Εάν τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών στο Ιράκ επιβεβαιωθούν μέχρι τέλους ο συνασπισμός δυνάμεων «Σαϊρούν» του Σιίτη κληρικού Μοκτάντα αλ Σαντρ φαίνεται ότι θα επικρατήσει. Πρόκειται αναμφίβολα για μια ανπάντεχη ανατροπή στο πολιτικό σκηνικό της χώρας, που μετά την εισβολή των Αμερικανών έχει αναλωθεί σε μια αιματηρή θρησκευτική διαμάχη ανάμεσα στους Σιίτες, τους Σουνίτες και τους Κούρδους κατοίκους της. Ήδη, πριν από την ήττα του Ισλαμικού Κράτους στη Μοσούλη ο αλ Σαντρ προειδοποιούσε ότι μετά την απελευθέρωση της κουρδικής πόλης η χώρα θα έπεφτε σε μια θρησκευτική και εθνική διένεξη, κάτι που ο ίδιος, αλλά και οι Ιρακινοί, ήθελαν πάση θυσία να αποφύγουν.

«Ψωμί, ελευθερία, κοσμικό κράτος»

«Ο Μουκτάντα αλ Σαντρ διέγνωσε τα σημεία των καιρών», υποστηρίζει ο Τιμ Πέτσουλατ, επικεφαλής του γραφείου του Ιδρύματος Φρίντριχ Έμπερτ στο Αμμάν. «Κι αυτό όχι μόνο κατά τη διάρκεια του προεκλογικού αγώνα, αλλά από το 2015. Τότε, μια ομάδα νέων ξεκίνησε διαμαρτυρίες με το σύνθημα, ψωμί, ελευθερία, κοσμικό κράτος, ζητώντας αλλαγές. Πολύ γρήγορα ο αλ Σαντρ συνέλαβε το μήνυμα και έστειλε και δικούς του ανθρώπους στους δρόμους προσχωρώντας στο κίνημα, παρά το γεγονός ότι οι κοσμικές δυνάμεις, κομμουνιστές, σοσιαλδημοκράτες και άλλοι μέχρι τότε δεν ήταν φίλοι των Σαντριστών, τους οποίους αποκαλούσαν άπιστους. Όμως γρήγορα αντιλήφθησαν ότι θα πρέπει να γίνουν οικονομικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και υπέρβαση του σεκταριστικού συστήματος του Ιράκ. Και έτσι, όλοι μαζί, κατέβηκαν στους δρόμους».
Για τον 44χρονο Σιίτη κληρικό, που μετά την εισβολή των Αμερικανών το 2004 στο Ιράκ έστειλε τους πολεμιστές τους να τους αντιμετωπίσουν αποκτώντας γενική αναγνώριση, δεν ήταν καθόλου εύκολο. Αλλά ούτε για τους Ιρακινούς, που έπρεπε να περάσουν μια επίπονη περίοδο ωρίμανσης.

Ράπισμα στο πολιτικό κατεστημένο

«Ο κόσμος απλά κουράστηκε από τις διαμάχες ανάμεσα στους Σιίτες, τους Σουνίτες και στους Κούρδους», υποστηρίζει ο Γερμανός ειδικός. «Ήθελε κάτι νέο, ένα κοινό εθνικό κράτος. Την ανάγκη διέγνωσε από την αρχή ο Μοκτάντα αλ Σαντρ και τέθηκε επικεφαλής αυτού του κινήματος, το οποίο σήμερα ορίζει». Ήδη από τώρα η επιτυχία του συνασπισμού του θεωρείται ράπισμα των καθιερωμένων κομμάτων και του πολιτικού κατεστημένου. Πολλά από αυτά ξόδεψαν εκατομμύρια δολάρια για να εξαγοράσουν ψηφοφόρους, χωρίς να το επιτύχουν, σχολιάζει η ιρακινή εφημερίδα Al Madda. Το διακύβευμα των εκλογών γι' αυτούς ήταν η εθνική ιρακινή ταυτότητα, όχι η θρησκεία, η οργάνωση των κρατικών δομών και η καταπολέμηση της διαφθοράς. Στα μάτια τους φάνηκε ότι ο Σιίτης κληρικός ήταν ο πιο αξιόπιστος πολιτικός παίκτης.

Ο Μοκτάντα αλ Σαντρ τάχθηκε επικεφαλής του συνασπισμού του, ο ίδιος όμως δεν έβαλε υποψηφιότητα. Σε περίπτωση που το κίνημά του πλειοψηφήσει, δεν σημαίνει ότι θα γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός, γιατί το εκλογικό σύστημα έχει κάποιες ιδιορρυθμίες. Αλλά σε κάθε περίπτωση ο θρίαμβός του αποτελεί μάθημα στα κατεστημένα κόμματα και σηματοδοτεί την απαρχή ενός νέου κεφαλαίου στην πολυκύμαντη σκοτεινή ιστορία του Ιράκ.    

Κέρστεν Κνιπ/Ειρήνη Αναστασοπούλου