Στο 16% έχει σκαρφαλώσει ο πληθωρισμός στην Πολωνία σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων 25 ετών. Μία βόλτα στην αγορά δίνει μία ακόμη πιο ανησυχητική εικόνα: Λαχανικά, φρούτα, λουκάνικα, γιαούρτια, συσκευασμένες σούπες και άλλα βασικά είδη διατροφής έχουν γίνει απλησίαστα για τους χαμηλόμισθους. Αυτό διαπιστώνει και η Αγκνιέσκα, ιδιοκτήτρια παντοπωλείου στη Βαρσοβία. Όπως λέει, «τα επίσημα στοιχεία κάνουν λόγο για 16%, αλλά όταν βλέπω τα τρόφιμα εδώ νομίζω ότι ο πληθωρισμός έχει πάει στο 100%. Ιδιαίτερα αυξημένες είναι οι τιμές στα γαλακτοκομικά προϊόντα, το αλεύρι, τη ζάχαρη, το λάδι».

Η Αγκνιέσκα έχει ένα από τα αμέτρητα πολωνικά «Delikatesy». Δεν πρόκειται για τα γνωστά μας «Delikatessen», για είδη πολυτελείας. Στην Πολωνία η ονομασία αυτή έχει καθιερωθεί για όλα τα συνοικιακά παντοπωλεία και μπακάλικα, μικρές επιχειρήσεις που κάποτε ξεφύτρωναν σε κάθε γειτονιά. Σήμερα μία μικρή επιχείρηση δεν μπορεί να συναγωνιστεί τις αλυσίδες των ντισκάουντ-σούπερμαρκετ. Κι όμως, υπάρχουν πελάτες που πάντα θα αναζητούν το κατάστημα της γειτονιάς.  «Μία κυρία που έρχεται κάθε τόσο είναι η Χαλίνκα», λέει η Αγκνιέσκα. «Είναι συνταξιούχος, έχει χάσει τον άνδρα της και ζει με ελάχιστα χρήματα. Πάντα κάτι θα χρωστάει στο τέλος του μήνα...»

«Λουκέτα» για τα συνοικιακά καταστήματα

Τα Delikatesy ήταν πάντα η εύκολη λύση για τις μικρές, καθημερινές αγορές. Πολλές από αυτές τις επιχειρήσεις κλείνουν, καθώς δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο αυξανόμενο κόστος της ενέργειας, των ενοικίων, των τιμών χονδρικής. Περισσότερα από 3.500 «λουκέτα» καταγράφονται στο πρώτο εξάμηνο της χρονιάς. Στο κέντρο της Βαρσοβίας πολλοί είναι εκείνοι που εκφράζουν την ανησυχία τους για τον επερχόμενο χειμώνα. «Φοβάμαι», λέει μία κυρία. «Ο πληθωρισμός είναι παντού, αλλά οι μισθοί δεν ανεβαίνουν και ήδη σήμερα αγοράζω λιγότερα πράγματα με τα ίδια χρήματα». «Στα τρόφιμα βλέπω μεγάλη ακρίβεια», λέει μία άλλη. «Θέλουμε πλέον διπλάσια χρήματα για να αγοράσουμε την ίδια ποσότητα.  Συνήθως βγαίναμε έξω για φαγητό μια φορά την εβδομάδα, αλλά σήμερα αυτό θεωρείται πολυτέλεια».

Φταίει ο Πούτιν για την ακρίβεια;

Για τον πρωθυπουργό Ματέους Μοραβιέτσκι κύρια αιτία για την άνοδο του πληθωρισμού είναι η εισβολή της Ρωσίας στη γειτονική Ουκρανία. Η πολωνική κυβέρνηση προσπαθεί να βάλει «φρένο» στην αύξηση των τιμών, μειώνοντας, προσωρινά έστω, τον ΦΠΑ σε βασικά είδη διατροφής, στα καύσιμα και στο ηλεκτρικό ρεύμα. Αισιόδοξος δηλώνει ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας, Άνταμ Γκλαπίνσκι, επισημαίνοντας ωστόσο ότι θα χρειαστεί χρόνος για να παταχθεί ο πληθωρισμός. «Παρά την καλή κατάσταση της οικονομίας έχουμε υψηλό ποσοστό πληθωρισμού», λέει ο Γκλαπίνσκι. «Θα καταπολεμήσουμε τον πληθωρισμό, αλλά θα χρειαστούν περίπου δύο χρόνια. Προχωρούμε με προσεκτικές κινήσεις, διότι θέλουμε να θεραπεύσουμε τον ασθενή και όχι να τον εξοντώσουμε».

Αυτή την εβδομάδα η κεντρική τράπεζα της Πολωνίας προχώρησε σε μία ακόμη αύξηση επιτοκίων, την ενδέκατη από τότε που άρχισε η κρίση. Σήμερα το βασικό επιτόκιο κυμαίνεται στο 6,75%. Το «ακριβό χρήμα» επιβαρύνει περαιτέρω την οικονομία και ιδιαίτερα τους δανειολήπτες με κυμαινόμενο επιτόκιο. Πολλοί οικονομολόγοι επισημαίνουν ωστόσο, ότι τα υψηλά επιτόκια δεν πρόκειται να καταπολεμήσουν τον πληθωρισμό, όταν την ίδια στιγμή η κυβέρνηση μοιράζει προεκλογικά «δωράκια».

Η Αγκνιέσκα δεν τρέφει πολλές ελπίδες για το μέλλον. Στην προσπάθειά της να επιβιώσει έχει ήδη βρει μια δεύτερη δουλειά, ως νοσοκόμα, για τις ώρες που δεν εργάζεται στο παντοπωλείο. Και αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, θα προτιμήσει να αλλάξει επάγγελμα και να κρατήσει μόνο τη δουλειά στο νοσοκομείο. «Αν είναι να δουλεύουμε στο κατάστημα μόνο και μόνο για να πληρώνουμε λογαριασμούς, τότε καλύτερα να το κλείσουμε», λέει.

Άνταμ Μάρτιν (ARD)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου