Μετά από δέκα χρόνια διακυβέρνησης υπό τον Νίκο Αναστασιάδη, το κυβερνών κόμμα της Δεξιάς οδηγείται στις κάλπες υπό την απειλή της διάσπασης, καθώς οι ψηφοφόροι του, κατά περίπου το 1/3 προδιαγράφεται ότι θα ψηφίσουν αντί του προέδρου του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου, τον Νίκο Χριστοδουλίδη, μέχρι πρότινος υπουργό Εξωτερικών του Αναστασιάδη και προηγουμένως κυβερνητικό εκπρόσωπο. Ως ο στενότερος συνεργάτης του απερχόμενου Προέδρου, ο Χριστοδουλίδης μπόρεσε να τεθεί επικεφαλής της κούρσας των εκλογών στις έρευνες κοινής γνώμης, με ποσοστά που ξεπερνούσαν το 40% κατά την έναρξη του προεκλογικού αγώνα τον περασμένο Σεπτέμβριο.

Πέντε μήνες μετά, η υποψηφιότητα Χριστοδουλίδη καταγράφει ποσοστά γύρω στο 30% στις τρεις πιο πρόσφατες έρευνες που παρουσιάστηκαν σε τηλεοπτικούς σταθμούς. Παρά τη διψήφια πτώση των ποσοστών του, ο τέως υπουργός Εξωτερικών (σ.σ. είχε υποχρεωθεί σε έξοδο από το υπουργικό σχήμα όταν γνωστοποιήθηκε η υποψηφιότητά του για την προεδρία της χώρας) παραμένει το αδιαφιλονίκητο φαβορί για εκλογή στο ύπατο αξίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και αυτό γιατί οι βασικοί ανθυποψήφιοί του, ο Αβέρωφ Νεοφύτου του ΔΗΣΥ και ο υποστηριζόμενος από το κόμμα της Αριστεράς, ΑΚΕΛ, Ανδρέας Μαυρογιάννης, δύο εβδομάδες πριν να ανοίξουν οι κάλπες ακολουθούσαν με ποσοστά που υπολείπονταν τα ποσοστά του Χριστοδουλίδη από 6% έως 11%.

Τέλος εποχής με υψηλό ενδιαφέρον

Σε όλες τις μεγάλες δημοσκοπήσεις καταγράφεται υψηλό ενδιαφέρον πρόθεσης συμμετοχής στις κάλπες που αγγίζει το 80%. Η ολοκλήρωση της δεύτερης θητείας Αναστασιάδη στην προεδρία της Κύπρου προσλαμβάνεται σε μεγάλο βαθμό ως το κλείσιμο ενός κύκλου που βρίσκει τη χώρα με σταθερή οικονομία και με γενικό σχέδιο υγείας (τα επιτεύγματα της κυβέρνησης Αναστασιάδη), αλλά και ντροπιασμένη διεθνώς για τα σκάνδαλα των χρυσών διαβατηρίων. Επιπλέον ο Νίκος Αναστασιάδης αφήνει κληρονομιά ένα απελπιστικό αδιέξοδο στο Κυπριακό και την Λευκωσία ανίκανη και απρόθυμη να αντιμετωπίσει τις πολιτικές προσάρτησης των κατεχομένων που ήδη εφαρμόζει η Άγκυρα. Το κόστος της διχοτόμησης επί του εδάφους και της εγκατάλειψης των Τουρκοκυπρίων στον σφιχτό εναγκαλισμό της Τουρκίας είναι πλέον απτό.

Η ελληνοκυπριακή πλευρά καλείται να διαχειριστεί τις ροές μεταναστών και προσφύγων που φτάνουν στα εδάφη υπό τον έλεγχο του τουρκικού στρατού κατοχής και μέσω της Πράσινης Γραμμής περνούν στις περιοχές που ελέγχει η Κυπριακή Δημοκρατία. Το προσφυγικό/μεταναστευτικό ήταν εξάλλου ένα από τα θέματα που απασχόλησαν τον προεκλογικό διάλογο με τον υποψήφιο του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου να υπόσχεται επέκταση των συρματοπλεγμάτων προς αποτροπή εισόδου στη δημοκρατία μέσω της πράσινης γραμμής και τον Νίκο Χριστοδουλίδη να υπερθεματίζει για την αναγκαιότητα της συνέχισης της πολιτικής που ακολούθησε η κυβέρνηση Αναστασιάδη προβαίνοντας σε δηλώσεις συμπάθειας για τους χειρισμούς του αμφιλεγόμενου υπουργού Εσωτερικών της χώρας Νίκου Νουρή.

Τα σενάρια του πρώτου γύρου

Οι προεδρικές εκλογές στην Κύπρο διεξάγονται σε δύο γύρους. Στην πρώτη Κυριακή συμμετέχουν 14 υποψήφιοι, εκ των οποίων καταγράφουν άνω της ποσοστιαίας μονάδας στις δημοσκοπήσεις οι μισοί. Η ψηφοφορία στην πρώτη Κυριακή θα αναδείξει δύο υποψήφιους, οι οποίοι θα κονταροχτυπηθούν μία εβδομάδα μετά διεκδικώντας το 50% συν μία ψήφο των ψηφισάντων για την εκλογή του Προέδρου. Την πρώτη Κυριακή των εκλογών, πρώτος πέριξ του 29% προβλέπεται να αναδειχθεί ο προερχόμενος από τον κυβερνώντα ΔΗΣΥ, Νίκος Χριστοδουλίδης, ο οποίος στηρίζεται από το έτερο κόμμα της κεντροδεξιάς ΔΗΚΟ, το μικρό σοσιαλιστικό κόμμα ΕΔΕΚ, τη ΔΗΠΑ, μικρό κεντροδεξιό κόμμα που προέκυψε μετά από διάσπαση του ΔΗΚΟ, και ένα μεγάλο αριθμό πρώην και νυν μελών και στελεχών του ΔΗΣΥ.

Τη συμμετοχή στον δεύτερο γύρο διεκδικούν ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου και ο Ανδρέας Μαυρογιάννης, που στηρίζεται από το ΑΚΕΛ. Επίσης διπλωμάτης καριέρας, όπως ο ανθυποψήφιός του Νίκος Χριστοδουλίδης, ο Ανδρέας Μαυρογιάννης υπήρξε ο διαπραγματευτής του Νίκου Αναστασιάδη για το Κυπριακό, ενώ υπηρέτησε από διάφορα συναφώς υψηλά αξιώματα και προηγούμενους Προέδρους όπως τον Δημήτρη Χριστόφια (ως επικεφαλής της Προεδρίας της Κύπρου στην ΕΕ το 2012). Τα ποσοστά των Νεοφύτου και Μαυρογιάννη κυμαίνονται πέριξ του 20% με 23%.

Με φόντο το Κυπριακό

Όπως προκύπτει, στο σημαντικότερο πρόβλημα του τόπου, το Κυπριακό, οι τρεις βασικοί ανθυποψήφιοι δεν εμφανίζονται στην κοινή γνώμη με ανοιχτές ή σημαντικές διαφορές. Και οι τρεις ομνύουν στο Πλαίσιο Γκουτέρες για λύση του Κυπριακού, αν και προτείνουν διαφορετικά επιμέρους μέτρα διάρρηξης του αδιεξόδου (ο Χριστοδουλίδης διορισμό απεσταλμένου από την ΕΕ, ο Νεοφύτου ένταξη στο ΝΑΤΟ, και ο Μαυρογιάννης συνεκμετάλλευση του φυσικού αερίου με τους Τουρκοκύπριους πριν τη λύση). Εντούτοις, το γεγονός ότι ο Χριστοδουλίδης στηρίζεται από κόμματα που διαφωνούν με τη λύση Διζωνικής-Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, ενώ επιπλέον είναι ο Υπουργός Εξωτερικών του Αναστασιάδη που φέρει τη μεγαλύτερη ευθύνη για το σημερινό αδιέξοδο στο Κυπριακό, αντανακλά στην υποψηφιότητά του ως υποψηφιότητα συνέχειας στο ίδιο μήκος κύματος πολιτικής που ακολούθησε ο Αναστασιάδης τα τελευταία πέντε χρόνια.

Στον βαθμό που το Κυπριακό εξακολουθεί να προκρίνεται ως το σημαντικότερο κριτήριο για τη διαμόρφωση της επιλογής στην κάλπη, η άμβλυνση των διαφορών μεταξύ των υποψηφίων επιτρέπει στα κομματικά επιτελεία να επικεντρωθούν σε θέματα εσωτερικής διακυβέρνησης, και το Κυπριακό να μην αποτελέσει βαρόμετρο για διαμόρφωση συμμαχιών στο β’ γύρο, κάτι που θα σήμαινε κομματικές υπερβάσεις.

Μία άλλη παράμετρος έντονου πολιτικού ενδιαφέροντος για την επόμενη μέρα των εκλογών στην Κύπρο είναι η υπαρξιακή διάσταση που λαμβάνουν οι εκλογές για τα δύο μεγάλα κόμματα της χώρας ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ. Ο μεν ΔΗΣΥ έχει ήδη διχοτομηθεί και ο Νίκος Χριστοδουλίδης υπόσχεται κυβέρνηση με τη συμμετοχή και ανθρώπων του νυν κυβερνώντος κόμματος, ενώ ενδεχόμενος αποκλεισμός του Ανδρέα Μαυρογιάννη από τον πρώτο γύρο των εκλογών, θα προκαλέσει τριγμούς στο ΑΚΕΛ, ένα κόμμα εξουσίας για το οποίο ενδεχόμενη ήττα θα σημαίνει τη συμπλήρωση δύο δεκαετιών μακριά από τα κέντρα αποφάσεων στο νησί.

Λουκιανός Λυρίτσας, Λευκωσία