουν οι κανόνες της ΕΕ. Ισχύει ό,τι ορίζει το Σύνταγμά μας. Και βέβαια μετά από αυτά, κάθε πρόταση με πρακτικό αντίκτυπο είναι καλοδεχούμενη».

Ο Φρίντριχ Μερτς έκανε λόγο για πολύ θετικό κλίμα μεταξύ των δύο ανδρών το πρωί στην καγκελαρία. Μάλιστα όπως είπε, πριν από τη συνομιλία που κράτησε περίπου μια ώρα, έφαγαν μαζί πρωινό. Από εκεί και πέρα, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με το αν η πρόταση στενής συνεργασίας με τους Σοσιαλδημοκράτες αποτελεί de facto αμφισβήτηση του τρικομματικού συνασπισμού Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Φιλελευθέρων απέφυγε να απαντήσει ρητά. Τόνισε όμως σε πολλά σημεία ότι αυτό που επιζητά είναι η επίλυση προβλημάτων «με τον κυβερνητικό συνασπισμό ή εκείνα τα μέρη που τον απαρτίζουν και έχουν καλή θέληση για κάτι τέτοιο». Πιστεύει ωστόσο, όπως είπε, ότι SPD και CDU «θα μπορούσαν προχωρήσουν μόνοι τους σε θέματα όπως το μεταναστευτικό χωρίς τη γνώμη των Πρασίνων και των Φιλελευθέρων».

Ορισμένοι αναλυτές εκτιμούν ότι κάτι τέτοιο ενδέχεται να αποτελεί δοκιμή ενός άτυπου σχήματος συνεργασίας «Μεγάλου Συνασπισμού», δηλαδή SPD και CDU/CSU, σε θέματα εθνικής σημασίας ενόψει των ομοσπονδιακών εκλογών του 2025. Ο ίδιος ο Μερτς πάντως είπε ότι την ιδέα να προσφέρει χείρα βοηθείας στον Σολτς, την πήρε ακούγοντας απλώς την προτροπή του πρώην Ομοσπονδιακού Προέδρου και πάστορα Γιόαχιμ Γκάουκ ότι «τα κόμματα του δημοκρατικού κέντρου, Χριστιανοδημοκράτες/Χριστιανοκοινωνιστές, Σοσιαλδημοκράτες, Φιλελεύθεροι και Πράσινοι θα πρέπει να συμφωνήσουν για τη διαχείριση του μεταναστευτικού ώστε να μειωθούν τα μεταναστευτικά ρεύματα προς τη Γερμανία».