Πειράματα όχι μόνο σε πιθήκους αλλά και σε ανθρώπους προκειμένου να διαπιστωθεί η επίδραση βλαβερών καυσαερίων πραγματοποίησε το Ευρωπαϊκό Ερευνητικό Ινστιτούτο για το Περιβάλλον και την Υγεία στον Τομέα των Μεταφορών EUGT, σύμφωνα με έκθεση του ίδιου του ινστιτούτου που δημοσιοποίησαν οι εφημερίδες Stuttgarter Zeitung και Süddeutsche Zeitung. Σύμφωνα με τα σχετικά δημοσίευμα, το ινστιτούτο που είχαν ιδρύσει οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες VW, Daimler και BMW αλλά και η BOSCH χρηματοδότησε μία «σύντομη έρευνα εισπνοής με διοξείδιο του αζώτου (NO2) σε υγιείς ανθρώπους».

Σύμφωνα με την επίμαχη έκθεση του EUGT, σε ένα ινστιτούτο της Πανεπιστημιακής Κλινικής του Άαχεν 25 υγιή άτομα υποβλήθηκαν σε εξέταση αφού είχαν προηγουμένως εισπνεύσει για πολλές ώρες διαφορετικές ποσότητες της βλαβερής ουσίας, η οποία εμπεριέχεται στα καυσαέρια των αυτοκινήτων. Κατά την εκτίμηση του EUGT, από την έρευνα δεν διαπιστώθηκε κάποια αρνητική επίδραση στα άτομα που συμμετείχαν στο πείραμα.

Οι αυτοκινητοβιομηχανίες διαχωρίζουν τη θέση τους

Ο διευθυντής του ινστιτούτου Τόμας Κράους δήλωσε ότι τα πειράματα δεν είχαν καμία σχέση με το σκάνδαλο ντίζελ που έπληξε τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία VW, αλλά έγινε πολύ πριν από αυτό και αφορούσε στα επιτρεπόμενα όρια NO2 στο χώρο εργασίας. Επειδή το εν λόγω όριο είχε μειωθεί και δεν υπήρχαν έρευνες σε ανθρώπους, αποφασίστηκε να υποβληθούν σε πειράματα 25 υγιείς άνθρωποι εισπνέοντας ποσότητες κάτω από το επιτρεπόμενο όριο για χώρους εργασίας. Σύμφωνα με τον Τ. Κράους μάλιστα η Επιτροπή Βιοηθικής είχε θεωρήσει αποδεκτή την επίμαχη έρευνα.

Σύμφωνα με την VW, το EUGT είχε ιδρυθεί το 2007 ως ανεξάρτητο ερευνητικό ινστιτούτο και έκλεισε το καλοκαίρι του 2017. Εκτός από τη VW, στη χρηματοδότησή του εμπλέκονται η Daimler, η BMW και η Bosch.

Οι γερμανοί κατασκευαστές αυτοκινήτων έσπευσαν να διαχωρίσουν τη θέση τους από τα επίμαχα πειράματα σε ανθρώπους, με τις Daimler και VW να προαναγγέλλουν διερεύνηση της υπόθεσης.

Η γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ τα καταδίκασε ζητώντας διαλεύκανση της υπόθεσης. «Αυτά τα τεστ σε πιθήκους ή ακόμη και σε ανθρώπους είναι αδικαιολόγητα από ηθική άποψη», τόνισε ο γερμανός κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφεν Ζάιμπερτ. «Οι αυτοκινητοβιομηχανίες οφείλουν να περιορίζουν διαρκώς τις βλαβερές εκπομπές. Οφείλουν να τηρούν τα επιτρεπόμενα όρια και δεν επιτρέπεται να αποδεικνύουν με τη βοήθεια πιθήκων ή μάλιστα ανθρώπων ότι οι ρύποι είναι δήθεν μη επιβλαβείς», διεμήνυσε ο Στ. Ζάιμπερτ.

Άμεση και καταδικαστική ήταν και η αντίδραση των γερμανικών υπουργείων Μεταφορών και Περιβάλλοντος. Η γερμανίδα υπουργός Περιβάλλοντος Μπάρμπαρα Χέντριξ τόνισε ότι εκτός από τις αυτοκινητοβιομηχανίες, το ρόλο και τις ευθύνες της καλείται να διευκρινίσει και η επιστήμη. Όπως δήλωσε, το διοξείδιο του αζώτου βλάπτει την ανθρώπινη υγεία και αυτό έχει αποδειχθεί επαρκώς.

Αυστηρά κριτήρια για τα πειράματα

Εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Υγείας τόνισε μάλιστα ότι υπάρχουν «αυστηρά κριτήρια» σε ό,τι αφορά τα πειράματα σε ζώα και ανθρώπους και αυτά βέβαια ισχύουν μόνο στους τομείς των ιατρικών σκευασμάτων και ιατρικών προϊόντων.

Η VW πάντως έχει ήδη ζητήσει συγγνώμη για ένα πείραμα στις ΗΠΑ, κατά το οποίο πίθηκοι είχαν αναγκαστεί να εισπνέουν επί ώρες καυσαέρια με στόχο να αποδειχθεί ότι χάρη στο σύστημα καθαρισμού των ρύπων ο βαθμός επιβάρυνσης από τις επιβλαβείς εκπομπές των πετρελαιοκίνητων οχημάτων έχει μειωθεί σημαντικά και ως εκ τούτου τα οχήματα αυτά δεν πλήττουν την υγεία.

Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι αρκετοί περιβαλλοντολόγοι αντικρούουν τα περί νέου σκανδάλου, τονίζοντας ότι τα πειράματα αυτά είναι κάτι το σύνηθες. Ο Βέρνερ Έκερτ, ειδικός σε θέματα περιβάλλοντος του ραδιοφωνικού δικτύου SWR υπογραμμίζει ότι τα εν λόγω πειράματα είναι όχι μόνον γνωστά αλλά και αναγκαία. Ο ίδιος αμφιβάλει ωστόσο για την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων τόσο βραχυπρόθεσμων τεστ.

Σύμφωνα με τον ίδιο ακόμη και η περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace εξηγεί ότι έρευνες που γίνονται για να εξακριβωθούν οι συνέπειες της ατμοσφαιρικής ρύπανσης με τη συμμετοχή και ανθρώπων, δεν είναι κάτι το ασυνήθιστο.

Ουλρίκε Κβαστ, Ίνσα Βρέντε / Άρης Καλτιριμτζής