Για τον Χασάν Σελαμέτ, ιδιοκτήτη μικρού κοσμηματοπωλείου στο παζάρι της Κωνσταντινούπολης, είναι πρωτόγνωρη η κατάσταση όπως διαμορφώθηκε μετά την απόπειρα πραξικοπήματος τον Ιούλιο. Λίγες μέρες μετά οι τουρίστες άρχισαν ξαφνικά να μειώνονται. Κατανοώ τους επισκέπτες που δεν θέλουν πια να επισκεφθούν την Κωνσταντινούπολη μετά τα όσα έγιναν εδώ, λέει ο τούρκος έμπορος και τονίζει: «Οι δουλειές έχουν μειωθεί δραματικά. Αν συγκρίνω με πέρυσι διαπιστώνω μείωση που αγγίζει, σύμφωνα με συντηρητική προσέγγιση, το 80% ή ακόμα και το 90%».

Το 13% του τουρκικού ΑΕΠ προέρχεται από τον τουρισμό. Για την τρέχουσα χρονιά υπολογίζεται ότι ο τζίρος έχει μειωθεί τουλάχιστον κατά 40%. Η τουρκική οικονομία παραπαίει. Για πρώτη φορά από το 2009 συρρικνώθηκε το τρίτο τρίμηνο του 2016 κατά 1,8% σε σχέση με πέρυσι. Ο οίκος αξιολόγησης Moody's εκτιμά ότι οικονομία της χώρας θα αναπτυχθεί την επόμενη τριετία μόλις κατά 2,7%, τιμή σαφέστατα χαμηλότερη από την μέση ανάπτυξη 5,5% την τετραετία 2010 – 2014.

Κατάρρευση τουρισμού, μείωση επενδύσεων

Τον τούρκο οικονομολόγο Εγκέ Γιαζγκάν, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Μπιλγκί της Κωνσταντινούπολης, απασχολεί κυρίως η μείωση στις άμεσες ξένες επενδύσεις κατά 50% το πρώτο εξάμηνο του 2016. Στο μικρόφωνο της DW υπογραμμίζει τη σημασία της ΕΕ ως εμπορικού εταίρου της Τουρκίας: «Η Ευρώπη είναι η σημαντικότερη αγορά για τις τουρκικές εξαγωγές. Παράλληλα η χώρα μας εξαρτάται από τις ξένες επενδύσεις, διότι από τη μία διαπιστώνεται στην Τουρκία μεγάλη έλλειψη επενδύσεων και από την άλλη είναι υπερβολικά χαμηλό το ποσοστό αποταμίευσης».

«Βουτιά» ξένων επενδύσεων, ιστορικά χαμηλή ισοτιμία της τουρκικής λίρας, περιορισμός των εξαγωγών και κατάρρευση της τουριστικής κίνησης. Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός της Τουρκίας Μεχμέτ Σίμσεκ θεωρεί ότι στην διέξοδο από την οικονομική κρίση θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο η προεδρική δημοκρατία που έχει δρομολογήσει ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν: «Την μεγαλύτερη ανασφάλεια προκαλεί η ανησυχία για την πολιτική σταθερότητα στη χώρα. Θεωρώ ότι η προεδρική δημοκρατία θα αποκαταστήσει την σταθερότητα στην Τουρκία. Από τη μια θα ενισχυθεί η εκτελεστική εξουσία γιατί ανεξάρτητα από τους συσχετισμούς δυνάμεων στο κοινοβούλιο ο πρόεδρος θα κυβερνά για μια πενταετία. Και από την άλλη πλευρά καταργώντας το όριο του 10% για την είσοδο ενός κόμματος στη Βουλή διασφαλίζεται μια πιο δίκαιη εκπροσώπηση όλων των πληθυσμιακών ομάδων στο κοινοβούλιο».

Ντάνιελ Χάινριχ / Στέφανος Γεωργακόπουλος