Κανείς από τους δύο δεν εξέφραζε υψηλές προσδοκίες γι αυτή τη συνάντηση. Αλλά και οι δύο έδειξαν από την αρχή ότι έχουν έναν κοινό στόχο: την αναθέρμανση των σινο-αμερικανικών σχέσεων. Για πρώτη φορά μετά από έναν χρόνο, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν συναντήθηκε διά ζώσης με τον Κινέζο ομόλογό του Σι Τζινπίνγκ στο Σαν Φρανσίσκο, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του Φόρουμ Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας και Ειρηνικού (APEC).

Πυκνά σύννεφα είχαν εμφανιστεί τελευταία στις σχέσεις των δύο χωρών, ιδιαίτερα με αφορμή το ζήτημα της Ταϊβάν, τα πολυδάπανα εξοπλιστικά προγράμματα του Πεκίνου, αλλά και τις διαρκώς αυξανόμενες φιλοδοξίες του στην περιοχή του Ειρηνικού, ενίοτε σε αγαστή συνεργασία με τη Ρωσία. Οι συνομιλίες των δύο ηγετών επιβεβαιώνουν ότι η Ουάσιγκτον δεν αποστασιοποιείται από την πολιτική της «μίας Κίνας», που θεωρείται θεμελιώδης για τη χάραξη της κινεζικής διπλωματίας. Ίσως αυτό να ήταν τελικά ο καθοριστικός παράγοντας για την επιτυχία της συνάντησης Μπάιντεν-Σι Τζινπίνγκ.

Το «αγκάθι» της Ταϊβάν

Την στάση της Ουάσιγκτον διευκρίνισε ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος, μιλώντας στους δημοσιογράφους στο Σαν Φρανσίσκο. «Επανέλαβα αυτό που λέω από τότε που έγινα πρόεδρος και αυτό που έλεγε κάθε πρόεδρος πριν από μένα» δήλωσε ο Μπάιντεν. «Συμφωνούμε ότι υπάρχει η πολιτική της μίας Κίνας, δεν πρόκειται να το αλλάξω εγώ αυτό και λίγο-πολύ μέχρι εκεί συζητήσαμε το συγκεκριμένο ζήτημα».

Λίγο αργότερα, πάντως, το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών σε ανακοίνωσή του αφήνει να εννοηθεί ότι ο Σι Τζινπίνγκ αναφέρθηκε διεξοδικά στο ζήτημα αυτό, καλώντας τον Αμερικανό ομόλογό του «να τερματίσει τις προμήθειες όπλων στην Ταϊβάν και να υποστηρίξει την ειρηνική επανένωση της Κίνας».

Τη σπουδαιότητα του ζητήματος υπογραμμίζει και η κρατική τηλεόραση της Κίνας κατά την κάλυψη της συνάντησης. «Ο Σι Τζινπίνγκ αναφέρθηκε αναλυτικά στις βασικές αρχές του ζητήματος της Ταϊβάν και ξεκαθάρισε ότι αυτό ήταν πάντα το πιο σημαντικό, αλλά και το πιο ευαίσθητο ζήτημα στις σινο-αμερικανικές σχέσεις» αναφέρει χαρακτηριστικά η κινεζική τηλεόραση.

«Η πόρτα του διαλόγου δεν θα ξανακλείσει»

Ο Αμερικανός πρόεδρος δέχθηκε επίμονες ερωτήσεις για το αν «εμπιστεύεται» τον Κινέζο ομόλογό του, για να απαντήσει ότι εκτιμά την «ευθύτητά» του, χωρίς να αξιολογεί την άποψή του ως καλή ή κακή. Υπενθυμίζεται ότι και μετά την πρώτη ιδιαίτερη συνάντησή Μπάιντεν-Σι Τζινπίνγκ, τον Νοέμβριο του 2022, ο Αμερικανός πρόεδρος είχε εκφράσει την εκτίμηση ότι «καταλαβαίνει ο ένας τον άλλον».

Τί λέει όμως ο ίδιος ο Σι Τζινπίνγκ; «Η διάθεση των λαών μας για μία αμοιβαία προσέγγιση επαναφέρει τις σινο-αμερικανικές σχέσεις στη σωστή τροχιά», δηλώνει ο Κινέζος πρόεδρος. «Είμαι πεπεισμένος ότι, από τη στιγμή που ανοίγει, η πόρτα του διαλόγου δεν θα ξανακλείσει. Η φιλία μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ δεν πρόκειται να εκτροχιαστεί».

Από τα συμφραζόμενα προκύπτει ότι οι δύο ηγέτες θα επιδιώξουν μία πιο τακτική και άμεση επικοινωνία, ώστε να διευθετούν προσωπικά οι ίδιοι τις όποιες διαφορές μπορεί να προκύψουν σε κατώτερο επίπεδο. Ο Κινέζος πρόεδρος κάνει λόγο για περισσότερες ανταλλαγές, ιδιαίτερα μεταξύ φοιτητών και νέων επιστημόνων, για συνεργασία στο πεδίο της Τεχνητής Νοημοσύνης και του τουρισμού, για απλοποίηση των διαδικασιών που αφορούν τη χορήγηση βίζας.

Εξίσου- ίσως και περισσότερο- σημαντική είναι η συμφωνία των δύο ηγετών για καλύτερη εποικοινωνία ανάμεσα στις ένοπλες δυνάμεις των δύο χωρών. Μπάιντεν και Σι Τζινπίνγκ δεν θέλησαν να μιλήσουν δημοσίως για το ζήτημα αυτό. Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Κίνας κάνουν λόγο για «αποκατάσταση της επικοινωνίας στη βάση της ισότητας και του αμοιβαίου σεβασμού». Σύμφωνα με αμερικανικά δημοσιεύματα προετοιμάζεται συνάντηση του υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Ώστιν με τον Κινέζο ομόλογό του για τα περαιτέρω, ενώ σύντομα ξεκινούν συνομιλίες ανάμεσα σε ανώτατους στρατιωτικούς αξιωματούχους των δύο χωρών, στις οποίες θα συμμετάσχει και ο διοικητής των αμερικανικών δυνάμεων στον Ειρηνικό.

Πηγές: AP, dpa, ARD