Κατά τους περασμένους μήνες η Γαλλία βρισκόταν σε καλό φεγγάρι όσον αφορά την τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ). Στα πλαίσια μίας συνόδου επενδυτών στο Παρίσι η Microsoft ανακοίνωσε νέες επενδύσεις σε κέντρα δεδομένων και στην ΤΝ, οι οποίες θα φτάσουν τα τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2027.

«Με το [νέο] κέντρο δεδομένων, που θα είναι ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης, θα βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων στην αποθήκευση δεδομένων και την ΤΝ», δήλωσε ο πρόεδρος Μακρόν. Το 2023 είχε ανακοινώσει την έναρξη ενός κρατικού σχεδίου για την τεχνητή νοημοσύνη, βάσει του οποίου προβλέπονται δαπάνες ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ έως το 2030 για την προώθηση της σχετικής με την ΤΝ έρευνας. Επιπλέον, τον περασμένο Δεκέμβριο η startup εταιρεία Mistral AI με έδρα στο Παρίσι προχώρησε σε αύξηση μετοχικού κεφαλαίου και απέκτησε τον τίτλο “unicorn”, ο οποίος αποδίδεται σε επιχειρήσεις με αξία που υπερβαίνει το ένα δισεκατομμύριο δολάρια. Η Mistral AI θεωρείται ανταγωνίστρια της OpenAI, της εταιρείας που ανέπτυξε το ChatGPT.

Σύμφωνα με τους ειδικούς ωστόσο η Γαλλία και η Ευρώπη έχουν ακόμη πολύ δρόμο να καλύψουν στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. «Η γαλλική κυβέρνηση αποφάσισε να γυρίσει τον διακόπτη, προκειμένου η χώρα να πρωταγωνιστήσει στον κλάδο της ΤΝ – εν αντιθέσει με τη Γερμανία», δηλώνει στην DW ο Νόα Γκριν, βοηθός ερευνητής στην αρμόδια για την τεχνητή νοημοσύνη ομάδα του Center for a New American Security. «Παρ’ όλα αυτά στην πρώτη θέση βρίσκονται επί του παρόντος οι ΗΠΑ, ακολουθεί η Κίνα, με κάποια απόσταση η Μεγάλη Βρετανία και τέλος η Γαλλία και η Γερμανία», εξηγεί ο Γκριν.

Το γεγονός αυτό δεν οφείλεται αποκλειστικά σε τεχνολογικά αίτια: «Οι ΗΠΑ ηγούνται της αγοράς για τόσο καιρό, ώστε πολλοί επενδυτές προτιμούν να επενδύσουν τα χρήματά τους εκεί, διότι γνωρίζουν πως εδώ υπάρχει το απαραίτητο ταλέντο και οι κατάλληλες υποδομές», προσθέτει ο Γκριν. «Η Γαλλία αντιθέτως είναι γνωστή για το πώς επιδιώκει να περιορίσει την αγορά μέσω του νομικού της πλαισίου, με το οποίο έχουν βρεθεί αντιμέτωποι στο παρελθόν τεχνολογικοί κολοσσοί όπως η Google».

Η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερους υπερυπολογιστές

Η Βερονίκ Βεντό, συνιδρύτρια της παριζιάνικης startup NukkAI, ήταν πάντως ανέκαθεν βέβαιη πως η εταιρεία της θα διατηρούσε την έδρα της στη Γαλλία. «Εδώ υπάρχουν εξαιρετικοί ερευνητές, όπως και πολυάριθμα κρατικά προγράμματα χρηματοδότησης», τονίζει η Βεντό στην DW.

«Η τεχνητή νοημοσύνη μας είναι διαφορετική από άλλες, επειδή οι άνθρωποι αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του συστήματος – μπορούν να ακολουθήσουν τις διαδικασίες και να λάβουν ακριβείς εξηγήσεις από την ΤΝ για τις προτάσεις της», λέει η ειδικός. «Επίσης χρησιμοποιούμε πολύ λιγότερα δεδομένα, με αποτέλεσμα να εξοικονομείται ενέργεια». Πάνω από δέκα πελάτες αξιοποιούν την τεχνολογία της NukkAI για τον υλικοτεχνικό τους σχεδιασμό, μεταξύ των οποίων και το ΝΑΤΟ. Επιπλέον, η NukkAI συνεργάζεται στενά με τα γαλλικά πανεπιστήμια, μέσω των οποίων η εταιρεία αποκτά πρόσβαση στον υπερυπολογιστή Jean Zay στο Σακλαί της Γαλλίας – ο οποίος αποτελεί έναν από τους πιο αποδοτικούς υπερυπολογιστές στην Ευρώπη.

Η Κριστίν Ντουγκουάν, πανεπιστημιακή λέκτορας και ερευνήτρια στο Παρατηρητήριο Τεχνητής Νοημοσύνης του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, εκτιμά πως η Γαλλία και η Ευρώπη θα χρειαστούν σύντομα περισσότερους και καλύτερους υπερυπολογιστές. «Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να συμβαδίσουμε με τις εξελίξεις στον κλάδο της ΤΝ», δηλώνει στην DW.

Αν και προβλέπεται ήδη η εγκατάσταση δύο νέων υπερυπολογιστών στη Γαλλία και τη Γερμανία μέσα στην επόμενη διετία, η Ντουγκουάν επισημαίνει πως οι Αμερικάνοι εξακολουθούν να προπορεύονται και μάλιστα φαίνεται πως τώρα θα τους προσπεράσουν οι Κινέζοι – οι οποίοι ενδέχεται να έχουν στη διάθεσή τους τον πιο αποδοτικό υπερυπολογιστή παγκοσμίως.

Εξ ου και είναι ιδιαιτέρως σημαντική μία ευρωπαϊκή συνεργασία και αυτό όχι μονάχα εξαιτίας του ανταγωνισμού με τις ΗΠΑ και την Κίνα, αλλά και για έναν ακόμη λόγο: «Από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022 η Μόσχα διεξάγει μία εκστρατεία παραπληροφόρησης εναντίον της Ευρώπης, η οποία βασίζεται σε τεχνολογίες ΤΝ – επομένως πρέπει να μπορούμε να αμυνθούμε από κοινού και απέναντι σε αυτό», παρατηρεί η Ντουγκουάν.

Απαραίτητη η αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης

Ο Άντουαν Μπορντ, αντιπρόεδρος για την τεχνητή νοημοσύνη στη Helsing, μία “unicorn” εταιρεία της αμυντικής βιομηχανίας με έδρα στη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Μεγάλη Βρετανία, υπογραμμίζει από την πλευρά του πως ενόψει και του πολέμου στην Ουκρανία «η Ευρώπη και οι δυτικές δημοκρατίες βρίσκονται μπροστά σε έναν κίνδυνο που απειλεί την ίδια τους την ύπαρξη. Γι’ αυτό πρέπει να εδραιώσουμε την κοινή τεχνολογική και αμυντική κυριαρχία μας – και σε αυτό η ΤΝ θα διαδραματίσει κομβικό ρόλο». Προκειμένου η Ευρώπη να μπορεί να κοιτάξει κατάματα τις ΗΠΑ και την Κίνα, «χρειαζόμαστε ένα πανευρωπαϊκό σχέδιο επενδύσεων στην τεχνητή νοημοσύνη».

Σε αυτό συμφωνεί και ο Φιλίπ Αγκιόν, καθηγητής οικονομικών μεταξύ άλλων στη Διεθνή Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Παρίσι και στο London School of Economics. Εξάλλου, «μέσα στην επόμενη δεκαετία ο κλάδος της τεχνητής νοημοσύνης θα μπορούσε να αυξήσει την ετήσια οικονομική ανάπτυξη κατά 0,8%», προσθέτει στην DW. «Για να συμβεί αυτό όμως, η Γαλλία χρειάζεται να χαράξει μία συγκεκριμένη βιομηχανική πολιτική και να επενδύσει τουλάχιστον 25 δισεκατομμύρια ευρώ».

Θα πάρει μερίδιο από την πίτα η Ευρώπη;

Ο Νόα Γκριν πιστεύει στη δυναμική της ΤΝ. Ωστόσο δεν είναι βέβαιος για το κατά πόσο θα ωφεληθεί η Ευρώπη από τις εξελίξεις στον κλάδο. «Οι ΗΠΑ ακολουθούν μία laissez-faire πολιτική και θέτουν όσο το δυνατόν λιγότερα εμπόδια στον κλάδο, με στόχο να ενισχύσουν τον ανταγωνισμό. Η ΕΕ αντιθέτως θέλει να γίνει πρωταθλήτρια στις ρυθμίσεις γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη, αποσκοπώντας στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων», εξηγεί ο ερευνητής – πριν λίγες ημέρες τα κράτη-μέλη της ΕΕ κατέληξαν στο ρυθμιστικό πλαίσιο για την ΤΝ, το οποίο μεταξύ άλλων απαγορεύει την ανάπτυξη ορισμένων εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης που χαρακτηρίζονται ως επικίνδυνες.

Για τη Βεντό της NukkAI η συνταγή για την επιτυχία του γαλλικού – και ευρωπαϊκού – τομέα τεχνητής νοημοσύνης είναι η εξής: «Αντί να προσπαθούμε να συμβαδίσουμε με γίγαντες όπως η Google, που παίζει σε εντελώς άλλο επίπεδο όσον αφορά την αποθήκευση δεδομένων, θα πρέπει να εστιάσουμε στα δικά μας δυνατά σημεία – όπως είναι για παράδειγμα στη Γαλλία η ρομποτική που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη».

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς