Έξι μήνες μετά την τελευταία Σύνοδο για την οικογένεια ο Πάπας Φραγκίσκος συνοψίζει τα αποτελέσματά των Συνόδων που πραγματοποιήθηκαν τα δύο τελευταία χρόνια στο Βατικανό γύρω από το θέμα του γάμου και της οικογένειας. Επειδή όμως οι Σύνοδοι έχουν μόνο συμβουλευτικό χαρακτήρα, ο Πάπας καταλήγει στα δικά του συμπεράσματα.

Η βασική του θέση συνοψίζεται στο εξής: ο Πάπας ζητά περισσότερη κατανόηση και μεγαλοψυχία στην εφαρμογή της εκκλησιαστικής διδασκαλίας γύρω από ζητήματα ηθικής. Συχνά η Εκκλησία έθετε περιοριστικούς όρους στους ανθρώπους εκείνους που δεν ζούσαν σύμφωνα με την καθολική διδασκαλία. Αυτή είναι «η χειρότερη ερμηνεία του Ευαγγελίου» γράφει ο Πάπας. Η Εκκλησία εκφόβιζε τους ανθρώπους με αυστηρούς κανόνες και προκαταλήψεις, ώστε να συνάψουν γάμους, διαμαρτύρεται ο Φραγκίσκος στην επιστολή.

Με το γραπτό αυτό, που εκτείνεται σε 188 σελίδες και έχει τίτλο "Amoris Laetitia", που σημαίνει «Η χαρά της αγάπης», ο Φραγκίσκος απευθύνει έναν λόγο για την αγάπη, τη συντροφικότητα και την οικογένεια, για τις ομορφιές και τις δυσκολίες τους, αλλά και για την κακώς εννοούμενη ηθική. Μια ηθική, την οποία ο χαρακτηρίζει ως «ηθική του γραφείου». Και δεν παραλείπει να μιλήσει επίσης για το σεξ και τον ερωτισμό, θέματα τα οποία μέχρι σήμερα δεν συζητιόντουσαν ανοιχτά στην Καθολική Εκκλησία: «Δεν πρέπει να αντιλαμβανόμαστε την ερωτική διάσταση της αγάπης ως αναγκαίο κακό ή ως φορτίο, το οποίο πρέπει να ανεχόμαστε για το καλό της οικογένειας, αλλά ως ένα από τα δώρα του Θεού» τονίζει ο Πάπας.

Η λέξη «ευσπλαχνία» βρίσκει τη θέση της στην επιστολή του Πάπα

Στην αρχή του κειμένου ο Πάπας παραθέτει μία από τις μεγάλες αρχές του, ότι «ο χρόνος έχει μεγαλύτερη αξία από τον χώρο». Αυτό σημαίνει «ότι δεν πρέπει να καθορίζονται όλες οι δογματικές, ηθικές ή ποιμαντικές συζητήσεις από την εκκλησιαστική αυθεντία». Και ακόμη: «Εκτός αυτού θα πρέπει να αναζητιούνται σε κάθε χώρα ή σε κάθε περιοχή καλύτερες διαπολιτισμικές λύσεις, οι οποίες θα λαμβάνουν υπόψη τις τοπικές παραδόσεις και προκλήσεις».

Σε άλλα σημεία της επιστολής ο Φραγκίσκος διατυπώνει τις σκέψεις τους για τις λεγόμενες «ασυνήθεις» καταστάσεις, από τις οποίες μέχρι σήμερα αποστασιοποιούνταν η εκκλησιαστική διδασκαλία. Πρόκειται κυρίως για παντρεμένα ζευγάρια χωρίς την ευλογία της εκκλησίας και για «διαζευγμένους, οι οποίοι προχωρούν σε νέους δεσμούς». Οι διαζευγμένοι και όσοι μετά το διαζύγιο συνάπτουν δεύτερο γάμο θα πρέπει, κατά το Πάπα, να γίνονται δεκτοί από την Εκκλησία.

Από αυτή την επιστολή δεν μπορεί να περιμένει κανείς, κατά τον Φραγκίσκο, «ένα νέο γενικό κανονισμό κανονιστικού τύπου, που να ταιριάζει σε όλες τις περιστάσεις». Γιατί δεν μπορεί να πιστεύει πλέον κανείς ότι οι άνθρωποι, των οποίων η ζωή δεν ακολουθεί πια ή δεν ακολουθούσε ποτέ τους κανόνες της Εκκλησίας, «βρίσκονται σε κατάσταση θανάσιμου αμαρτήματος». Η μεγάλη λέξη «ευσπλαχνία» βρίσκει εδώ τη θέση της. Ένας αληθινός ποιμένας δεν θα πρέπει να αρκείται στην εφαρμογή νόμων περί ηθικής. «Στην πίστη μας, ότι όλα είναι είτε μαύρα είτε άσπρα, χάνουμε συχνά τον δρόμο μας προς τη θεία χάρι» γράφει ο Φραγκίσκος.

Δημήτρης Ελευθεράκης (epd, dpa, kann, dw)