Θεόδωρος Ανδρεάδης Συγγελλάκης, Ρώμη

Τη Δευτέρα του Πάσχα, μια μέρα αφότου εκφώνησε για τελευταία φορά από το Βατικανό το πασχαλινό μήνυμα Urbi et Orbi έφυγε από τη ζωή ο Πάπας Φραγκίσκος, μετά από πολλά και σοβαρά προβλήματα υγείας, με τα οποία πάλευε εδώ και πολλά χρόνια.

Θα μείνει στην Ιστορία ως ο Πάπας που δίδαξε σε όλους ότι σημασία έχει η ουσία, και όχι οι πομπώδεις ιεροτελεστίες. Ο Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο, ο Πάπας Φραγκίσκος, οδήγησε τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία προς μια πραγματική επανάσταση. Από τη στιγμή που εξελέγη Ποντίφικας μέχρι τις τελευταίες αυτές ημέρες έδειξε ότι σε θέματα που θεωρούσε βασικής ηθικής αξίας δεν ήταν σε καμία περίπτωση διατεθειμένος να δεχθεί συμβιβασμούς.

Δεν είναι τυχαίο ότι η πρώτη του επίσκεψη, μετά την εκλογή του από το Κονκλάβιο τo καλοκαίρι του 2013, πραγματοποιήθηκε στο νησί της Λαμπεντούζα. «Στις θάλασσες και στις ερήμους του θανάτου δεν θα έπρεπε να υπάρχουν μετανάστες. Δυστυχώς όμως υπάρχουν πολλοί και δεν θα πετύχουμε το αντίθετο ούτε με αυστηρότερους νόμους, ούτε με pushback, ούτε με την στρατιωτικοποίηση των συνόρων» ήταν το μήνυμα του Φραγκίσκου.

Δεν ξέχασε ούτε για μια στιγμή τους φτωχότερους και τους ασθενέστερους. Ήταν και οι βιωματικές του εμπειρίες άλλωστε που τον έκαναν να καταλαβαίνει τι ακριβώς σημαίνει να είσαι δίπλα σε όποιον έχει ανάγκη και παλεύει, κάθε μέρα, για να εξασφαλίσει τα προς το ζην.

Πάπας Φραγκίσκος: ένας απλός άνθρωπος

Στην Αργεντινή, ως επίσκοπος του Μπουένος Άιρες, χρησιμοποιούσε λεωφορείο για τις μετακινήσεις του και επισκεπτόταν συνεχώς τους συμπολίτες του, οι οποίοι ζούσαν στις παραγκουπόλεις, στις τεράστιες «φαβέλες».

Οι κάτοικοί τους, όταν ο Πάπας εισήχθη στο νοσοκομείο Αγκοστίνο Τζεμέλι της Ρώμης, άρχισαν να προσεύχονται για την ίαση του αδελφού τους, ο οποίος ήξερε να τους μιλά και να τους ακούει, σαν να ήταν ανέκαθεν μέλος της οικογένειάς τους.

«Ο Χριστιανισμός είναι πρώτα απ΄όλα πράξη, και όχι υψηλή θεωρία», δίδαξε σε όλους ο Φραγκίσκος. Στη Ρώμη δεν θέλησε να μετακομίσει στο διαμέρισμα των Παπών, αλλά προτίμησε τον ξενώνα της Αγίας Μάρθας, μαζί με πολλούς άλλους κληρικούς. Συνέχισε να πηγαίνει πάντα στον ίδιο, απλό κουρέα -με τον οποίο είχαν γίνει φίλοι- και για τις μετακινήσεις του δεν χρησιμοποιούσε ποτέ υπερπολυτελή αυτοκίνητα, αλλά απλά και συχνά μεταχειρισμένα IX.

Αδελφική σχέση με τον Βαρθολομαίο

Ο Φραγκίσκος κατάλαβε όσο λίγοι άλλοι την πραγματική αξία του διαλόγου. Ανέπτυξε αδελφική σχέση με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, τον κάλεσε σε κύριας σημασίας διαθρησκευτικές συναντήσεις, εργάστηκαν μαζί με στόχο να μπορέσουν όλοι οι Χριστιανοί να γιορτάσουν και πάλι ενωμένοι την Ανάσταση του Κυρίου.

Στους κήπους του Βατικανού θα συνεχίσει να παράγει καρπούς «η Ελιά της ειρήνης», την οποία φύτεψαν μαζί πριν από δέκα χρόνια Φραγκίσκος και Βαρθολομαίος και δύο «πρώην εχθροί» που βρήκαν την αναγκαία δύναμη για να δώσουν τα χέρια: ο Σιμόν Πέρες και ο Μαχμούντ Αμπάς.

Πράξεις ουσίας, αλλά και πράξεις συμβολικές για να ξεπεραστούν μίση και τραυματικοί διχασμοί. Για τον «Πάπα των φτωχών» όλα ήταν αλληλένδετα: ο σεβασμός προς τους ηλικιωμένους προς τη φύση, προς όσους βρέθηκαν εξαιτίας μιας δύσκολης ή «κακιάς στιγμής» στο περιθώριο.

«Ο Θεός δεν αρνείται ποτέ τη συγχώρεση...»

Δεν είναι τυχαίο ότι τα τελευταία χρόνια κάθε Μεγάλη Πέμπτη των Καθολικών είχε επιλέξει να μην περιορίζεται στις τελετές εντός Βατικανού. Επισκέφθηκε φυλακές και αναμορφωτήρια και έπλυνε τα πόδια των ανθρώπων αυτών που έχουν στερηθεί το θείο δώρο της ελευθερίας.

«Θα μπορούσα να ήμουν και εγώ στην θέση τους. Τα “μεγάλα ψάρια”, βρίσκονται έξω, όχι εδώ» είχε πει, με την ξεχωριστή του αμεσότητα στην τελευταία του επίσκεψη στις φυλακές «Ρεμπίμπια» της Ρώμης, μία ημέρα μετά την έναρξη του Αγίου Έτους των Καθολικών στο τέλος της περασμένης χρονιάς.

Άνοιξε τις πόρτες της Εκκλησίας σε όλους και επαναλάμβανε σε κάθε ευκαιρία ότι «ο Θεός δεν αρνείται ποτέ τη συγχώρεση, όταν την ζητάμε με ειλικρίνεια». Αυτό στο οποίο στάθηκε με μεγαλύτερη επιμονή όμως -ιδίως τα τελευταία χρόνια-  ήταν η κάθετη απόρριψη του πολέμου. Ο Φραγκίσκος ζήτησε από πιστούς και όχι μόνον να κατανοήσουν ότι «ο πόλεμος αποτελεί πάντα ήττα» και ότι «οι έμποροι όπλων με τα τεράστια συμφέροντά τους αποτελούν τεράστια πληγή».

Δεν θα μπορούσε, άλλωστε, να υποστηρίξει κάτι διαφορετικό, θα ερχόταν σε ευθεία αντίθεση με την όλη πορεία του. Διότι «ο Ποντίφικας, που μας ήρθε από τα πέρατα του κόσμου», διαπίστωσε από κοντά τι σημαίνει να παλεύεις για να μπορέσεις να επιβιώσεις, να τιμήσεις το τεράστιο δώρο της ζωής και όχι να το προσβάλλεις και να το απορρίπτεις, σκορπώντας τον θάνατο.

Όσοι παρακολούθησαν την πορεία και το έργο του, ξέρουν καλά ότι  στην «ιδιαίτερη» αυτή ιστορική στιγμή, ο λόγος του Φραγκίσκου, η ανθρωπιά και η αφοσίωσή του στον ειλικρινή διάλογο, θα ήταν στοιχεία πολύτιμα για να μπορέσουν να περιοριστούν εντάσεις και ακρότητες. Δεν είναι λίγοι, όμως, εκείνοι που θεωρούν ότι η Καθολική Εκκλησία θα καταφέρει, σύντομα, να επιλέξει έναν άξιο συνεχιστή του έργου του.