Όπως επισημαίνουν κοινοτικές πηγές στη βελγική πρωτεύουσα οι συζητήσεις σήμερα έγιναν σε χαμηλούς τόνους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν διαφωνίες. Διαφωνίες υπάρχουν και είναι και σημαντικές κυρίως σε σχέση με το Ταμείο Ανάκαμψης.

Αναφορικά με το ΠΔΠ, που καθορίζει τις δαπάνες της επόμενης επταετίας στα 1,074 τρισ. ευρώ,  φαίνεται ότι η συμβιβαστική πρόταση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ γίνεται αποδεκτή από τη συντριπτική πλειοψηφία των ηγετών, γιατί διασφαλίζει την ομαλή χρηματοδότηση των δύο βασικών πολιτικών της ΕΕ, της συνοχής και της γεωργίας. Μάλιστα οι δαπάνες για τις εν λόγω πολιτικές αυξάνονται κατά 65 δισ. ευρώ μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης.

Σχετικά με τις επιστροφές, η συμβιβαστική πρόταση του κ. Μισέλ προβλέπει τη συνέχισή τους. Πρόκειται για ένα ποσό που ξεπερνάει το 1 δισ. ευρώ ετησίως για τις τέσσερις χώρες του Βορρά (Ολλανδία, Δανία, Σουηδία, Αυστρία) και αφορά ένα μέρος της καθαρής συνεισφοράς τους στον κοινοτικό προϋπολογισμό. Η Κομισιόν είχε προτείνει να καταργηθούν. Πάντως, ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και πολλές άλλες χώρες συνέδεσαν τη συνέχιση του καθεστώτος των επιστροφών με την επίτευξη συνολικής συμφωνίας, που θα περιλαμβάνει όλες τις πτυχές του Ταμείου Ανάκαμψης.

Πώς θα λαμβάνονται οι αποφάσεις

Για το Ταμείο Ανάκαμψης ο προτεινόμενος προϋπολογισμός των 750 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 500 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 250 δισ. σε δάνεια, δεν αμφισβητείται πλέον από την ομάδα των τεσσάρων. Απλώς επιδιώκουν να ισορροπήσουν την αναλογία περιορίζοντας τις επιχορηγήσεις και αυξάνοντας τα δάνεια, ωστόσο εκτιμάται ότι θα εγκαταλείψουν και αυτήν την αξίωση.

Οι δυσκολίες αύριο εντοπίζονται στη διακυβέρνηση του Ταμείου Ανάκαμψης. Η συμβιβαστική πρόταση του κ. Μισέλ προβλέπει ότι οι χρηματοδοτήσεις από το ταμείο θα γίνουν χωρίς πρόσθετους δημοσιονομικούς όρους. Απλώς κάθε χώρα θα υποβάλει εθνικό επενδυτικό μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα για το διάστημα 2021-2023, το οποίο θα βασίζεται στις συστάσεις της Κομισιόν. Οι δε αποφάσεις θα λαμβάνονται με ειδική πλειοψηφία από το Συμβούλιο.

Με την πρόταση Μισέλ διαφωνεί κυρίως ο Ολλανδός Πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, ο οποίος ζήτησε οι αποφάσεις για την έγκριση του εθνικού προγράμματος μεταρρυθμίσεων και τις εκταμιεύσεις να λαμβάνονται ομόφωνα. Την ολλανδική θέση απορρίπτουν κατηγορηματικά οι πρωθυπουργοί της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ και της Ιταλίας Τζουζέπε Κόντε, υπογραμμίζοντας ότι δεν αποδέχονται καμία τροποποίηση της πρότασης της Κομισιόν σε σχέση με τη διακυβέρνηση του Ταμείου Ανάκαμψης. Προφανώς, οι δύο χώρες αντιλαμβάνονται ότι εάν αποδεχθούν την εισαγωγή της ομοφωνίας θα δυσκολευτεί η λήψη αποφάσεων σε μια περίοδο που τα χρήματα πρέπει να εκταμιευθούν το συντομότερο.

Κατανομή εδώ και τώρα;

Ο κ. Μισέλ έχει προτείνει να γίνει κατανομή τώρα του 70% από τα 750 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης και τα υπόλοιπα να αποφασιστούν το 2023 με βάση την οικονομική κατάσταση κάθε χώρας την περίοδο 2020-2021. Με τη θέση αυτή διαφωνούν αρκετές χώρες και η Ελλάδα, οι οποίες θεωρούν ότι πρέπει να παραμείνει η αρχική πρόταση της Κομισιόν που προβλέπει την δέσμευση όλων των χρημάτων τώρα.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Ελλάδα διεκδικεί από το ΠΔΠ της περιόδου 2021-2027 πάνω από 35 δισ. ευρώ, ενώ με βάση την πρόταση της Επιτροπής για το ταμείο ανάκαμψης δικαιούται επιπλέον 22,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 9,5 δισ. σε δάνεια.

Με βάση τις σημερινές συζητήσεις ο κ. Μισέλ αναμένεται να τροποποιήσει την συμβιβαστική πρόταση, ώστε το Σάββατο οι Ευρωπαίοι ηγέτες να ξεκινήσουν την τελική φάση της διαπραγμάτευσης. Στόχος είναι η επίτευξη συμφωνίας το Σάββατο κι αν χρειαστεί την Κυριακή, διαφορετικά θα υπάρξει και νέα σύνοδος, κατά πάσα πιθανότητα μέσα στον Ιούλιο. Όπως τονίζουν στις Βρυξέλλες, το συνολικό πακέτο πρέπει να εγκριθεί σε κάθε περίπτωση μέχρι το τέλος του μήνα για πολιτικούς, οικονομικούς και πρακτικούς λόγους.

Νίκος Μπέλλος, Βρυξέλλες